Volle maan

Gelovige Balinezen leven zo ongeveer met de Hindoekalender in de hand. Voor alle ceremonies moet de juiste dag worden gekozen, op basis van de maanstand. Volle maan, nieuwe maan, dark moon… het zijn dé momenten waarop hier iets bijzonders wordt gevierd.

Twee weken geleden kozen Ketut & Elsa, na een telefoontje van Ketuts vader die de sterren bekeek, de dag waarop zij hun stukje grond ceremonieel geschikt maakten voor bebouwing op een later tijdstip. 's Ochtends vroeg kregen wij een foto toegestuurd waarop mannen aan het werk waren. Huhh? Waren ze reeds begonnen met de bouw van een huis? Moesten wij daar dan ook niet rondlopen? Na een gesprek met Elsa bleek dat dit geen officiële ceremonie was. Het was gewoon het juiste moment om ceremonieel paaltjes te slaan. Vandaag gaat Ketut weer naar Denpasar voor een bloedtest. Afgelopen dagen deed hij veel aan lichaamsbeweging en zette hij zijn nieuwe dieet in. Als de uitslag beter of goed is, gaan zij binnenkort aan fase I van hun eigen huis beginnen.

Eergisteren en gisteren werden hier volop volle maan-festiviteiten gevierd. Gisteren waren we uitgenodigd voor een inwijdingsceremonie van een nieuw huis. Ibu Tini en Pak Richard bouwden recent een traditionele vakantievilla in de heuvels van Lovina. Zo’n huis kan naar goede Balinese Hindoetraditie pas in gebruik worden genomen nadat alle demonen zijn verdreven en de Hindoegoden gunstig zijn gestemd. Voor de zekerheid vroeg ik aan Tini’s nichtje Enny, hoofd van de huishouding in het resort waar wij thans verblijven, of wij een geschenk moesten meebrengen. Dat bleek niet het geval. Dat doe je wel bij een mensenceremonie maar niet bij stenen.

Ganesha & Barefoot

We reden met Richard mee naar de plek. Links en rechts over de rijstvelden uitkijkend, zag ik dat ze bruin en droog zijn. Kasian. Het wil hier tot nu toe niet regenen. In de ruim drie weken in Noord-Bali, viel er slechts een bui van een uurtje. Absoluut onvoldoende!

Het geklingel en gemompel van de bel van de holy man was te horen, de ceremonie was reeds aan de gang. Dat was geen probleem, wat mij betreft. Uit eigen ervaring weet ik dat zoiets urenlang kan duren en bij de huidige bloedhitte en klamme lucht is dat geen sinecure; zeker niet in een warme sarong.

We ontmoetten Tini en Richard in september vorig jaar. Samen zijn ze eigenaar van een door de familie gerund hotel. In het bedrijf wordt zij De Generaal genoemd, hij is administrateur en liefhebbende echtgenoot. Zij is een Balinese zakenvrouw, hij is Australiër van origine; inmiddels naturaliseerde hij tot Indonesiër. Richards grootvader en vader werden geboren in Ceylon, hij werd in Engeland geboren en zijn broer en zus in Zuid-Afrika. Trouwen met een Balinese was dus niet verrassend, voor hem, noch voor zijn familie. Ze hebben twee dochters; de ene studeerde onlangs af en maakt nu een mooie reis door Europa (pa en ma zijn wel bezorgd), de ander gaat volgend jaar studeren in Perth. Vorig jaar hadden we al leuke gesprekken met elkaar. Mijn liefje vierde haar verjaardag daar en wij nodigden hen voor dat feestje uit. We hielden in het afgelopen jaar mailcontact en keken ernaar uit dit jaar naar hun hotel terug te keren. Zij zijn een mooi stel.

Zij nodigden ons eerder tijdens dit verblijf uit voor het verjaardagsfeest van hun jongste dochter en nu dus voor Melaspasin. Tini heeft vier zussen en drie broers die we (bijna) allemaal wel een keer ontmoetten. Haar beide ouders leven nog al werd beginnende dementie geconstateerd bij moeder; ook zij leven in een huisje op het resort. Dat is zoals je het doet in Bali. 

Moeder is een kranige vrouw die elke ochtend bloemen plukt in de tuin, voor haar zelfgemaakte cenangs. Soms herkent ze ons, soms niet. Tini vertelde dat ze in de afgelopen periode stikjaloers werd op haar echtgenoot. Ze verdenkt hem ervan relaties aan te gaan met dames van middelbare leeftijd. Menige vriendin van haar dochters durven niet meer op bezoek te komen. Er kunnen vreemde dingen omgaan in een bejaard brein! 
Ook een groot deel van de rest van haar familie leeft in en om het hotel in Lovina, al komt de familie oorspronkelijk uit Kintamani, op de westelijke bergrug van Gunung Batur. Een van haar zussen heeft een relatie met een vrouw en ook dat schept een band. Het zijn erg aardige dames die Engels spreken.

Tini is een gelovige Hindoe, Richard doet respectvol mee. Alle familieleden droegen hun steentje bij aan de ceremonie. De bezem ging door het terrein en het pand; eventueel aanwezige kwade geesten hadden het nakijken. Er werd devoot gebeden, geofferd en gezongen, alle gebouwen werden van binnen en van buiten besprenkeld met heilig water, terwijl de Hindoepriester in Sanskriet om welwillendheid van de goden vroeg.

Zelf heb ik zo mijn gedachten als ik een Balinese holy man zie. Degene die wij kennen van ons voormalige dorp reed aanvankelijk achterop de brommer van een ander naar een ceremonie. Niet lang daarna zagen we hem op zijn eigen brommer vertrekken. Vervolgens ontdekten we hem aan het stuur van een oude barrel-op-vier-wielen. Naar onze ceremonie kwam hij in een spiksplinternieuwe auto. Het gaat priesters goed in het gelovige Bali. Ik had er altijd moeite mee als personeelsleden drie dagen na de ontvangst van hun salaris kwamen vragen om een lening. Als ik hen vroeg waar hun geld was, was het antwoord steevast: de tempel. Tja.

De dag werd afgesloten met een fikse onweersbui zonder regen. Die zegening van boven kwam niet maar de gastvrouw en gastheer waren desalniettemin heel senang. Naar traditie brachten zij de eerste nacht in het gewijde huis door.