Translate

maandag 14 mei 2018

Bevingen, breuklijnen en de Big One

Graag wil ik nog even terugkomen op de aardbeving van afgelopen vrijdag die we hier goed voelden. Die had een magnitude van 3.4 en vond plaats in de Middellandse Zee, op 12 kilometer diepte. Als je op ons lokale strand staat en over het water kijkt, kun je op een heldere dag de locatie zien waar het epicentrum van deze zeebeving lag. In de dagen erna zocht ik naar aanvullende informatie. We kochten een regionale (Murciaanse) krant maar de redactie vond het gegeven kennelijk niet interessant genoeg. We troffen een kleine vermelding van de aardbeving in onze provincie Alicante aan op hun bladzijde 24.

Dat snap ik. Provincie Murcia heeft namelijk Lorca te betreuren. Daar vond op 11 mei 2011 (dezelfde dag!) een aardbeving plaats van magnitude 5.1, op slechts 1 kilometer diepte. Veel krachtiger en veel minder diep… ¡Madre Mia! Er kwamen tien personen om en in de stad ontstond erg veel schade aan huizen en andere gebouwen. Die schade is nog steeds niet volledig hersteld. Geloof het of niet maar precies op het moment dat wij vrijdag ‘onze’ aardbeving beleefden, luidden de klokken in Lorca ter herdenking van de slachtoffers van destijds. Toeval? We gaan het volgend jaar op deze datum zien.

De afgebeelde kaart werd opgesteld door het Nationaal Geografisch Instituut van Spanje (IGN). De stippellijn die je ziet, loopt vanuit het binnenland naar het oosten van Pilar de la Horadada. Sinds een jaar wonen wij daar in een buitenwijk aan zee. Mijn liefje en ik blijken precies op die breuklijn te wonen (de rode stip). Dat idee beangstigt ons niet, bovendien kunnen we er niets aan veranderen. We wonen hier met veel plezier en hopen van ganser harte dat het zo mag blijven.

Moeder Aarde kent zeven grote tektonische platen (aardplaten) en een aantal kleine. De Afrikaanse en de Euraziatische aardplaten hebben grote oppervlakten. Het Iberisch Schiereiland ligt in geofysische zin tussen Afrika en Eurazië ingeklemd. (Het schiereiland heeft een sub-plaat maar daarover wordt heden ten dage in de wetenschappelijke literatuur niet gerept.) Aardplaten bewegen naar elkaar toe of van elkaar af. Die van Afrika zoekt contact met Europa, langzaam schuift die over de tektonische plaats van Eurazië. Kasian.

De aardkorst is constant in beweging en zo ontstaan breuklijnen. Daarbij komt zoveel energie vrij dat op die plekken aardbevingen en vulkaanuitbarstingen ontstaan. De aarde kent grote en kleine breuklijnen. Een breuklijn is een gebied waar tektonische platen tegen elkaar aan liggen. Californië, de stad aan de westkust van de Verenigde Staten, heeft de dikke pech op twee grote, elkaar kruisende breuklijnen (BL) te liggen: die van San Andreas en van San Jacinto. Daar wordt al jarenlang gespeculeerd over ‘The Big One’, een helse aardbeving die de stad compleet zou kunnen vernietigen.

Het zuid-oosten van Spanje is het gebied met de meeste seismische risico’s van het land. De afgebeelde kaart spreekt over de gevaarlijke provincie Granada maar als je goed kijkt, zie je dat er nóg een kuststreek donkerrood kleurt (de zwarte cirkel). Dat betreft de kaap om Cartagena heen; iets ten noorden daarvan ligt onze woonplaats. Hoe  konden we het kiezen?! 

In dit deel van Spanje loopt een flink aantal kleine breuklijnen. De Crevillente BL, Bajo Segura BL, Carrascoy BL, Alhama de Murcia BL, Albox BL, Palomares BL, Carboneras BL en nog wat andere. Mijn liefje en ik leven op een zogenaamde ‘strike-slip fault’; een horizontaalverschuiving ofwel een opzij schuivende breuk. Met 5 millimeter per jaar schuiven we naar het zuidoosten. Algeria here we come!

De zwaarste zeebeving in Europa vond op 1 november 1755 plaats, in de Atlantische Oceaan voor de kust van Lissabon (P). Het was er een van magnitude 8.5 en veroorzaakte golven van 10 à 15 meter hoog. Die golven overspoelden deze Portugese stad en Cádiz en Huelva (ES), waarbij 60.00 mensen het leven lieten. Zeker 1.200 doden vielen op Spaans grondgebied. Niet alleen in de oceaan, ook in de Middellandse Zee doen zich tsunami’s voor. De recentste was in 2003 en was het gevolg van een aardbeving in Boumerdès (Algerije), met een kracht van 6.8. Een groot gedeelte van de Spaanse oostkust en de Balearen kregen destijds te maken met golven van meer dan 1 meter hoog. Ik herinner mij vergane boten in Zuid-Spaanse havens op tv.

Op papier heeft Spanje inmiddels een goed werkend Tsunami Early Warning System. Organisaties als de Joint Research Center (Europese Unie), de oceanografische commissie (UNESCO), het Spaanse leger en de Spaanse Havenautoriteit werken samen met gespecialiseerde Portugese, Balearische en Algerijnse instanties om rampen te voorkomen. Ik vond uitgebreide documentatie over dit onderwerp van het Spaanse Ministerie van Publieke Werken en Transport (2017). Spaanse stations geven hun gegevens door via satellieten, internet en GPS. Een van de 60 realtime-meetstations staat in buurgemeente Los Montesinos. Een zogenaamde mareograaf, een multifunctionele sensor, is opgesteld in de haven van Cartagena. Alle die maatregelen moeten ons veilig houden.

In 2017 kwam een documentaire uit, getiteld ‘La Gran Ola’ (de grote golf) die was te zien op het Spaanse Netflix. Die miste ik maar de trailer zag ik wel. Daarin kondigen Portugese en Spaanse seismologen een zeer krachtige tsunami aan die weer vele levens zal eisen en grote schade zal aanrichten. Daarbij zullen opnieuw de Portugese kust en Cádiz en Huelva op het Spaanse vasteland het hardst worden getroffen. Daarvan is men zeker. De Spaanse Big One. Hun vraag is dus niet of, hun enige vraag is: ¿Cuando?

Aangezien er vorige week vragen binnenkwamen van vrienden en kennissen alhier over wat te doen in geval van een aardbeving of tsunami, hierbij enkele officiële adviezen. Voor wat ze waard zijn. Je kunt het plaatje aan de binnenkant van de voordeur hangen, naast het alarmnummer. Niet dat wij er verstand van hebben maar we zijn wel ervaringsdeskundigen. Toen we in Bali leefden, woonden we namelijk aan de Pacifische Ring van Vuur. Bijna heel Indonesië ligt daaraan. Het is de aanduiding van het hoefijzervormige gebied rondom de Grote Oceaan waarin de meeste aardbevingen en vulkaanuitbarstingen ter wereld plaatsvinden. Daar maakten we meermalen krachtige bevingen mee, die soms tsunami-waarschuwingen tot gevolg hadden. Die overleefden we tot dusver.



Geen opmerkingen:

Een reactie posten