Translate

woensdag 29 juli 2009

Almadraba

Almadraba is Moors voor 'plaats waar de klappen vallen'. Ik vind het een mooie klank maar het duidt wel iets tamelijk bloederigs aan. Het is een begrip in Andalusië en heeft betrekking op de traditionele vangst van de blauwe tonijn die -in deze periode- van de Middellandse Zee naar de Atlantische Oceaan trekt, door de Straat van Gibraltar. De grote vissen worden in fuiken gelokt en vervolgens vanuit vissersboten met grote haken aan land getrokken.

Een aantal blogs geleden schreef ik over de klimaatveranderingen die volgens Greenpeace España verstrekkende gevolgen zullen hebben voor Spanje. Men verwacht dat door de voorziene temperatuurstijging van de Spaanse wateren (met 2 à 3 graden per jaar) vooral plankton en het aantal kwallen dramatisch zal toenemen.
In een plaatselijke krant las ik onlangs een artikel over het 'Portugese Oorlogsschip' (physalia physalis, Portuguese Man O'War) dat in Spaanse wateren zou zijn aangetroffen. Die constatering lijkt in overeenstemming te zijn met de voorspellingen van de Spaanse tak van Greenpeace.
De naam Portugees oorlogsschip klinkt net zo krijgshaftig als het dier is: het gaat namelijk om een, voor de mens uiterst giftige drijfkwal die normaliter alleen voorkomt in de warmere wereldzeeën. Het dier zou volgens het Spaanse Oceanografische Instituut via de Straat van Gibraltar vanuit de Atlantische Oceaan zijn 'binnengewaaid'. Volgens het betreffende artikel is het de eerste keer dat het dier aan de Spaanse Costa Blanca is gespot maar vorig jaar kwamen naar verluid al 60 mensen in Baskenland en Cantabrië, in het noorden van Spanje, in lichamelijke problemen. Het slechte nieuws is namelijk dat de kwal dodelijk kan zijn voor de mens. Het is dus uitkijken geblazen! Het zou overigens niet mijn eerste kennismaking met het drijvende dier zijn: ook tijdens eerdere reizen naar Amerika (Florida) en Australië vond ik blauwe poliepresten op het strand. Het is eigenlijk geen kwal maar een immense samenklontering van poliepen. De tentakels van het dier kunnen wel tot 70 meter lang worden en elk dier heeft er honderden. De aanraking met deze tentakels kan voor een mens tot de dood leiden; dat hoeft echter niet. Wat wel altijd het geval is na zo'n aanvaring is helse pijn op de contactplaatsen en hoge koorts. In het allerslechtste geval leidt het tot hartstilstand.

Maar niet alle dieren in Spaanse wateren zijn een bedreiging voor de mens. Er zwemt ook veel rond dat ons groot plezier kan verschaffen. Neem bijvoorbeeld dolfijnen. Binnenkort gaan wij een uitstapje maken naar Zuid-Spanje om in de Straat van Gibraltar zeezoogdieren te observeren. Dat gebied is een van Europa's belangrijkste voedselgebieden voor dolfijnen en walvissen. Orka's (orcinus orca, zwaardwalvis) komen hier op dit moment in achtervolging van de blauwe tonijn. Die tonijn is voor de zwaardwalvis een heerlijk hapje. Ook dat wordt een waar Almadraba maar dan zonder tussenkomst van de mens. Dat zullen wij echter niet kunnen aanschouwen daar het zich op grote diepte afspeelt. De een zijn 'brood', is de ander zijn boot... Wij komen in vrede.


In tegenstelling tot wat de Engelse naam 'killer whale' suggereert, is een orka geen walvis maar een dolfijnensoort en heeft het dier, voor zover ik weet, nog nooit mensen aangevallen. De orka is de grootste dolfijnensoort: het dier kan tussen 6 en 9 meter lang worden en een volwassen mannetje kan een rugvin ontwikkelen van wel 2 meter hoogte.
Kort geleden las ik dat er een zonnebril op de markt is die blijft drijven, zeer toepasselijk genaamd 'Dolphin', van fabrikant Julbo. Dat lijkt mij wel wat voor deze excursie want ik ken mijzelf: ik kan zo maar met mijn hele hebben en houen over de reling hangen van enthousiasme! Ik hoop dat we op de geplande dag kunnen uitvaren en een groep(je) orka's mogen zien. Al is het maar een tip van zo'n indrukwekkende rugvin... Alhoewel het de juiste periode is om ze daar te zien -95% garantie, volgens de organisatie- is het altijd afwachten. Puur-natuur laat zich immers niet plannen. De camera's zijn opgeladen, de truien zijn gepakt. Aan de Atlantische kust staat altijd een frisse wind, de temperatuur van het zeewater komt er niet boven 20° Celsius. Of mijn zinkbare zonnebril het uitstapje heeft overleefd, vertel ik in mijn volgend blog.