Een leven met kleur(tjes)

Recent werd een scan gemaakt van het hoofd van mijn hoogbejaarde moeder. Daaruit bleek dat ze eerder een kleine beroerte kreeg. Boven een oog in haar hersenen was namelijk een litteken te zien. Dat zou de oorzaak van dementie kunnen zijn. (Mijn moeder werd maanden geleden thuis op de grond aangetroffen.)

In diezelfde week kreeg ze tevens bezoek van een maatschappelijk werkster die om een handtekening kwam vragen. Mijn twee zussen waren erbij. Er ontstond verwarring want zij dachten dat ze een afspraak hadden met een arts die het verdere zorgplan voor moeder zou bespreken.

Het betrof echter de ondertekening van een verklaring die voortkomt uit de BOPZ, de Wet Bijzondere Opneming in Psychiatrische Ziekenhuizen. Deze wet is de opvolger van de zogeheten Krankzinnigenwet uit de 19de eeuw. Al was ik er niet persoonlijk bij, het gegeven greep mij aan. Toen ik de teksten van mijn zus las, moest ik een traantje wegpinken. In gedachten zag ik mijn oude moeder met wazige blik naar haar dochters opkijken. Ik zag haar denken: wat wil dat mens nu weer van mij? Moet ik dit tekenen? Wil ik dat wel? Mijn zussen spoorden haar aan in te stemmen maar eigenlijk waren zijzelf ook ontdaan. Ik zag haar bibberend een handtekening zetten onder de verklaring. Dat was weer een stap verwijderd van… Ja, van wat eigenlijk? Er komt veel op haar en ons af, deze dagen.

Mijn moeder draagt sinds kort het officiële predikaat van psychogeriatrische patiënte. Haar zorgindicatie schrijft een gesloten afdeling voor. Een klein aantal van dergelijke patiënten stemt erin toe vrijwillig te worden opgenomen. Degenen die niet (kunnen) besluiten tot vrijwillige opname krijgen te maken met artikel 60: zonder instemming, zonder bezwaar. Zij maken geen bezwaar tegen opname in een BOPZ-instelling maar geven niet zelf aan daar te willen verblijven. Voor de goede orde: dit staat niet gelijk aan gedwongen opname. Haar handtekening kwam er, ze stemde vrijwillig in en maakte geen bezwaar. Na die actie trakteerde mijn zussen haar op allerhande lekkernijen: appelgebak met slagroom tijdens de koffiepauze en een kroketje voor de lunch. Vervolgens namen ze haar mee naar buiten voor een ommetje. Zij vond er niks aan, er stonden alleen maar bomen… Mopperpot.
 Het is duidelijk: mijn moeder-van-nu is ook niet in dialoog met de natuur, zij ireniseert de bomen niet.

Inmiddels vond men een voorlopige plek voor haar in een revalidatiecentrum voor ouderen. Dat het voorlopig is, vertellen wij onze moeder niet. Haar tijdsbesef veranderde eveneens in de afgelopen periode. De zorginstelling van eerste keuze heeft een wachtlijst; daar kon ze niet direct terecht na haar recente ziekenhuisopname. Het revalidatiecentrum heeft 150 kamers, de meeste eenpersoons. Ze boft dat ze erheen kan: in het ziekenhuis wacht menig patiënt op een vervolgplaats in een instelling.

Afgelopen woensdag werd ze overgeplaatst. Mijn zussen beschreven de ontvangst in de nieuwe instelling als een warm welkom. Het centrum heeft een afdeling die zich specifiek richt op de revalidatie van oude patiënten met complexe psychogeriatrische of geriatrisch-psychiatrische stoornissen, zoals stemmingswisselingen en gedragsproblemen. De zorg die men er verleent, krijgt het cijfer 8.3.

De eerste nacht zette de verpleging bewegingsmelders in haar kamer; niet veel later meldden die dat ze uit een bed met hoge kanten was gevallen. Hoe kreeg ze het voor elkaar?! Ze kwam op haar kwetsbare knieën terecht en schaafde een elleboog. Het is de tweede keer dat zoiets gebeurt en het is een wonder dat ze daarbij geen botbreuken opliep. De volgende nacht werd op verzoek van een van mijn zussen een matras naast het bed gelegd, om de eventuele klap te verzachten. Het gebeurde niet.
Naar verluidt, vergt ze veel van het verplegend personeel. Ze drukt het noodknopje zonder schroom tientallen keren achter elkaar in. Een, twee, drie, vier… komt er nog wat van?! Ze vraagt op dusdanige wijze aandacht dat bij mijn zussen soms het schaamrood op de kaken staat. Tja. Maar we zijn niet verantwoordelijk voor het gedrag van onze ouder(s), meisjes! Zeker niet een dementerende ouder.

Ik las de brochure van het centrum die als titel heeft Leven met Kleur. Het is een vrij nieuw gebouw en de binnenkant is uiterst kleurrijk. We moeten afwachten welke kleur het leven daar volgens mijn moeder heeft. Mijn zus stuurde een foto van de tekening die ze recent maakte. Ik zag haar al voor mij met een waaier van kleurtjes om haar heen, puntje van de tong uit haar mond, netjes binnen de lijnen kleurend. Met haar kleurenpalet is niets mis, alleen het -voorgedrukte- onderwerp van de tekening riep vragen op bij mij: fragiele bootjes, omringd en overspoeld door hoge golven… Geen wonder dat ze 's nachts onrustig slaapt!

De brochure vermeldt voorts dat het centrum een gezellige brasserie met ruim terras heeft waar patiënten en bezoekers warme en koude maaltijden kunnen bestellen. Daarnaast is er een familiekamer waar patiënten en familieleden terecht kunnen als zij willen samenzijn. Het centum heeft een internetcafé, een kunsttuin met glazen vissen, een kapsalon, pedicure en schoonheidsspecialiste. En als klap op de vuurpijl: de tuin rondom het centrum en de directe omgeving lenen zich uitermate voor het maken van wandelingen. Typisch iets voor mijn bomen minnende moeder!