In de afgelopen periode las ik het boek ‘The Sea Around Us’ van de
Amerikaanse Rachel Carson (1907-1964). Het kwam uit in 1951 en werd direct een internationale
hit. De editie die ik las, dateert van 1961 met -na elk hoofdstuk- opmerkingen van
de auteur. Kleine Rachel wilde schrijver of dichter worden maar ze werd zoöloge,
met een passie voor de zee en een diep gevoelde behoefte erover te schrijven.
Na haar afstuderen werkte ze bij de United States Fish and Wildlife Service
maar het succes van dit boek stelde haar in staat haar baan op te zeggen en
voltijd auteur en onafhankelijk onderzoeker te worden.
Het boek is 65 jaar oud dus bepaalde wetenschappelijke inzichten en
verklaringen zijn achterhaald. Zo is de Sargassozee (de enige zee die geheel is
omgeven door oceaan), die Carson bijna lyrisch beschrijft nu een van de
-kleinere- plaatsen in de Atlantische Oceaan waar plasticsoep zich verzamelt. Ze
schrijft over het onstaan van de aarde en de maan, van zeeën en oceanen, van
continentale platen, hellingen en de bodem van de diepzee. Ze beschrijft de
werking van golven - ook gevaarlijke seismische, onder water; ze wijdt een
bladzijde aan de oorzaak en gevolgen van de watersnoodramp in Nederland. Ze legt
uit hoe zeestromen veranderen en samenkomen, temperatuur het leven in zee
beïnvloedt, erosie impact heeft op zoutgehalte, vispopulatie en
micro-organismen. Niet Atlantis maar de ooit dichtbevolkte Doggersbank in de
Noordzee is het verdwenen land! Een hoofd vol nieuwe feiten, te veel om te
onthouden.
Carson is een landschapsschilder met pen. Je zou haar boek een biografie
van de zee kunnen noemen, met diepzinnige, scherpe waarnemingen. Het is een meesterwerk
op ecologie vlak dat ik in één adem uitlas. Niet alleen haar kennis, ook haar
taal droeg daaraan bij. Ik vind het een van de mooiste boeken die ik over dit
onderwerp heb gelezen. Onbedoeld werd ze de moeder van de Amerikaanse milieubeweging.
Rachel Carson overleed aan de gevolgen van uitgezaaide borstkanker; ze werd net
zo oud als ik nu ben.
Het is vandaag Wereldmilieudag.
Vorige week werd ik eraan herinnerd door een bericht van het actiecomité van de
Verenigde Naties in mijn postbus. Vorig jaar op deze dag deed ik mee aan de
actie ‘Zero Tolerance’ tegen de illegale handel in wilde dieren (vandaar dat
men mijn gegevens heeft). Het thema van dit jaar is 'Connecting People to
Nature' en ook dat is niet tegen dovemansoren gezegd.
De organisatie roept mensen wereldwijd op om vandaag de natuur in te
trekken en hun favoriete plek op de gevoelige plaat te leggen, bij voorkeur met
henzelf in beeld. Foto’s kunnen via sociale media worden gedeeld op #WorldEnvironmentDay
of #WithNature. Het digitale foto-album dat zo ontstaat, wordt opgenomen in een
grote expositie die de komende tijd aan bezoekende wereldleiders in het gebouw
van de Verenigde Naties zal worden getoond.
Ik zou mijn natuurfoto’s best willen lenen aan dat goede doel maar ik zit
nu eenmaal niet op Facebook, Twitter, Pinterest, Instagram en LinkedIn. Als ik
niet beter wist, zou ik muzelluf een grote sukkel vinden… Ik laat sociale media
echter bewust aan mijn neus voorbijgaan. Als je nu een visum voor de Verenigde
Staten aanvraagt, moet je het adres van je Facebook- of Twitter-account opgeven.
Heb je dat niet, dan ben je bij voorbaat verdacht. Ik voel geen enkele behoefte
om naar de Joe-Ess-Of-Ee af te reizen dus dat probleem lost zich vanzelf op. De regelmatige lezer weet dat natuur, met name zeeën en oceanen, passies
en terugkerende blogonderwerpen zijn. De onderwaterwereld nodigt bij uitstek
uit tot verwondering. Ik voel mij bevoorrecht veel van die plekken met eigen
ogen te hebben gezien.
Zo bezochten mijn liefje en ik in 2006 het Great Barrier Reef, het
beroemdste werelderfgoed van Australië, als onderdeel van onze eerste
wereldreis. We voeren met een klein cruiseschip van Captain Cook vijf dagen rond
in dat gebied en snorkelden op barrière-, franje-, atol- en lintriffen. Ik trof
er koraal in alle vormen, maten en kleuren, kleine en grote vissen in
overvloed. Met een enkele schildpad hier en daar. Als ik mij bedenk hoe slecht
het nu met grote delen van dit rif is gesteld vanwege immense en -wellicht onomkeerbare-
koraalbleking, dan kan ik wel janken… In juli zal de UNESCO-organisatie bepalen
of ze het Great Barrier Reef op de lijst van ‘werelderfgoed in gevaar’ zetten.
Mijn tweede foto in dit verband werd gemaakt tijdens een rondreis door
Sulawesi (Indonesië) in 2014. Mijn liefje, vriendin Bernadette en ik haalden onze
harten op in zeepark Bunaken. Dat park ligt recht tegenover de stad Manado. Je
kon daar met hoog water vanaf het strand zo naar het verderop gelegen rif
snorkelen, al moest je bij eb en vloed oppassen voor sterke stroming. Wij
maakten snorkelexcursies naar omliggende zeetuinen. De diversiteit en het
kleurenpallet van hard en zacht koraal was in Bunaken uitzonderlijk groot, de wisselende
contacten met grote en kleine zeeschildpadden onvergetelijk. In mijn toenmalige
blog schreef ik dat Sulawesi misschien wel mijn mooiste snorkelervaring tot dusver
was.
De derde foto die ik op deze Wereldmilieudag wil tonen, is van mijn snorkelavonturen
op de Galapagos-eilanden (2015), de eilandengroep die wereldberoemd werd door
Charles Darwin. De bodem rondom deze lava-eilanden in de oceaan bestaat uit
sediment en stenen; geen koraal. Wat mij het meest opviel, was de
onbevreesdheid van de dieren. Ik had nog nooit zoveel close encounters met
grote vissen en zeezoogdieren als daar. Haaien die ik kon benaderen,
schildpadden die recht op mij af zwommen, adelaarsroggen en zeeleeuwen met wie
ik mee mocht zwemmen; het was ongekend. Charles Darwin was van mening dat de
geïsoleerde ligging dieren tammer maakte. De eilandengroep is tot op de dag van
vandaag niet overspoeld door toeristen, juist vanwege die afgezonderde ligging.
Rachel Carson schreef: “One way to open your eyes is to ask yourself,
what if I had never seen this? What if I knew I would never see it again?”
Een cynicus zou antwoorden dat je dan altijd nog de foto’s hebt. Als het aan
Trump & Co ligt, gaat het zo. Carson zou zich in haar graf omdraaien als ze wist dat hij
Amerika terugtrok uit het Parijse klimaatverdrag.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten