I care

De drukste zomermaand van dit jaar zit erop! We kwamen goed door deze periode heen, al zeg ik het zelluf. Er is hier duidelijk sprake van Retorno de Verano: de Spanjaarden pakken in en verlaten hun vakantiehuizen. Het is bijna weer 'vida normal' met een paar permanente bewoners. Deze week hadden we twee aaneengesloten regendagen, zeer ongebruikelijk voor deze tijd van het jaar. De krant noemde het de eerste nazomerse 'gota fria'. Zuid-Alicante (wij) hadden hier code geel. Dit was de natste augustus ooit.

Voordat de zomer losbarstte, voerde de plaatselijke milieuraad met de toeristenbond van onze gemeente een bewustzijnscampagne over afval op de stranden. Heel grote colablikjes, giga-sigarettenpeuken en melk- en sapverpakkingen moesten mensen bewust maken van hun eigen rol in het schoonhouden van de stranden en de zee. Men lichtte toe dat een achtergelaten peuk er circa twee jaar over doet om te vergaan; in die tijd wordt acht liter water besmet. Een blikje heeft gemiddeld 50 jaar nodig om te vergaan en als het van aluminium is 200 jaar, een plastic zak en fles respectievelijk 450 en 500 jaar. (Een batterij is het allerergst: pas na 1.000 jaar vergaat het en heeft dan 3.000 liter water besmet.) Op ons maken dergelijke feiten indruk. Jaren geleden gaf ik mijn liefje de bijnaam Bag Lady; waar ze gaat, staat of zwemt, raapt ze plastic om het vervolgens op gepaste wijze af te voeren.

Het is niet alleen maar Zon, Zee en Zaligheid in Spanje. Jaarlijks wordt 45.000 ton plastic verbruikt in de Spaanse kassenbouw, er drijft 3.000 ton plastic aan het oppervlakte van de Middellandse Zee, 90% van de schildpadden in diezelfde zee hebben plastic in hun lichaam. Wetenschappers van SPOT, Society for the Protection of Turtles, houden sinds 1992 de vinger aan de pols maar zijn nu ronduit gealarmeerd. De projectcoördinator van het gezelschap verklaarde dat plastic ophoping in groene schildpadden inmiddels doodnormaal is.

Het zijn niet alleen schildpadden die de pineut zijn. In 2013 trof men op een strand van Almeria een dode potvis aan, met 17 kilo plastic in zijn maag. Wetenschappers waren destijds verbaasd dat de walvis 59 verschillende soorten plastic had doorgeslikt, waaronder het dikke plastic dat op grote schaal in de kassenbouw in het zuiden van de provincie Almeria wordt gebruikt. De eerste keer dat wij die kant op reden, was ik in de war: lag daar sneeuw? Dat kon niet waar zijn in die tijd van het jaar… Het was een zee van plastic schitterend in de zon, zover als het oog reikte. De grote hoeveelheid plastic blokkeerde de maag van de walvis en dat werd zijn dood.

Op Mallorca is de groep OceanCare actief. Zij maken mensen bewust van het plasticprobleem in de Middellandse Zee; dat doen ze bij voorkeur op onconventionele manier (het blijven Spanjaarden). De Balearen liggen middenin de Mar Mediterráneo dus daar is het probleem van plastic afval alomtegenwoordig. Men is zich daar veel meer bewust van de noodzaak de cultuur van wegwerpplastic drastisch te veranderen. OceanCare werkte samen met de activistische Duitse punk-rock band Itchy, met wie een muziekvideo voor kinderen werd vervaardigd, getiteld The Sea. Jong geleerd is  oud gedaan.

Spanje is niet het braafste jongetje van de klas als het om de beheersing van het plastic afvalprobleem gaat. De Europese Unie tikte het land onlangs op de vingers voor het niet navolgen van de Richtlijn Plastic Zakken & Verpakkingen (mijn vertaling). Supermarkten in het hele land geven inmiddels -laat maar beter dan nooit- plastic draagtassen voor eenmalig gebruik uit, à 5 cent per stuk, een belasting die door de EU aan alle deelnemende staten werd opgelegd. Ter vergelijking: Denemarken belastte de plastic zakken uit zichzelf al in 1993, Finse supermarkten gebruiken al jarenlang papieren zakken.

Volgens die richtlijn moeten Europese landen het gebruik van dunne plastic draagtassen, dat wil zeggen: zakken van minder dan 50 micron, uitbannen en daaraan is Spanje nog niet begonnen. (De deadline verliep in november 2016.) Je kunt ze hier nog op veel plaatsen vinden maar mijn liefje en ik branden onze vingers er niet aan. Als ik naar die tasjes kijk, zie ik dode schildpadden. We hebben onze handen meer dan vol aan het weren van verpakkingsmaterialen; er is nog zóveel te doen om plasticloos door het leven te kunnen!

De kans dat mijn tweede Vaderland voor de Europese rechter moet verschijnen, is groot. Het land krijgt nog uiterlijk twee maanden de tijd om zich te committeren. Genoemde richtlijn stelt ook dat eind 2019 niet meer dan 90 lichtgewicht plastic draagtassen per persoon per jaar mogen worden verkocht. Eind 2025 moet dat aantal liggen op gemiddeld 40 stuks. Ik vraag mij af hoe dat precies gaat worden gemeten maar ik vind gereglementeerde plasticreductie een goede zaak. Plastic vervuilt, plastic doodt. Weg ermee.