Ketut vertrekt. Hij was bijna anderhalf jaar naar volle tevredenheid onze vaste chauffeur en Manus van Alles. Hij verfde, stekte, schuurde, timmerde, metselde, boorde, kookte, stofte, tuinierde, schrobde, zeemde, baggerde, schroefde, onderhandelde, regelde en vertaalde. Altijd met een glimlach van oor tot oor. Hij was onze rots in de branding toen hier problemen ontstonden. Dat schept een band. Ketut vindt het zwaar om te gaan; als het aan hem lag, ging hij niet. Zijn wallen namen zienderogen toe, van nachtrust was geen sprake meer. Ook ons gaat zijn vertrek niet in de klamme kleren zitten. Persoonlijk zal ik hem erg gaan missen. Hij werd in de afgelopen periode mijn Balinese maatje.Ik gun hem en zijn vrouw Elsa (onze keukenprinses) alle goeds. We praatten met hen vaak over vooruitgang in het leven. Zij willen hun kinderen betere levensomstandigheden bieden dan zij zelf hebben, zoals het goede ouders betaamt. Ketut volgde een goede middelbare schoolopleiding maar toch lukte het hem niet passend werk te vinden. Drie jaar geleden schreef hij zich daarom in voor een baan op een cruiseschip. Het idee was afkomstig van zijn oudste broer die extra inkomsten in de familie wel ziet zitten. Die broer volgde zelf slechts lagere school en is nu ambtenaar. “Waarom gaat hij niet zelf varen?” vroeg ik hem. 'Omdat hij geen Engels spreekt.' “Dat kan hij toch leren?!” Stilte. Zijn karakter en bepaalde omstandigheden zorgen ervoor dat hij zijn grote broer niet tegenspreekt (helaas).
Ketut stapt vandaag in de Balinese haven Benoa aan boord van het Amerikaanse cruiseschip Regent Seven Seas Navigator. Wij zwaaien hem niet uit. Ons emotionele afscheid vond afgelopen zondag plaats, bij ons op het terras waar ik hem toesprak. Elsa en zus Nur bereidden een maaltijd met gele rijst, kruidige eend en gado-gado, Ketut's favoriete gerecht. Zij reden betraand weg, ons achterlatend met het eigen verdriet. Er zijn mensen die menen dat je je in Bali niet moet binden aan je personeel. Wij begrijpen dat wel maar met leuke, ontwikkelde jonge mensen als Elsa en Ketut willen wij dat eenvoudigweg niet.
De Navigator is een luxe 6-sterren cruiseschip waarop alle passagiers -maximaal 490- in suites met balkon verblijven. Er is tevens plaats voor maximaal 325 stafleden. Het schip speelde in 2004 de hoofdrol in de film 'After the Sunset' met Pierce Brosnan en Salma Hayek in bijrollen. Het schip zal Ketut naar Australië, Nieuw-Zeeland en de (west- en oostkust van de) Verenigde Staten voeren. Van januari t/m maart 2011 zal hij in de Golf van Mexico verblijven. Daarna zal het schip terugkeren naar San Fransisco waarna het enige tijd in de Canadese wateren gaat varen. Ik schonk hem mijn Napapijritas-met-inhoud. Ook gaven wij hem zakgeld en een reisjournaal waarin hij zijn ervaringen voor het thuisfront kan vastleggen. Van Willem ontving hij een Jägermeister-fleecemuts, tegen de kou in Alaska. Ketut meldde mij dat hij dit hoofddeksel vanaf nacht 1 in bed zal dragen tegen de airco! Hij gaat aan de slag als steward en zal aan boord geen filmsterrenleven gaan leiden: hij gaat zeven dagen per week minstens 10 uur per dag werken. Zijn dienstverband zal tenminste 8 maanden duren. Ketut en Elsa moesten voor deze baan ruim 30 miljoen roepiah (€ 2.500,=) vooruitbetalen aan het bemiddelingsbureau. Een vermogen, zelfs voor een gezin met twee inkomens. Familie, vrienden en de bank betaalden aan dat bedrag mee. Het eerste maandsalaris komt niet ten goede aan hem of zijn gezin maar aan het agentschap dat hem de baan bezorgde. Vanaf december mag hij zijn maandsalaris behouden. Als gelovige Hindoe mag hij niet offeren aan boord, al is dat logisch. Aan het Aziatische personeel zullen Europese maaltijden worden geserveerd; dat vind ik minder logisch. De man die bij voorkeur nasi goreng special en nasi campur eet, zal zich in de komende maanden moeten voeden met salades, friet en pasta's. Hij zal zoon Yudha, zijn 3-jarige oogappel, moeten missen net als de geboorte van de tweede baby. Over zeeziekte praat ik maar niet. Bovendien kan Ketut niet zwemmen...
Maar er is ook veel goeds dat de scheepsklok slaat: als nieuwsgierige jongeman gaat hij de wereld buiten Bali met eigen ogen zien en ervaren. Wij weten wat zijn maandsalaris zal zijn; voor dat bedrag zou hij bij ons heel lang, vele projecten moeten doen. Ketut hoopt twee contracten te kunnen uitdienen. Met die verdiensten zal hij de hypotheek op hun huis in één keer kunnen aflossen. Daarna is er nog geld over om met Elsa andere dingen te ondernemen, vooropgesteld dat er geen familieleden een beroep op zijn zuurverdiende salaris komen doen! Ik wenste hem sterkte en een behouden vaart, al houden we mailcontact. Medio 2011 zal hij vanuit Canada met zijn rijkbestempelde zeemansboek naar Bali terugkeren. Ik ben nu al benieuwd naar die Ketut.
