Chasing Coral

Begin van deze maand besloot de UNESCO-Werelderfgoedorganisatie dat het Great Barrier Reef aan de oostkust van Australië niet op de lijst van erfgoed ‘in gevaar’  wordt geplaatst. Australische wetenschappers in relevante vakgebieden waren het niet eens met deze beslissing. Nog nooit was koraalbleking zo uitgestrekt, extreem en langdurig als nu. Een groot deel van het koraal is morsdood. Als het barrièrerif op de gevaren-lijst zou komen, zou de Australische overheid nóg meer moeten doen om de crisis in het gebied af te wenden. Diezelfde overheid vreest dat zo’n besluit een negatieve uitwerking heeft op het toerisme Down Under. Adviesbureau Deloitte Consulting rekende in 2014 uit dat het rif jaarlijks ruim ASD $5 miljard dollars bijdraagt aan de Australische economie. Voor velen zijn natuur en milieu ondergeschikt aan economische belangen.

Afgelopen weekend had Netflix een primeur: de documentaire ‘Chasing Coral’ was voor het eerst te streamen. Mijn liefje en ik keken. De maker heet Richard Vevers, een voormalige fotograaf in de advertentiewereld die al duikt sinds zijn 16de. Hij maakte zich toenemend druk over de achteruitgang in de onderwaterwereld, gaf zijn baan op en begon aan dit project na in een vliegtuig de film ‘Chasing Ice’ te hebben gezien. Die film brengt het smelten van de ijskappen op Moedertje Aarde in beeld; eveneens dramatisch. Vevers vroeg dezelfde producent, Jeff Orlowski, voor zijn project.

De Amerikaan Vevers ging verder op zoek naar een deskundig team dat hem kon bijstaan. Het idee was om de achteruitgang van koraal met gebruikmaking van timelapse-technologie inzichtelijk te maken. Een van de teamleden is mariene bioloog Zack Rago die niet alleen veel verstand heeft van zee en technologie maar als jongetje al een koraalriftank in huis had – zonder vissen. Hij was en is gefascineerd door koraal. Met anderen ontwikkelden zij een systeem met onderwatercamera’s dat het geheel moest gaan vastleggen. Men koos voor Panasonic LUMIX-camera’s die werden ingebouwd in waterdichte perspex bollen en op diverse riffen in de wereld werden opgesteld. Het project duurde drie jaar, het team legde meer dan 500 uur onderwateropnames vast.

Rondom Florida Keys, Jamaïca, Hawaii, Amerikaans Samoa, Indonesië, Nieuw-Caledonië, Fiji en diverse plekken op het Great Barrier Reef filmden ze. De ondertitel van de documentaire is veelzeggend: ‘What lies below, reveals what lies ahead’. De New York Times noemt de documentaire een emotionele race tegen de klok. Ik had het niet beter kunnen verwoorden. In de Keys is nog 0.1% van het koraal aanwezig, rondom Jamaïca is geen koraal meer te bekennen.

De eerste run op testplekken in de Bahama’s, Bermuda’s en op Hawaii liep helemaal fout: de lenzen deden niet wat ze moesten doen, ze waren uit focus. Het was een grote tegenslag, maanden achteruitgang van het koraal was niet vastgelegd. De tweede run deed men daarom handmatig, uitsluitend op het Great Barrier Reef. De electronische apparatuur werd ondertussen aangepast en verbeterd.

Gedurende vier maanden maakte men elke dag op meer dan 60 plekken handmatige opnames. Het is een treurige klus, je ziet duiker Zack Rago regelmatig zijn emoties wegslikken. Intussen werkte de vernieuwde configuraties in andere oorden goed en konden de timelapse-opnames worden gebruikt.

In Nieuw-Caledonië troffen de onderzoekers iets opmerkelijk aan: het koraal in nood bleek bizarre, fluoriserende kleuren aan te nemen. De makers noemen ze the colours of death… Alsof het koraal de duikers voor de laatste keer groette vóór het definitieve afscheid.

Ik vond de documentaire heel interessant. Anderhalf uur lang hield het mij aan de buis gekluisterd. Timelapse als techniek maakt dit soort dramatische ontwikkelingen extra indringend om naar te kijken. Je ziet hetzelfde beeld steeds bleker en grimmiger worden. Veelkleurige velden met levend hard en zacht koraal zie je in korte tijd veranderen in dode skeletten, omwikkeld door alg. Er was doorgaans geen vis meer te zien. Op de website chasingcoral.com lees je wat je zelf kunt doen om aandacht voor dit probleem te vragen. Je kunt daar ook de trailer bekijken.

Samenvallend met de documentaire, verscheen maandag jongstleden het boek ‘A Life Underwater’ van Charlie Veron. Hij is eveneens te zien en te horen in de documentaire van Vevers. 

Deze Australische professor (1945, Sydney) wordt The Godfather of Coral genoemd. Al ruim 40 jaar doet hij onderzoek naar koraal. Hij is de ontdekker van de Koraaldriehoek, een gebied in het westelijke deel van de Stille Oceaan. Die driehoek omvat de wateren van Indonesië, Maleisië, Papua Nieuw-Guinea, Oost-Timor en de Solomoneilanden. 20% van alle koraalsoorten ter wereld werd door Veron ontdekt. De onderwaterwereld heeft veel aan hem te danken. Ik ga de plaatselijke boekhandel vragen een papieren exemplaar voor mij te bestellen; eens kijken wat ze kunnen. Zo’n autobiografie is een parel in mijn bibliotheek.