Naar het land van Máxima

Het recentste boek dat ik uitlas, is getiteld ‘Máxima, de Argentijnse jaren’ van Gonzalo Álvarez Guerrero en Soledad Ferrari, beide Argentijnen. Deze niet-geautoriseerde biografie van Máxima Zorreguieta werd gepubliceerd in Argentinië, Spanje en Nederland. Ik vond dat lezing van dit boek onderdeel uitmaakt van mijn inburgeringscursus, ter voorbereiding op de aanstaande reis. ‘Barefoot, de Argentijnse weken’.

Het boek is goed geschreven, is degelijk van opzet en werpt wat mij betreft enkele nieuwe lichtstraaltjes op onze koningin. Mijn liefje las het boek ruim een jaar geleden aan boord van een vliegtuig; ook met plezier. Voordat we aan onze boekbespreking begonnen, waren we het allebei erover eens dat vriendin Nelly gelijk had… Misschien niet helemaal maar wel grotendeels. Zij beweerde namelijk jaren geleden dat ze niet kon geloven dat de beeldschone Máxima uit liefde met Willem-Alexander trouwde. Hij, houten Klaas, melkboerhondenhaar, Prins Pils. Zij, flamboyant, burgermeisje met koninklijke allure, kon toch iedere (andere) man veroveren?! Nelly vermoedde een andere drijfveer… tomeloze ambitie! Ik deelde Nelly’s analyse, mijn liefje -een romantica in hart & nieren- was van mening dat er liefde in het spel was. 

Welnu, we weten het antwoord. Uit het boek blijkt dat Máxima inderdaad niet hals over kop verliefd werd op WA. Ten tijde van hun eerste ontmoeting in Sevilla woonde ze in New York samen met een donkere Argentijn (haar type) maar die relatie liep op zijn laatste benen. De kroonprins werd op slag verliefd, overlaadde haar met aandacht, complimenten, cadeaus, uitstapjes en verrassingsbezoeken. Zij werd overrompeld, wist niet dat iemand zo verliefd kon zijn. De prinses van de pampa kon heuse koningin worden; ze hoefde haar hand maar uit te steken... En zo geschiedde. De auteurs verklaren dat ook zij in de loop van de tijd smoorverliefd werd op haar Hollandse prins-op-het-witte-paard. Schoonmoeder Trix zag eveneens brood in de Argentijns-Nederlandse combinatie. Het legde haar geen windeieren: het imago van het huis van Oranje fleurde geweldig op met Máxima!

Álvarez Guerrero en Soledad Ferrari beschrijven Máxima als een uiterst ambitieuze, vrolijke, zelfstandige, intelligente en zeer innemende jongedame. Regelmatig wordt ze in het boek ‘Zuid-Amerikaans in hart en nieren’ genoemd maar daarop gaan de Argentijnse biografen helaas niet dieper in. Dat zal ik dus zelf moeten uitvinden.

Enkele interessante weetjes: haar overgrootvader werd burgemeester in een stadje waar de eerste Nederlandse emigranten neerstreken. Máxima’s ouders gingen ongetrouwd samenwonen in het conservatieve, katholieke Argentinië en werden ongetrouwde ouders. Als vierjarige ging Máxima naar een kleuterschool in Palermo Viejo, de buurt in Buenos Aires waar wij binnenkort gaan logeren. Ze was de lieveling van haar papa, die zijn prinsesje verwende. De hond beet een keer haar gebitsbeugel kapot die ze uit had gedaan (en als die niet was vervangen, zouden we die prachtige glimlach nooit hebben gezien!). Haar middelbare school was een Argentijnse eliteschool die haar ouders met moeite konden betalen. Zij was de enige met een lunchtrommeltje terwijl haar rijke klasgenootjes in de kantine aten. Ze schreef in een jaarboek dat zij teveel ambities had om te beschrijven. 

Zelf had ze altijd het idee dat ze was voorbestemd voor iets bijzonders. Dat ze koningin van Nederland zou worden, beleefde ze zelfs niet in haar stoutste dromen. Dat ze haar ja-woord in het Nederlands zou geven, in afwezigheid van haar geliefde vader kon ze evenmin bevroeden. 

Jorge Zorreguieta was vijf jaar onderminister op het ministerie van Landbouw onder Videla (1976-1983). Tot vandaag de dag houdt hij vol dat hij niets wist van de misdaden tegen de menselijkheid die tijdens deze militaire dictatuur werden gepleegd. 30.000 vakbondsleden, linkse activisten, studenten en intellectuelen verdwenen spoorloos tijdens Argentinië’s vuile oorlog; een groot aantal van hen werkte op het ministerie van Landbouw. Niets doen om verdwijningen te voorkomen, is een strafrechtelijk verwijtbaar nalaten. Advocaat Liesbeth Zegveld diende recent een verzoek tot vervolging van Jorge Zorreguieta in, namens Argentijnse nabestaanden.

Nederlandse Fokker Friendship-vliegtuigen werden gebruikt om tegenstanders van het regime -na marteling- levend in de oceaan te gooien; de zogenaamde dodenvluchten. Ex-Transavia piloot Julio Poch, van Argentijns-Nederlandse afkomst, zit daar sinds 2009 als verdachte in voorarrest. Deze week verschijnt het boek ‘De zaak Zorreguieta’ van journalist Arnold Karskens. 

Dat alles was en is niet gemakkelijk voor Máxima: ze kan haar ogen niet sluiten voor die duistere kant van haar familiegeschiedenis. Ze zocht contact met de Dwaze Oma’s van Plaza de Mayo en ontmoette familieleden van slachtoffers van de junta. Sinds ze zelf moeder is, wegen die ervaringen naar verluidt nog zwaarder. In haar geboorteland is de vuile oorlog voorbij maar het trauma niet. Eén ding staat voor mij vast: een kind is niet verantwoordelijk voor het gedrag van zijn of haar ouder.