Boekenleesdag

Het is vandaag de dag van het lezen. Deze dag staat naast Wereldboekdag, die in april wordt gevierd. Deze dag zou, naar verluidt, zijn bedacht door een Amerikaanse bibliothecaris, die kinderen in het land wilde enthousiasmeren voor het lezen van boeken. Een goede zaak. Vandaag zou ik graag voorlezen aan de Balinese mannetjes maar de tijdmachine hapert. Vaak las ik aan Yuda voor, dat ga ik in december graag weer doen voor hem en zijn broertje.

Een dag niet gelezen, is een dag niet geleefd. Ik kan mij niet herinneren dat iemand mij aanzette tot lezen. Eenmaal in de bieb deed ik het uit muzelluf. Interesse in taal en nieuwsgierigheid kwamen eerst, een rijke verbeelding deed de rest. Dat geldt tot op de dag van vandaag. Mijn moeder vreesde destijds dat ik “mijn verstand zou verlezen”. Ik geloof dat er nooit een dag was waarop ik niet las. Misschien kreeg ze gelijk… (maar een leesbril draag ik nog niet!). Ik wissel papieren boeken graag af met digitale; voor mij is het nooit het een of het ander. Het goede van de reader is dat ik het ding op elk moment op de gewenste lettergrootte kan zetten. Amigos para siempre!

In de afgelopen weken las ik weer een stapel boeken weg, onder andere ‘The Ministry of Utmost Happiness’ van Arundhati Roy en ‘Lincoln in the Bardo’ van George Saunders. Beide boeken zijn kanshebbers voor de (internationale) Man Booker Prize 2017 waarvan de uitslag volgende maand bekend zal worden gemaakt. Ik vind het razendknap als een auteur met zijn of haar debuutroman wordt genomineerd voor deze prestigieuze prijs; laat staan dat je 'm wint. Zelf heb ik nog geen idee wie dit jaar gaat winnen. 

Ik vond de roman van Roy -de tweede sinds haar debuut waarvoor ze in 1997 de Man Booker Prize ontving- het best van deze twee genoemde werken, al is de internationale literaire kritiek laaiend enthousiast over het boek van Saunders. Roys boek is activistische non-fictie en dat spreekt mij aan. India en de strijd om Kashmir vormen de achtergrond, de schrijfster stelt opmerkelijke personages centraal: een hermafrodiet, zwervers, Kashmiri-onafhankelijkheidstrijders en velen meer. Het is een boek met tientallen verhaallijnen die elkaar voortdurend kruisen. Er is op elke bladzijde veel te beleven, wat mij betreft.

Saunders historische roman -zijn literaire debuut- speelt zich deels af in de geestenwereld; ‘bardo’ is een begrip uit het boeddhisme en betekent vagevuur of hiernamaals. De jong overleden zoon van president Lincoln, Willie, is een van de personages. Ze zijn dood maar denken dat ze kunnen terugkeren naar de mensenwereld. De hoofdthema’s van het boek zijn dood, leven en inleving. De vorm van het boek, korte hoofdstukken met citaten uit echte of gefingeerde geschiedenisboeken, was erg apart. Het boek uitlezen vereiste doorzetting. 

Serieuze literaire fictie wissel ik doorgaans af met iets dat gemakkelijk weg leest. Afgelopen week las ik ‘The Good Daughter’, de laatste nieuwe van de Amerikaanse literaire thrillerschrijfster Karin Slaughter. Het gaat over twee jonge meisjes en hun eigenzinnige vader die zwaar getraumatiseerd raken door een wrede overval op hun familie. Na een recente schietpartij op een school in dezelfde stad komt het verleden de meisjes en hun vader (alle drie advocaten) weer lastig vallen. Nieuwe geheimen dreigen, oude worden onthuld. Zoals vaak bij Slaughter, lees je dit boek in treinvaart uit.

Er verschijnt ook veel interessants op politiek vlak; dat is niet verwonderlijk als je de wijde wereld van nu beziet. Onlangs las ik het boek ‘The Big Lie: Exposing the Nazi Roots of the American Left’ van de Amerikaanse politieke commentator Dinesh D’Souza (van Indiase afkomst). Hij schreef eerder een hatelijk boek over president Obama dus dat zette de toon. Ook zijn recente werk vond ik naar. De auteur wekt de indruk zijn hypothese met serieuze historische feiten te staven maar veel sleept hij er met de haren bij, wat mij betreft. D’Souza stelt dat de linkse beweging: fascisten waren, een voorbeeld voor de Nazi’s, voorstanders van slavernij, Indianen opsloten in concentratiekampen, geen respect hadden voor democratie. Niks deugt aan Links. Het boek poogt hen in de verdomhoek te plaatsen en daar te houden. Plan niet geslaagd. Ik vond het een te doorzichtige preek voor eigen parochie om het boeiend te vinden.

En na alle recente, licht en zwaar gestoorde acties van president Donald Trump, die om die reden The Lone Deranger wordt genoemd, heeft een mens met politieke interesse behoefte om iets opbeurend te lezen.

Het betreft memoires, getiteld ‘Al Franken, Giant of the Senate’. Ik moest al lachen om de boekomslag en de titel. Al Franken schreef 35 jaar lang satire, waarvan 15 jaar voor Saturday Night Live, waarin hij tevens optrad als komiek. Daarna was hij korte tijd politieke presentator op de radio. Zo kende ik hem niet.

Franken is van Joodse afkomst en studeerde aan Harvard. Hij is een ouderwetse Democraat die van zijn geëmigreerde ouders leerde dat de burgerrechtenbeweging een goede zaak is. Hij beschrijft op heldere, doorgaans luchtige, wijze hoe hij na een carrière in showbiz in een politieke loopbaan terechtkwam. Het antwoord is duidelijk: hij wilde iets goeds bijdragen aan het leven van mensen in Minnesota, zijn achterban.

Dat is niet helemaal waar. Franken geeft toe dat hij destijds de zittende Republikeinse senator Norm Coleman -naar verluidt, een arrogante en corrupte kwast- een lesje in nederigheid wilde leren. Die liet zich zeer negatief uit over een van Frankens politieke helden uit Minnesota, voormalig Democratische senator Paul Wellstone die met zijn familie in 2002 omkwam in een vliegtuigongeluk. (Coleman volgde hem op.) In 2008 versloeg Franken Coleman met slechts 312 stemmen. Na acht maanden hertellen en procederen nam Franken in 2009 plaats in de Senaat. Hij is inmiddels bezig aan zijn tweede termijn.

Zijn gevoel voor humor en satire spelen hem regelmatig parten tijdens de eerste verkiezingscampagne en als Senaatslid. De bevlogen Franken moest veel af- en bijleren. In het boek beschrijft hij zijn successen en zijn flops, zijn relaties met politieke tegenstanders en collega’s in detail. Gezondheidszorg, educatie en klimaatverandering zijn hot topics. Hij beschrijft hoe de Republikeinen stelselmatig de agenda van Obama torpedeerden. Die president moest en zou mislukken. De politieke machtsspelletjes verbazen mij niets maar de verhalen zijn telkens weer ontluisterend. Ik vond het boeiend om door Franken's bril, een bijzondere, een kijkje achter de schermen van de Amerikaanse politiek te krijgen. Hij blijft positief, zelfs onder de huidige omstandigheden met Trump & Co. Franken is een eerlijke man naar mijn hart. (Frank Underwood was als senator lichtjaren onbetrouwbaarder…) In 2018 gaat Al Franken weer voor herverkiezing; ik zou het wel weten. Deze meeslepende autobiografie is het lezen meer dan waard, om meer dan een reden. 

We loose ourselves in books. We find ourselves there too. Ik wens je een goed boek toe, zeker vandaag.