Twee enveloppen

Een week of wat geleden zat ik in mijn kantoortje te typen terwijl mijn liefje buitenshuis was. Onze poort werd geopend. Nu hoor ik onze auto altijd van verre aankomen omdat ik het motorgeluid herken. Zij was het niet. Dus ik keek op van het scherm en zag in een flits een helm voorbij schieten. Ik liep naar de open voordeur en zag nog net de achterkant van het gele hesje van de Correos-man, de invalpostbode. Hij had zojuist twee enveloppen op onze terraseettafel gelegd. Hij was op weg naar zijn brommer maar ik wenkte hem. 

Nadat ik hem een goede morgen had gewenst, vroeg ik vriendelijk doch gedecideerd waarom hij de deurbel niet had gebruikt om zijn aanwezigheid te melden. Binnensluipen vond ik nogal ongepast. Na al die jaren weet ik genoeg van Spaanse wetgeving om te weten dat zoiets huisvredebreuk is. Ook hier. Je mag niet zomaar iemands terrein binnenstappen zonder toestemming. Dat zei ik hem dan ook in mijn beste Spaans. Waarom deed hij dat? We hebben toch een bel aan de buitengevel? Hij maakte zijn excuses meermaals. Hij weet als postbode immers dat hij over de schreef ging. Onze post behoort bovendien in de postbus achter het huis terecht te komen, niet open en bloot op de eettafel op het terras. Waarom hij dat dan toch deed? Hij had het zó druk! Ik vond het een slap verweer maar liet dat gaan. Onze eigen betrouwbare Carlos is binnenkort weer terug op zijn post.  

De post die de man kwam afgeven, waren de verkiezingsenveloppen voor 29 oktober. We moeten als Nederlanders weer onze stem uitbrengen. Liever zou ik electronisch stemmen maar daartoe heeft de Nederlandse overheid (nog) niet gekozen. Het zou te fraudegevoelig zijn. We moeten het dus doen met papier. Uiterlijk begin oktober krijgen we de kieslijsten via email toegestuurd en daarna kan de documentatie, inclusief de oranje envelop, worden teruggestuurd naar Den Haag. 

Mijn liefje en ik gaan zeker gebruik maken van ons democratisch recht. Het hoeft niet per se zo vaak als tegenwoordig maar daarover hebben we als kiezer niets te zeggen. Wat een gekrakeel was er in het afgelopen jaar met het kabinet-Schoof I. Ik blogde regelmatig -maar niet te vaak- over de recente janboel op het Binnenhof. Daar werd geen mens gelukkig van. 

Mijn liefje zei vanaf dag 1 na installatie van dat kabinet dat deze coalitie binnen drie maanden zou vallen. Na drie maanden herhaalde ze dat. Als ongevoelige voor kansspelen, weigerde ik erom te wedden. Na weer drie maanden herhaalde ze het, voor de laatste keer. Ze kreeg uiteindelijk gelijk dat ze de rit niet zouden uitdienen. Ik was het overigens geheel met haar eens dat deze regering was gedoemd om te mislukken. Vanwege het gebrek aan capaciteiten en capabelen, vanwege de heilloze weg die men met elkaar meende te moeten bewandelen (het strengste asielbeleid ooit, bijvoorbeeld), vanwege het diepe wantrouwen tussen partijen. En last but zeker niet least, vanwege de verderfelijke rol van schaduwpremier Geert Wilders. 

Het vertrouwen van de kiezer was nog nooit zo laag als nu. Slechts 4% van de Nederlanders zegt nog vertrouwen te hebben in de Haagse politiek. Dat gebrek aan vertrouwen is terecht. Het ene akkefietje was nog niet uit de weg geruimd of het volgende kondigde zich alweer aan. Er werd nauwelijks geregeerd en des te meer geruziet en gekonkelfoesd. Dat is synoniem voor politieke spelletjes spelen. 

De VVD van Dilan Yesilgöz zette de deur wijd open voor een coalitie met de PVV. Dat vond en vind ik een gotspe. (Bontenbal en het CDA 'links' noemen, is dat ook! Alles om de eigen verrechtsing te maskeren...) NSC zwalkte vanaf het begin en liet de hoogverheven rechtstatelijkheid en hun doel van goed bestuur vroeg los. BBB betoonde zich op elk moment een ruggengraatloze meeloper. Dat is mijn korte analyse van deze ‘Coalitie van de Onwilligen’. 

En nu is het dus weer verkiezingstijd en wordt er van ons, kiezers, weer veel huiswerk verwacht. Ik behield zelf wel vertrouwen in de politiek maar verloor het in deze partijen. Geen van hen krijgt mijn stem dan ook, geen van hen is die waard. Daar is die te kostbaar voor! Wekelijks werp ik een blik op de Peilingwijzer (online). Die site combineert de Tweede Kamer-peilingen van Ipsos I&O en Verian/EenVandaag; bureaus die goed zijn in wat ze doen. Ook las ik de verkiezingsprogamma’s die verschenen. 

De titel van het concept-verkiezingsprogramma van de VVD is dat men ‘sterker uit de storm’ is gekomen. Dat lijkt mij niet al te best gekozen. Yesilgöz werd in de afgelopen maanden ontmaskerd als notoire leugenares en populiste en dat schaadde haar. Zij krijgt van menigeen dan ook een brevet van onvermogen. 

Haar uitspraken over wat zij allemaal wenst te doen voor ‘de mensen thuis’ (wat een ergerlijke uitdrukking) en haar ongegronde angst voor linkse politiek hangen mij en vele anderen -ook VVD-prominenten- de keel uit. Nederland is een coalitieland, er zullen altijd en in alle redelijkheid compromissen moeten worden gesloten. De partij verloor bij de vorige verkiezing tien zetels en daalt nu in de peilingen flink onder haar leiding. Dat zal de komende maanden blijven gebeuren, is de verwachting van opiniepeilers. Men slikt haar populistische praatjes niet langer. Een politiek verslaggeefster hoorde ik onlangs in een talkshow zeggen dat VVD-partijprominenten niet verbaasd zijn als zij de dag na de verkiezingen niet meer namens de partij spreekt... We gaan het zien.  

De titel van het programma van de BBB is ‘BBB levert’. Het partijbestuur vergat er wel iets achter te zetten... mest en minkukels! De geleverde Minister van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur, Femke Wiersma, blijkt ook een leugenares maar incompetent bovendien. Ze is er door een rechter van beschuldigd haar bevoegdheid te misbruiken en ze verdraaide het oordeel van het kennisinstituut Planbureau voor de Leefomgeving over haar recente stikstofplan. Dat plan gaat 21 miljard euro kosten maar is niet concreet, haalbaar en effectief genoeg om de wettelijke doelen voor stikstofreductie te halen. BBB levert dus niet. Haar verweer was dat ze het “misschien verkeerd had verwoord”. Ook slap. 

De nieuwe Minister van Onderwijs die de BBB nu naar voren schuift voor het demissionaire kabinet Schoof-Min-Een, krijgt naar alle waarschijnlijkheid een motie van wantrouwen om zijn oren voor zijn eerste optreden in de Tweede Kamer. Deze Gouke Moes (voormalig smid) heeft in 2024 als gedeputeerde in Groningen dingen op X gepubliceerd waarvan de honden geen brood lusten. Hij werd erop aangesproken maar weigert tot dusver die tweet te verwijderen.  

De titel van het concept-verkiezingsprogramma van NSC is ‘Zorgen voor zekerheid’. Ik heb geen idee wat men hiermee wil (zeggen) maar ik begrijp hun zorgen wel. Na hun teloorgang in de politiek is er weinig zekerheid voor de 20 kamerleden van deze partij. De peilingen geven aan dat het zeer waarschijnlijk is dat deze partij tussen 0 en 1 zetel behoudt na de aanstaande verkiezing. Dan ga je toch niet meer op deze club stemmen?

En dan het verkiezingsprogramma van Wilders. Dat draagt de titel ‘Dit is uw land’. Dat weerspreekt niemand dus dat is evenmin sterk gekozen. Een gephotoshopte blond-met-blauwe-ogen Wilders die zich laat afschilderen als Big Brother. Wie bedenkt zoiets? Het zal je broer maar zijn! 

Nederland is van ons allemaal, inderdaad. Het is ook mijn geboorteland maar het land van Wilders is niet het mijne. Te onverdraagzaam, te populistisch (niet waarmaken wat je de kiezer belooft), te extreemrechts. Desalniettemin voert deze non-partij de peilingen nog steeds aan; zelfs na het debacle van hun bewezen incompetentie en sneue aftocht. 

De strijd om de kiezer ter rechterzijde van het politieke spectrum zal deze keer hevig worden. VVD, PVV, NSC, BBB, FvD en JA21 zitten elkaar flink in de weg. En dan te weten dat een kabinet over rechts in het afgelopen jaar is geprobeerd en faliekant mislukte. Het ging roemloos ten onder. Dat Nederland zo rechts koos en kiest, was een ontnuchterende wekroep voor mij. Ik zag mijn geboorteland altijd als progressief, als een baken van verlichting, vooruitgang en tolerantie. Maar dat blijkt een (hardnekkige) mythe. Inmiddels weet ik dat ik stam uit een, in de kern, conservatief land. Toen dat kwartje viel, moest ik dat even laten bezinken. Het was slikken. 

Ik vind het nog steeds onbegrijpelijk dat kiezers op Wilders blijven stemmen, wetend dat geen andere (fatsoenlijke) politieke partij in de toekomst nog met hem/hen in zee wenst te gaan. Dat gaat je stem toch verloren? Ik vind het sowieso onbegrijpelijk dat men kan stemmen op een ondemocratische partij. Van een klassieke partij-organisatie met ledenvergaderingen, regionale afdelingen, een jongerenafdeling en een wetenschappelijk bureau was vanaf dag 1 van de oprichting van de PVV geen sprake. Waarom mag deze ‘beweging’ dan meedoen aan het politieke bestel?  

Het herrezen CDA van Henri Bontenbal stoomt op en dat is goed nieuws. In de peilingen van deze week staat de partij op plek 2. Het verkiezingsprogramma heeft als titel ‘Bouwen op vertrouwen’. Als partijleider staat Bontenbal voor degelijk bestuur, voor niets beweren tijdens de campagne dat je niet kunt waarmaken en voor fatsoen. Hij heeft een goed werkend moreel kompas. Daar wordt het land beter van. Als de PVV wordt genegeerd ongeacht de verkiezingsuitslag, zou het weleens premier Bontenbal kunnen worden. Zijn integriteit spreekt mij aan maar hun ‘C’ (Christen) zit mij dwars. CDA is weliswaar geen Christenunie of SGP maar wel een club die religie hoog in het vaandel heeft staan. Ik zie meer heil in geloven in de medemens en muzelluf dan in een of ander Opperwezen. 

Het verkiezingsprogramma van GL-PvdA draagt als titel ‘Een nieuwe start voor Nederland’. Daarin lees ik ook vertrouwen in de toekomst. Solidariteit is de rode draad. We staan al te lang en te vaak tegenover elkaar en dat werkt remmend. De huidige stilstand in het land werkt verlammend voor burgers en bedrijfsleven. De overheid moet een grotere rol krijgen (openbaar vervoer, water, energie, e.d.) en grote bedrijven (niet het MKB) moeten meer lasten gaan dragen. Het is belangrijk om met elkaar te strijden voor betaalbare woningen, een leefbare planeet, een inkomen dat toereikend is voor eenieder, voor het recht om jezelf te zijn. Door samen te werken kan veel goeds tot stand worden gebracht. Zelf begrijp ik niet helemaal waarom mensen zo’n hekel aan Frans Timmermans hebben. Wat je ook van hem vindt, hij is een kundig politicus. 

Het concept-verkiezingsprogramma van D’66 verscheen gisteren. Hun titelkeuze is ‘Het kan wél’. Wat mij meteen opviel, was de nadruk op Nederland en niet meer op Europa. Goed bestuur, betaalbare vergroening voor iedereen, een eerlijkere verdeling van middelen en kansenin het land en goed onderwijs voor iedereen (geen bezuinigingen op dit dossier). Maar wonen staat bij hen met stip op 1! De partij wil in de toekomst tien nieuwe steden bouwen. Nota bene: 53% van de grond in Nederland is landbouwgrond, slechts 1% wordt momenteel ingenomen door bebouwing. Boerenland moet dan ook wijken voor woningen. Met 1% minder land voor de boeren kunnen honderdduizenden huizen voor burgers worden gebouwd. Duidelijke taal. Sociale zekerheid, bereikbaarheid en defensie zijn andere speerpunten in het programma. Men wil de financiële lasten neerleggen bij bedrijven, niet bij gezinnen. Ik vind partijleider Rob Jetten minstens zo integer en goed als Henri Bontenbal. 

In tegenstelling tot 30% van de Nederlanders, het percentage zwevende kiezers in het land die zelfs op de dag van de verkiezing hun definitieve keuze nog kunnen maken, weet ik op welke politieke partij ik ga stemmen op 29 oktober. Voor mij als kiezer zijn solidariteit, kansengelijkheid, een eerlijkere samenleving en het algemeen belang de belangrijkste onderwerpen. Die elementen samen zijn een prima stofkam om door de partijprogramma’s te gaan, in voorbereiding op deze verkiezingen. 

Er valt dan nog steeds uit meer partijen in het midden en links van het midden te kiezen maar zelf heb ik mijn keuze al bepaald. Het partijlid dat mijn stem krijgt, zal wederom een vrouw zijn. Zoals altijd. Die keuze voor die ene politica maak ik nadat ik de kieslijst via email heb ontvangen. Die moet ik dan vervolgens printen, met gekleurd potlood invullen en in de juiste envelop stoppen. Wij, Nederlandse stemgerechtigden in het buitenland, kunnen onze politieke keuze niet op het allerlaatste moment bepalen. Dat maakt voor ons niet uit. 

De drie politieke cartoons in deze blog zijn van de hand van Bas van der Schot. 

Gastvrij deelbeleid

Weken geleden stond er een artikel in de Volkskrant dat mij aansprak en bijbleef, over opmerkelijke zaken die zich afspelen in de culinaire wereld. Een Britse chef klaagde over mensen die een gerecht met elkaar delen in zijn restaurant. Als dat gewoonte wordt, hoe moet hij zijn geld dan verdienen? Hij meende dat. Hij sprak met weerzin over ‘de zuinige clientèle’, types die alleen snacks bestellen en daarna samen één hoofdgerecht. Op Instragram hield hij een tirade over betalende gasten die de tafels in zijn restaurant ‘bezet hielden’. ‘Restaurants are not public benches. You are there to spend money.’ Hoe gastvrij klinkt dat?! Ik zou die plek als gast voortaan links laten liggen, om meer dan één reden. 

Het ging om de Ierse chef Hugh Corcoran die in het noorden van de stad Londen  een restaurant begon. Ik was nogal verbolgen over zijn standpunt en de wijze waarop hij dat verwoordde. In plaats van dat je blij bent met elke klant die jouw prille restaurant bezoekt, gaf hij af op de clièntele die geen gerecht voor zichzelf kiest maar wenst te delen. Onbegrijpelijk! 

In een daaropvolgend interview met de betreffende chef door de Engelse krant The Guardian las ik het volgende. “Er is overal etiquette –theaters, bars– eenvoudige manieren. Je praat niet in een bioscoop, en je gaat naar een restaurant als je zin hebt om te eten [..]”, zegt hij daarin. "Als je geen honger hebt, ga dan niet." Hij geeft de voorkeur aan minimaal één gerecht per persoon “maar één voorgerecht en twee hoofdgerechten voor vier personen, dat is gewoon niet acceptabel”.  

Je gaat toch niet naar een restaurant omdat je honger hebt?! Dan blijf je thuis en kook je een grote portie spaghetti bolognese of een berg noodles met ingrediënten voor jezelf. Je gaat naar een restaurant om met vrienden of familie samen te zijn en te eten. Het is een sociale aangelegenheid. Waarom zou je dan ook de gerechten niet delen?! Tja. 

De journalist van het Volkskrant-artikel nuanceerde diens uitspraken. Uit eten gaan werd in Nederland ongeveer een derde duurder dan vijf jaar geleden. Restaurants kunnen er weinig aan doen dat hun kosten enorm stegen, dat ze dit aan hun gasten moeten doorberekenen en dat ze door personeelstekort vaak nog maar vier dagen per week open kunnen zijn. Ook hierbij wil ik een kanttekening plaatsen. Moet je als restaurateur werkelijk alle kosten doorberekenen aan de klant? Dat is wel heel gemakkelijk... Ondernemen is toch risico’s nemen? 

Maar de restaurantbezoeker kan daar al helemáál niks aan doen. Het iemand kwalijk nemen als hij of zij de kosten probeert te beperken door minder te bestellen, is de wereld op zijn kop. Zeker voor jonge mensen met beperkte middelen is dat geen schraperigheid, maar een volkomen logische en legitieme manier om toch uit eten te kunnen gaan. In datzelfde artikel werd overigens de loftrompet gestoken over een Amsterdams buurtcafé (De tros) waar ‘shared dining’ hét concept is. Er zijn tientallen restaurants in Nederland die dit concept van gastvrij deelbeleid hanteren. 

Het standpunt van die Engelse foeteraar is vooral onbegrijpelijk voor iemand die al jarenlang in Spanje woont, het land van de tapas (en meer). Mijn liefje en ik zijn al jarenlang enthousiast afnemer van de tapa, het kleine hapje dat de Britse verveelde chef waarschijnlijk afdoet als ‘snack’. Maar wat een creativiteit zit er vaak in! Jaarlijks wordt in heel Spanje in alle steden en dorpen die zichzelf serieus nemen op culinair gebied, een tapasroute georganiseerd. Restaurants die eraan meedoen, doen doorgaans hun uiterste best om met nieuwe, verrassende hapjes te komen. Wij legden hier in de loop van de jaren heel wat van die routes af. 

Ook het delen van een maaltijd is hier doodnormaal. Wij werden in de loop van de tijd kleine eters en met de volle borden die in veel Spaanse restaurants nog worden geserveerd, zijn we blij dat we dat kunnen doen. Zo wordt er immers veel minder verspild. Er is in al die jaren nog nooit één Spaanse man of vrouw in de bediening geweest die ons weigerde een gedeelde schotel te serveren. ‘Para compartir’ (om te delen) werd voor ons een vaste uitdrukking. En meestal komen er twee borden op tafel, je hoeft hier echt niet met zijn tweeën uit de ruif te eten als jou dat niet bevalt. In extra leuke, klantvriendelijke etablissementen krijgen we zelfs het gerecht netjes in tweeën gedeeld op een eigen bord geserveerd. Werkelijk niets om ontevreden over te zijn! 

Verano 2025 was voor mij de zomer van de grote gemengde salades en de ventresca. We kregen lang te maken met hittegolf-op-hittegolf zodat de eetlust verminderde en de zin om culinaire fratsen thuis uit te halen, tot een minimum daalde. Voor de lunch kochten we vaak een gemengde salade met aanvullende ‘goodies’ zoals noten, fruit, zaden, geitenkaas of andere kaasvarianten. Met een stokbroodje erbij werd dat een prima lunchgerecht in hete tijden. Typisch Spaanse koude soepen als gazpacho, salmorejo en ajoblanco waren eveneens een uitkomst voor een gemakkelijke doch smakelijke en gezonde lunch. Ook ’s avonds maakten we het ons zo gemakkelijk als verantwoord was. Het blijft belangrijk om, ook met weinig eetlust, gezond en zo veel mogelijk vers en onbewerkt te (blijven) eten.

De grote ontdekking van dit seizoen was voor mij de ventresca. Ik kocht het een keer vers bij een van mijn favoriete lokale visbanken. Het stukje vis, heek dat hier ‘merluza’ wordt genoemd en dat we thuis deelden, bleek een boterzachte buikfilet te zijn. Het was werkelijk zalig. Dit deel van de vis is zeer mals en iets vetter. Het bevat meer Omega-3 verzuren dan gemiddeld. We kochten het daarna regelmatig en bleven ervan smullen. Onlangs koos ik een ventresca-gerecht in een restaurant in Cartagena (tijdens de Ocean Race Europe; zie vorige blog). Deze keer was het van tonijn, met een brunoise van citrusvruchten en wat zeewier. Ook dat was een delicaat gerecht. Om te zoenen en op te zuigen! 

Het zomerseizoen zit erop, de meteorologische herfst begint vandaag. Ik ben zó blij dat de drukte in de wijk en de straat weer achter ons ligt. Wij eisen de straat weer op. We gingen in deze kleine woonwijk aan zee weer van duizenden zomergasten terug naar circa 400 (semi-)permanente bewoners. Een Murciaanse familie van vier generaties met aanhang spande in de afgelopen maanden de kroon in onze straat. 

Maar vanaf nu geen ongecontroleerd kindergegil meer, geen ongecorrigeerd hondengeblaf, geen oude gillende auto's die een half uur met de motor aan stilstonden in de straat met alle ramen open (dus niet vanwege de airco), geen dom parkeergedrag van bestuurders die koste wat het kost hun stalen ros voor hun poort wilden hebben - met alle trucs die daarbij hoorden. Ik heb op dat punt weer veel geleerd dit jaar. Asociaal was het in deze gevallen. Voor volgend jaar zomer ga ik, om te pesten, een parkeerkaart voor gehandicapten aanvragen bij de gemeente. En dan wekenlang pontificaal voor mijn eigen huis parkeren. Wat wel prima was, waren de onderhoudende gesprekken met andere aardige Spaanse buren. Zij vertrokken ook. 

Vandaag is ook de start van een hopelijk interessant nieuw tv-seizoen. Het begint goed. Op NET5 (iedere werkdag om 19:25 uur) begint namelijk de nieuwe editie van Masterchef Australia 2025; alweer het 17^de seizoen. Joehoe! De volledige titel van het programma is ‘MasterChef Australia 2025: Back to Win’. Er keren dus 24 deelnemers uit vorige seizoenen terug naar de profkeuken voor een nieuwe kans op de titel. Onder leiding van juryleden Andy Allen, Poh Ling Yeow, Sofia Levin en Jean-Christophe Novelli gaan deelnemers alles op alles zetten om hun (verbeterde) culinaire vaardigheden te tonen. 

We zien ondere andere Callum Hann terug, deelnemer in seizoen 2 (hij eindigde als tweede). Hij runt nu drie restaurants en een kookschool in Zuid-Australië. Samira El Khafir werd derde in seizoen 5. Zij opende een café met Midden-Oosterse gerechten in Melbourne (Victoria), schreef een kookboek en lanceerde een low-carb productlijn. Tim Bone, Master chef uit Ballarat (Victoria), werd vierde in seizoen 11. Hij lanceerde Tim’s Toasties, een mobiele gourmet-tostizaak en opende daar recent een fysieke winkel. Depinder Chhibber keert ook terug. Zij deed mee aan seizoen 13 (werd achtste) en werd bekend om haar Indiase smaakbommen. Na haar deelname begon ze de privé-supperclub ‘Ghar’ (‘thuis’ in Hindi) in New South Wales. Ook was ze gastjurylid bij MasterChef India in 2023. Savindri Perera uit Adelaide (Zuid-Australië), Sav voor haar fans in seizoen 16 (ze eindigde als derde), verwerkt haar Sri Lankaanse roots vol trots in haar huidige job als privé-chef (home catering). Allemaal leukjes die ik mij goed kan herinneren. 

Deze en andere oud-deelnemers gaan wederom strijden om de titel en een geldprijs van 250.000 Ozzie dollars (circa €140.000). Ook dit seizoen bevat weer een mix van themaweken en uitdagende opdrachten. De vaste onderdelen als de mystery boxes, eliminaties en pressure tests, zien we eveneens terug. Gastjuryleden Gordon Ramsay, Curtis Stone, Julie Goodwin en andere culinaire hotemetoten geven dit jaar weer acte de presence en zorgen voor inspiratie door hun gerechten, technieken en kookstijlen te delen. 

Met maar liefst 60 afleveringen biedt dit seizoen volop spanning, culinaire hoogstandjes, emotionele momenten en -naar verluidt- zelfs een vleugje romantiek. Dat houdt ons drie heerlijke maanden van de straat. Ik ben van de partij!

Als groupies

Het was zaterdagochtend, we hadden nog geen plannen of verplichtingen die dag. “Zullen we naar Cartagena gaan?” Deze stad, op circa 45km van ons huis, was dit jaar een van de havens die werd aangedaan op The Ocean Race Europe 2025. Altijd leuk, bootjes kijken. Dat bewees de gigantische opkomst bij SAIL Amsterdam onlangs. Twee-en-half-miljoen bezoekers. Wow! De maandag erna stond de haven al op ons programma omdat we kaartjes hadden voor de zogenaamde ‘Pit Lane’, een rondleiding langs alle IMOCA’s van deze zeilrace.

Dat besluit was snel genomen. We reden in de ochtend naar Cartagena, parkeerden op een van onze favoriete plekken om de hoek (bijna altijd plaats) en liepen op ons gemak naar de binnenhaven. Cartagena is een van de steden waar we wel zouden kunnen wonen. De stad is niet te groot, niet te druk (tenzij er net twee cruiseschepen aanmeren), schoon, historisch interessant en gewoonweg fraai. 

Er lagen op dat moment maar drie (van de zeven) IMOCA’s aan de kade. De avond ervoor waren koploper in het klassement Team Biotherm, Team Holcim-PRB (mijn favoriet) en Team Paprec Arkéa binnengelopen. Mijn favoriete team kwam als tweede binnen en verzamelde daarmee 11 punten op het scorebord. De rest worstelde met windstilte op de zee van Alboran, het water tussen Spanje en Noord-Afrika. Die zaterdag zagen we ’s middags Team Allagrande Mapei, Team Malizia en het Canadese raceteam Be Water Positive binnenvaren. De hekkensluiter Team Amaala kwam pas op zondag aan; twee dagen na de eerste collega’s. 

Cartagena zou voor team Holcim sowieso een spannend ligplaats worden want de internationale jury ging een uitspraak doen over de aanvaring die na de start in Kiel had plaatsgevonden tussen hen en Allagrande Mapei. Welk team zou in het gelijk worden gesteld? 

Er lag ook een cruiseschip van P&O aan de kade. Dat schip kan ruim 3.000 passagiers vervoeren en die zwermden die dag ook door de stad. Het was een leuk uitje maar het hoogtepunt zou afgelopen maandag zijn. De enige bekende zeiler die ik zaterdag ontmoette, was de Fransman Nicolas Lunven, van team Holcim. Hij is de zeer ervaren navigator van Rosalin Kuiper, de Nederlandse schipper van dat team. Hij heeft bergen ervaring, is tactisch zeer sterk en heeft diepe kennis van meteorologie. Bovendien zeilden ze samen om de wereld tijdens de Ocean Race 2022. Kuiper kon haar eigen team samenstellen dus het was niet zo gek dat ze Nico vroeg. 

Via de Ocean Race-app kochten we kaartjes voor de rondleiding langs de boten. Die zou worden verzorgd door ene Tarik met wie ik mailcontact onderhield. Onze rondleiding werd echter geannuleerd omdat er te weinig aanmeldingen waren. We konden wel een uurtje later mee met een grotere groep. Dat accepteerden we.

Zondag werd het oordeel geveld dat Holcim de onschuldige was bij de aanvaring en zou worden gecompenseerd voor hun noodgedwongen stop. Het team moest leg 1 opgeven, er was teveel schade. De jury besloot dat Rosalins team aan het einde van deze zeilrace (na de finish in Montenegro) het gemiddeld aantal behaalde punten in Leg 2 t/m 5 erbij krijgt. Een prima besluit. De schipper van ‘tegenpartij’ Allagrande, de Italiaan Ambrogio Beccaria, werd daarover maandag geïnterviewd door de media. Hij blijkt een sportieve verliezer. 

Maandagochtend reden we weer op ons gemak naar Cartagena maar er deed zich iets vreemds voor op de AP-7: file. Tom Poes verzon een list. We konden nog net op tijd een afslag nemen en via een binnendoorweg richting de stad rijden. Op enig moment was het verkeer op de hoofdweg tot bedaren gekomen. Zonder vertraging vervolgden we onze weg, de AP-7 was ons weer gunstig gezind. Ook de parkeergoden waren meegaand. We parkeerden zonder problemen op onze gebruikelijke plek. Het weer was wel anders dan zaterdag: niet zonnig en heet maar bewolkt en klam. 

We wachtten rond de Pit Lane-desk toen ik mijn kans schoon zag om de Franse schipper Paul Meilhat aan te spreken. Ook die ken ik van veel eerdere races. Hij wilde de Pit Lane oplopen maar had zijn badge vergeten. De beveiliger liet hem aanvankelijk niet door. Hij probeerde het met te zeggen dat zijn hoofd op een grote poster om de hoek hing. Door het gedoe drukte ik waarschijnlijk tijdens de selfie op de verkeerde knop. Jammer, want het zou echt een leuke foto van ons tweeën zijn geweest. (Hij lachtte zó aardig!) Daarna moest ik het doen met een shot van zijn rug. Meilhat, een zeer ervaren zeiler die met zijn toenmalige team vierde werd tijdens de laatste Ocean Race om de wereld, vertelde bij deze gelegenheid dat hij nog nooit op de Adriatische Zee zeilde. Dus het wordt tijd! Voor aanvang van deze race schatte hij in dat team Holcim de beste kaarten heeft om deze race te winnen. Maar zijn eigen team voert thans het klassement aan. 

We kregen een heuse VIP-kaart omgehangen en liepen over het ponton achter Tarik aan. De excursieleider vertelde interessante dingen over elk schip. De IMOCA van Rosalin is qua opbouw de dichtste (meest afgesloten) zeilboot en dat was goed te zien. Ook aan haarzelf. Ze heeft de bleekste huid van alle schippers. Er werd nog volop geklust aan de boot. De zwarte boot van team Amaala is de oudste IMOCA (2019); nog zonder foils daardoor eindigt het waarschijnlijk telkens als laatste. Dit Zwitsers-Saoedische schip functioneert vooral als opleidingsboot voor jonge zeezeilers. Zij hebben verreweg de grootste crew aan boord. (normaliter maximaal 5.) Voor elke leg wordt het team geheel gewisseld om iedereen in staat te stellen dit soort ervaring op te doen. 

De boot van het Franse team Paprec Arkéa is de nieuwste IMOCA (2023). De schipper van deze boot, Fransman Yoann Richomme, won de voorgaande Ocean Race Europe in 2021 met het team Mirpuri Foundation. De boot in deze race werd eerder gebouwd voor de Vendée Globe (non-stop rond de wereld solorace) van 2024. Toen stond dezelfde schipper aan het roer. Er doen tenminste tien Franse zeilers mee aan deze Ocean Race Europe. 

De zeilboot van het huidige Canadese team Be Water Positive is het voormalige schip van het Amerikaanse team 11th Hour Racing dat in 2022 meedeed aan de Ocean Race om de wereld. De schipper heet Scott Shawyer,. Hij was voorheen vooral CEO van een tech-bedrijf en komt de zeilsport binnen via de techniek. Hij zeilt echter al zijn hele leven, brak records en bereikte mijlpalen op het water. Zo is hij recordhouder van de snelste oversteek van de Atlantische Oceaan en was hij de eerste Canadees die de New York Vendée Transat voltooide. Nu zijn de Europese wateren zijn ‘playground’. 

Als je dit zo leest, lijkt zeezeilen op het hoogste niveau nogal een incestueuze bedoening... Wat Tarik ook met ons deelden, was dat elke boot twee emmers heeft aan boord. Eentje voor vers drinkwater, de andere om de grote en kleine boodschappen te doen. Niets om je in te vergissen. ¡Madre Mia! Wat ook komisch was, is dat een team soms een ander nummer op het gebruikte zeil plakt om de concurrenie op het verkeerde been te zetten. Ze houden elkaar zeer goed in de gaten, vooral als ze voorop gaan. 

Dat is een goede brug naar het volgende onderwerp. Na de rondleiding hingen we nog wat rond bij de Team Lounge, de tent waar alle zeilers en hun entourage overdag verblijven. 

Het was daar dat mijn liefje en ik de kers op de taart spotten. Ik keek op een goed moment om en riep toen spontaan “Jaaahhh, daar ben je!” Ik was verbaasd over mijn eigen enthousiasme. Het was Rosalin Kuiper in eigen persoon die daar stond, op birkenstocks, terwijl ze een laatste hapje banaan nam. Ze kwam direct op ons af. We praatten over de positieve jury-uitspraak, over haar dochtertje Feis, over de plek op het scorebord, over de rest van de raceroute. Ze pakten ons lekker vast voor de selfies, wij wensten haar veel sukses en een veilige vaart en we namen vrolijk afscheid van elkaar. Wat een leuke vrouw is zij! Geboren in Zoetermeer, na haar middelbare school een jaartje backpacken in Australië en daar ging ze heel vaak bootjes kijken. Daar begon de echte liefde voor het professionele zeilen. Inmiddels woont ze met partner en dochtertje in Lorient, Bretagne (Frankrijk). 

Mijn VIP-kaartje legde ik pas af toen ik die avond tevreden mijn kooi indook. Ook het stadsbestuur van Cartagena kan terugkijken op een uitstekend evenement. Men rekende op 8.000 à 10.000 bezoekers per dag. Afgelopen weekend bezochten echter 50.000 liefhebbers dit spektakel. Op Cala Cortina, een van de grootste baaien van de stad, werd in datzelfde weekend 642 kilo plastic en ander afval geraapt. Tja. 

Vanmiddag vindt de start van Leg 3 plaats, het traject Cartagena-Nice van circa 650 nautische mijlen over de Middellandse Zee. De boten worden op de 29ste in de Zuid-Franse haven verwacht. Rosalin vertelde ons dat haar schip om Cabo de Palos heen -mijn favoriete snorkelplek- noordwaarts zal gaan varen. De wind lijkt gunstig. (De rode stip op de kaart is ons strand.) Wellicht zouden we hun zeilen dan later vanaf ons eigen strand in de verte kunnen zien? We gaan niet kijken, het is goed zo. Mijn andere groupie-foto's vind je in het Spain 2025-webalbum in de rechterkolom. 

Ik heb ook nog een nieuwtje te melden voor de liefhebber. In de zomer van 2026 zal voor de eerste keer de Ocean Race Atlantic van start gaan, een non-stop race voor IMOCA’s van New York naar Barcelona. Een wedstrijd voor snelheidsduivels. De vierkoppige teams zullen voor de helft uit mannen en de helft uit vrouwen bestaan. Zo hoopt de organisatie meer professionele zeilvrouwen aan te trekken en een podium te geven. We zullen ongetwijfeld bekenden gaan terugzien in deze race. 

Het parcours bestaat onder meer uit een 3.200 zeemijl lange transatlantische oversteek van New York naar de Straat van Gibraltar, een altijd uitdagende overgang naar de Middellandse Zee, met daarna een sprint van 500 mijl naar Barcelona. In de slotfase van de race kan dit nog voor opschudding in het klassement gaan zorgen. Er zullen dan naar alle waarschijnlijkheid snelheidsrecords worden gebroken.

Satan's storm

Augustus 2025 zal ik niet gauw vergeten... al is de maand nog niet voorbij. Het gaat de boeken in als (weer) een zomermaand van extremen en records in Spanje. Onlangs liepen wij aan het einde van de middag naar buurvrouw-vriendin Liselotte voor een drankje met tapa toen mijn liefje en ik elkaar aankeken. Voel jij dat ook?! De hete wind die blies, leek onze onderbenen te schroeien. Zoiets ervoeren we niet eerder. 

Diezelfde dag bleek zich in Motril in de provincie Granada (Zuid-Spaanse kust) een zeldzaam fenomeen te hebben voorgedaan dat men ‘Satan's storm’ noemt. Het verschijnsel wordt gekenmerkt door een plotselinge plaatselijke stijging van de luchttemperatuur dicht bij de grond. Dit soort hitte-uitbarstingen gaat gepaard met sterke windvlagen. In die kustplaats steeg de temperatuur snel tot 40°C, vergezeld van zeer sterke windstoten die een snelheid van meer dan 80km per uur bereikten, volgens de Spaanse weerdienst AEMET. Daar vloog zelfs een zwembad van het dak van een appartementencomplex (op bovenstaande foto links). Wellicht dat wij er in dit deel van Zuid-Spanje een staartje van meekregen? 

In de aanloop naar deze zomer meldde de Spaanse weerdienst dat de eerste hittegolf relatief lang zou uitblijven. Pas in de loop van augustus zou die zich aanmelden. Ons klonk dat als muziek in de oren. Helaas bleek het niet te kloppen. Sterker, men zat er mijlenver naast. De eerste hittegolf deed zich al voor in de eerste week van juni. En die duurde en duurde maar... 

De eerste golf droeg het stokje pas begin deze maand over aan de tweede. Die tweede was heter dan de eerste. Ik ben wel klaar met die aanhoudende hitte maar we gaan er zo goed mogelijk mee om. Weinig activiteiten overdag (los van zwemmen in zee), daarna vooral binnenzitten, regelmatig de airco vroeg aan en niet te moeilijk eten. Het gekke is, dat we, toen we in Bali woonden, deze tropische temperaturen en omstandigheden jarenlang meemaakten. Maar daarvan wisten we het. Ongeveer de helft van het kalenderjaar was het heet, regenachtig en klam (regenseizoen), in het droge seizoen was het gematigd en droog. Maar hier -wat we de subtropen noemen- begint het inmiddels ook tropisch te worden. 

Spanje is in de greep van hevige bosbranden die door Galicië, Extremadura en Castilla y Léon razen. Dat deel van Spanje heeft altijd bosbranden gekend in de zomer maar dit jaar zijn ze extremer dan ooit. De oorzaak hiervan is de vele neerslag in het voorjaar waardoor gras en struikgewas de lucht in schoot. In de gortdroge, bloedhete zomer verdorde die begroeiing. Een peuk of een vonk is dan genoeg om de boel in de fik te zetten. De heftige branden houden ook verband met de leegloop van het binnenland van Spanje. De oude achterblijvers komen niet meer in actie tegen natuurgeweld. En dat er in die regio veelal is bezuinigd op brandpreventie helpt evenmin. 

Daarbij komt dat de korpsen die bosbranden bestrijden, in sommige regio's zijn geprivatiseerd. Doorgaans worden bosbrandbestrijders alleen in de zomer ingezet en werken dan als seizoensarbeiders voor een matig salaris waardoor er weinig continuïteit is. Ik vind dat penny-wise maar pound-foolish. Het zou beter zijn die mensen een jaarcontract aan te bieden met een fatsoenlijk salaris. Dan kunnen ze in het voorseizoen worden ingezet om de juiste voorzorgsmaatregelen te treffen (begroeiing snoeien) waardoor er in de zomer minder risico op brand ontstaat. Dat moet onderdeel worden van een soort Nationaal Brandweerplan, lijkt mij.

In het gebied op de kaart hiernaast gingen inmiddels al meer dan 350.000 hectaren in vlammen op. Dat is een groter oppervlak dan de gehele provincie Zuid-Holland. Het zijn de meest verwoestende branden van de afgelopen 30 jaar. Er kwamen al drie brandweerlieden om in het vuur, onder wie twee vrijwilligers. Wat een afschuwelijke dood... 

Meer dan 30.000 bewoners werden geëvancueerd. Inmiddels zijn er 32 aanhoudingen verricht van mogelijke pyromanen; er zijn daarnaast nog ruim 90 verdachten. Hoe haal je het in je kop?! Mijn tweede Vaderland riep de hulp in van andere Europese landen. Nederland reageerde subiet en stuurde brandweerpersoneel en twee Chinook-helikopters. Deze grote, zware transporthelikopters kunnen tot 10.000 liter water per keer aan boord nemen. 

In de Volkskrant las ik deze week een interessant artikel waarin een uitgezonden Nederlandse brandweervrouw, de 38-jarige Kelly van Ruler, werd geïnterviewd. Van Ruler werkt in Nederland voor de Veiligheidsregio Utrecht bij twee brandweerposten; als beroeps en als vrijwilliger. 

In dat interview kwam duidelijk naar voren dat de beide landen hun Brandweerdienst heel anders organiseren en het werk zeer verschillend doen. Haar team kreeg in Galicië aanvankelijk te maken met een natuurbrand van ruim 100 hectare. Intussen woedden er in andere delen branden met onvoorstelbare oppervlakten van duizenden hectaren.

Personeel van de Spaanse brandweerbrigade (Los Bomberos) vond het vreemd dat hun brandweer-collega’s in Nederland alles anders doet. Daar worden door de dienst mensen bevrijd uit auto’s, katten uit bomen, verdrinkingsslachtoffers opgedoken, woningen geblust en natuurbranden bestreden. In Spanje zijn die taken gescheiden. Er is een brandweerkorps voor stedelijke gebieden en een groep die is gespecialiseerd in natuurbranden, de zogenaamde ‘Bomberos Forestales’. 

foto: AP

Dat laatstgenoemde korps gebruikt heel ander gereedschap. Men organiseert de pelotons rondom één bluswagen met daarnaast vijf of zes terreinwagens die verder in de natuur kunnen doordringen. Daarnaast werken ze met zogenaamde ‘handcrews’, brandweerlieden die handgereedschappen gebruiken om het vuur te bestrijden. Dat wordt gedaan met vuurzwepen, handbijlen, mobiele waterpompen (meegedragen op de rug) en McLeods, stokken met aan de ene kant een scherp blad en aan de andere kant een hark om vegetatie te verwijderen. 

Ook leerden de Nederlanders blussen zonder water. Met bulldozers die de hele grondlaag weghalen, inclusief alle begroeiing, worden stoplijnen (brandgangen) gemaakt. Ook wordt in Spanje gewerkt met zogenaamde ‘tegenbranden’. Droge vegetatie wordt bewust en gecontroleerd weggebrand. Van Ruler leerde er veel van. Inmiddels is ze terug in Nederland. Ze gaat haar eigen dienst zeker bruikbare voorstellen doen. 

Een van de Spaanse brandhaarden ligt in de provincie Extremadura. Een provincie aan de grens met Portugal die nieuw voor ons is en die op ons reislijstje staat voor later dit jaar. Het is de enige provincie hier die we nog niet bezochten als binnenlandse toerist; wel reden we er doorheen. Dat is een van de gebieden waar je zwarte ooievaars kunt zien en waar migrerende kraanvogels uit het Hoge Noorden in de wintermaanden neerstrijken. Ik had mijn bezoekerskaartje met alle interessante natuurgebieden al klaar... 

Volgens SEO/Birdlife, een van de grootste Vogelbeschermingsorganisaties (NGO’s) hier, vernietigden de bosbranden eeuwenoude eiken- en kastanjebomen en zullen ze grote gevolgen hebben voor beschermde dieren in de getroffen gebieden. Volgens een woordvoerder van de organisatie hebben de branden al geleid tot de vernietiging van meer dan 25.000 hectare aan ecosystemen met grote ecologische waarde, met “verwoestende gevolgen voor de biodiversiteit”. 

In de Sierra de San Pedro (Extremadura) brandde tussen de 6.000 en 7.000 hectaren aan mediterrane steeneiken- en kurkeikenbossen met edele struikgewassen af, een habitat dat moeilijk is te herstellen en tot 70 jaar nodig zal hebben om dat te doen. 

Naar schatting zijn in dat gebied de nesten van circa 60 paar monniksgieren (veruit de zeldzaamste gier) verbrand, waarvan sommige met jongen in het nest, evenals vier nesten van de Iberische keizerarend, twee nesten van de aasgier, twee van de zwarte ooievaar, één nest van een havikarend en één van een steenarend. De recentste grote brand vond plaats in Llerena (omgeving Badajoz). Daar is circa 4.000 hectare afgebrand en daarbij zijn eveneens nesten van keizerarenden, zwarte ooievaars en steenarenden vernietigd. Extremadura lijdt hiermee een onherstelbaar verlies van natuurlijke rijkdommen. 

De NGO pleit daarom voor een nationaal en regionaal preventie- en herstelplan, gebaseerd op degelijke kennis en opgedane ervaringen en ondersteund door voldoende middelen, zodat deze grote uitdagingen van klimaatverandering in de nabije toekomst effectiever kunnen worden aangepakt. 

We gaan zien hoe de natuur zich daar herstelt en welke natuurplekken er ongedeerd zijn gebleven. Maar dat is van latere zorg. 

 

Met mijn oor aan de schelp

De zee lag als een spiegel voor ons. Perfecte omstandigheden om naar de boei te zwemmen. Wat al van verre duidelijk was, was het grote aantal meeuwen op het water. Het moesten ook goede omstandigheden zijn om een visje te vangen!

Ongeveer halverwege werden we omringd door een grote school sprotjes die we hier ansjovis noemen. Ze zwommen synchroon, als één onderwaterwezen, heen en weer; omringd door grote(re) vissen die op hen aasden en hun kans schoon zagen. Soms sprongen de kleintjes in paniek boven het wateroppervlak uit. Het werd mijn liefje te veel, ze zwom terug naar het minder diepe deel van de Middellandse Zee. Zelf had ik mijn zwembril op en de camera paraat om het spektakel onderwater te kunnen aanschouwen en vastleggen. Uiteindelijk volgde ik mijn wederhelft naar het ondiepe, net als de ansjovisjes, op afgemeten afstand maar wel als eenheid.

In Alicante hebben badgasten momenteel last van de ‘pez araña’, de spinvis. Wij noemen deze vis een pieterman. Er worden dagelijks 40 steken geregistreerd. Deze vissoort heeft een grote giftige stekel op de rug die flinke pijn kan veroorzaken. Aan het lokale strand heb ik er nog niets over gehoord of over zijn voorkomen gelezen. 

Wie ik ook hoor aankomen in de verte, zijn de zeezeilers van The Ocean Race Europe 2025. De start van dit rondje Europa over water vond op 10 augustus plaats in de Duitse havenstad Kiel. Er doen zeven teams aan mee. Er is mondjesmaat aandacht in de pers voor deze wedstrijd. Onterecht, wat mij betreft. Inmiddels ligt ook de tweede start, vanuit Portsmouth (Engeland) naar Spanje achter ons. Deze zeilrace zal eind september voor de eerste keer de Adriatische Zee aandoen en finishen in Boka Bay, Montenegro. 

In de aanloop naar de start van deze zeilrace las ik in de Volkskrant een aardig artikel over twee Nederlandse vrouwen die deze keer (weer) meedoen: Rosalin Kuiper en Carolijn Brouwer. Twee van mijn favoriete Nederlandse zeezeilsters. Carolijn Brouwer, ooit Wereldzeiler van het Jaar (ISAF), is met haar 52 jaren een oude rot in het vak. Zij deed meer keren mee aan de grote broer van deze zeilrace, de Ocean Race Around the World, toen nog de Volvo Ocean Race genoemd. Ik denk dat ik al meer dan tien jaar regelmatig over deze zeilraces blog. Ook waren mijn liefje en ik al een aantal keren aanwezig bij de start van de race in Alicante. Dit jaar downloadde ik de app weer om in detail op de hoogte te kunnen blijven.

In 2014-2015 zeilde Brouwer aan boord van de elfkoppige vrouwenboot SCA waarvan ik groot fan was. Het schip was helemaal roze geverfd en werd gesponsord door Tena Lady. (Why not?!) Dit was het eerste écht serieuze vrouwenproject in de Ocean Race. De keren dat er daarvoor een vrouwenboot meedeed, was dat met beperkte middelen en moesten de zeilsters het doen met slecht(er) materiaal, de afdankertjes van de mannen. 

Brouwer, kind van een rondreizende geoloog als vader, woonde op vele plekken in de wereld. Ze werd geboren in Zuid-Afrika, woonde tijdens haar jeugd in Brazilië en Zaïre. Ze was altijd aan en op het water te vinden. Ze klom op als zeilster in de Olympische klasse. Als zeezeilster schreef ze geschiedenis in 2018. Dat jaar werd ze samen met toenmalige Franse teamgenote Marie Riou aan boord van Dongfeng Race Team de eerste vrouwelijke winnaar van de prestigieuze Volvo Ocean Race. De Franse schipper Charles Caudrelier van dat team zei destijds dat hij Brouwer niet als vrouw zag, maar als bemanningslid. “Als ik een man moest kiezen, zou ik Carolijn nog steeds verkiezen boven veel andere mannen vanwege haar goede humeur, haar motivatie en haar vaardigheden.” Deze drievoudig Olympische zeilster deed drie keer mee aan de Ocean Race om de wereld. 

Zij woont nu met haar gezin in Sydney. Ze is getrouwd met Australiër Darren Bunduck en samen hebben ze een zoon Kyle, die inmiddels 14 jaar is. Bunduck is zelf een gelauwerd zeezeiler die de America’s Cup een keer won (de oudste sporttrofee). Pa blijft nu thuis voor hun puber. 

Rosalin (l) & Carolijn. Foto: Erik Smits

Het interview ging grotendeels over het combineren van ouderschap en de passie voor wedstrijdzeilen op het hoogste niveau. Dat is geen sinecure, wisten de beide vrouwen mij te vertellen. Brouwer werd een voorbeeld voor alle professionele vrouwelijke zeilers die na haar carrière maakten. Dit jaar zeilt ze mee aan boord van de Zwitserse boot Holcim PRB.

De 30-jarige Rosalin Kuiper deed twee jaar geleden voor het eerst mee aan de Ocean Race rond de wereld. Ze was crew aan boord van Team Malizia dat als derde eindigde. Dit jaar is ze in de Europa-race schipper van de Zwitserse IMOCA 60. Ze bewandelde een ongebruikelijke weg om naar de zeiltop te komen maar ze deed dat in recordtijd. Pas tien jaar geleden begon ze serieus met zeezeilen.

Het is voor het eerst dat Kuiper en Brouwer samen aan boord van hetzelfde zeilschip varen. In december 2024 beviel Kuiper van een dochtertje dus de twee vrouwen hebben extra veel uit te wisselen. Kuiper loste het ‘probleem’ van haar prille moederschap op door een vriendin te vragen haar te vergezellen (aan de wal) als nanny voor haar kleine Feis. In de afgelopen maanden, tijdens de voorbereidingen van de Ocean Race Europe, werd een routine opgezet waardoor moeder aan boord kon kolven. Voor Brouwer was dat 14 jaar geleden ondenkbaar. Zij moest stoppen met het geven van borstvoeding toen ze aan boord stapte. 

Deze twee zijn ware pioniers in hun sport, voorvechtsters voor een betere positie van vrouwelijke zeilers. Ze worden tegenwoordig door de mannen in de zeilsport niet meer voor de koffiedame aangezien. Dat is een pluspunt. Maar er valt nog veel te winnen. 

Hun zeilboot, die erg goed van start leek te gaan in Kiel (koppositie), kwam enkele minuten na de start in aanvaring met de boot van het Franse team Allagrande Mapei Racing. Wie de schuldige is, zal pas in Cartagena (Spanje) worden besloten volgende week. Men heeft meer tijd nodig om de complexe situatie die op het water ontstond, goed te beoordelen. 

Gelukkig raakte niemand gewond. Holcim PRB liep een tamelijk groot gat op aan de romp, bij Allagrande ontstond schade aan het stuurboordstagsysteem, de giek en twee zeilen (voorzeil en genua). Beide boten keerden veilig terug naar de haven van Kiel, beide teams dienden een klacht in bij de internationale jury. Die beraadt zich nu. Beide teams konden de reparaties daar tijdig uitvoeren waardoor ze aan de start in Portsmouth verschenen. 

De aanstaande stop in Matosinhos/Porto (Portugal) is een zogenaamde fly-by. Het is een korte tussenstop van slechts drie uur op weg naar de haven van Cartagena. Dit traject is 1.000 nautische mijlen lang en kent veel uitdagingen: het overvolle Kanaal, de Golf van Biskaje en de Straat van Gibraltar. Het worden vijf competitieve zeildagen. Zeker twee teams zijn erop gebrand te laten zien wat ze kunnen. Ik verheug mij erop. Leider in het klassement is Team Biotherm, met de zeer ervaren Franse schipper Paul Meilhat. 

Volgende week gaan mijn liefje en ik naar Cartagena om daar de boten -en hopelijk de crew- te zien en wat van de sfeer van de race op te snuiven. We kochten kaartjes voor de zogenaamde ‘Pit Lane’. Onder begeleiding gaan we het ponton op waaraan de zeilboten liggen. Daar hopen we Carolijn en Rosalin in levende lijve te zien en wellicht ook nog te spreken. 

Wordt vervolgd! 

Niet meer achterop

Eigenlijk was ik het niet van plan... in mijn vorige blog meldde ik het heugelijke feit reeds en daarbij wilde ik het deze keer laten. Maar uiteindelijk kon ik dat niet. 

Vandaag vieren we Yuda’s 18^de verjaardag en dat is een eigen blog waard. Hij viert het met de hele familie, inclusief zijn pa (zie vorige blog), wij doen dat op afstand met ons tweeën. En met een kleine schare vrienden die het interesseert en het kunnen waarderen. 

Als je 18 wordt, ben je in onze (Westerse) wereld volwassen volgens de wet. In Indonesië -waar hij woont- ben je dat al op je 17^de. Daarom werd zijn verjaardag vorig jaar groots gevierd met een verrassingsfeest dat zijn moeder organiseerde. Dat deed ze achter zijn rug om met vrienden van school, op een leuke locatie. We spraken de jarige die dag via een videogesprek toe en hij glom van blijdschap. Hij was ‘very happy’. Wij gaven hem vorig jaar een integraalhelm, op zijn verzoek. Als wettelijk volwassene mag je op Bali motor gaan rijden. Voorlopig moest hij dat echter doen bij zijn beste vriend achterop. 

Zijn ouders vroegen afgelopen week een gesprek aan met ons. Wij maakten onze drukke agenda’s (ha-ha) vrij voor een videogresprek. Zij wilden hem verrassen met een coole motor als verjaardagsgeschenk. Wij vonden dat een goed plan, al maken wij ons zorgen over het gevaar van zo’n snel racemonster. Maar ja, wij kunnen daar op 14.000km afstand niets aan doen. Bovendien hebben we vertrouwen in deze serieuze jongen. We hebben hem nog nooit als dare devil zien acteren dus we moeten maar hopen dat hem niets naars overkomt op de snelle tweewieler. 

Moeder Elsa appte ons dat de jarige, sinds de terugkeer van zijn pa (hij keerde naar huis terug van werken op een cruiseship), elke dag vroeg om een knappe brommer als verjaardagskado. Zijn pa weigerde tot dusver, zijn moeder eveneens. Tot ongenoegen en groot verdriet van de aanstaande jarige. Terwijl de motor in de winkel werd opgepoetst en van zijn naam werd voorzien. Ik weet al jarenlang dat Balinezen houden van plagen en pesten onderling. Dat deden ze kennelijk zó goed dat Yuda de dag voor zijn verjaardag zelfs huilde uit frustratie toen hij -nog steeds- nul op rekest kreeg. Kasian. 

Vandaag heeft hij echter veel redenen om happy te zijn. Zijn ouders kochten een supercoole, spiksplinternieuwe Yamaha XSR voor hem. Deze motor werd net gelanceerd op de Filippijnen en wordt pas in december in Japan geïntroduceerd. Een prachtding dat hem van zijn nieuwe Nikes (ons kado) zal blazen. Vandaag zou ik graag een vlieg aan de wand van hun huis willen zijn. Zijn verbaasde gezicht zien, het ongeloof in zijn ogen en daarna de intense blijdschap. Zijn diepste wens ging hiermee in vervulling. 

En weet je wat? Onze diepste wens eveneens! Niet met hem op dit scheurijzer, ik houd mijn hart voorlopig vast. Wel omdat we tijdens de videoapp met de ouders vernamen dat ze hem dit vervoermiddel schenken omdat hij dat volgend jaar nodig zal hebben om naar de universiteit te gaan. Yuda mag gaan studeren. Joehoe! We kregen de glimlach in de afgelopen dagen niet van onze gezichten. Ook onze droom gaat daarmee uitkomen.

Onze jarige zit nu in de laatste klas van de middelbare school in Singaraja, een school die is gelieerd aan de universiteit van die stad. Wij bereidden ons dit jaar in gedachten voor op een gesprek met zijn ouders dat we planden te hebben. Om voor de juiste vervolgstap in zijn onderwijs te pleiten. Dat ze hem die kans zouden moeten geven nu hij zulke goede cijfers op school behaalt. Dat, als hij de grijze cellen heeft om te gaan studeren, hij die zeker tot het maximale moet uitnutten. Al is het maar om zijn ouders (die dezelfde scholing volgden maar in wier familie geen geld was om verder te studeren) trots te maken als de eerste in het gezin die gaat studeren. En dergelijke. Maar we hoeven er geen gespreksonderwerp meer van te maken. Hij gaat! En dat gaat hij voor niemand anders doen dan voor hemzelf. 

Alhoewel wij hem jarenlang steunden, vooral met de beste educatie, hoeven we dit schooljaar geen woord meer te besteden aan zijn vervolgopleiding. De kogel is door de kerk. Het antwoord op de vraag wat hij dan precies gaat doen, wachten we geduldig af. Wellicht worden we later dit jaar weer om advies gevraagd; door de aanstaande student zelf en/of door zijn ouders. 

Deze jongeman, die we al 17 jaar kennen en steunen, gaf ons jaren vol plezier en liefde. Toen hij één jaar oud was, keek hij zijn ogen uit, staand naast de trap van het zwembad (van de villa die we toen huurden in Noord-Bali). Niet veel later zagen we hem illegaal zwemmen in ons eigen, net afgebouwde bad. We brachten dat ukkie in een te groot uniform naar de tweetalige peuterschool. Daarna naar de drietalige kleuterschool. De autootjes en garages die ik met (nep)lego voor hem bouwde,  zijn niet op de vingers van 1.000 handen te tellen. De ettelijke kilometers die mijn liefje en ik samen aflegden als zwemjuffen in ons eigen semi-Olympische zwembad aan de Balizee waren ontelbaar.  

We kochten zijn eerste ‘motor’ toen hij vier jaar oud was. Zijn tweede mobiel ontving hij toen hij naar de drietalige, internationale lagere school ging (Montessori-onderwijs). We leerden hem Westerse omgangsvormen en etiquetten. Mijn liefje voederde hem bij toen hij eetproblemen had. Ik las hem wekelijks voor uit kinderboeken, in Bahasa Indonesia en Engels. We griezelden samen van haaien en grote walvissen. 

Met vrienden in Nederland spaarden we Freek Vonk-plaatjes om hem te interesseren voor dieren en de natuur. We leerden hem Engels spreken, gaven hem rekenbijles toen hij worstelde met cijfers en doneerden een volle e-reader toen hij naar de lagere school ging. Alles om hem betere kansen te geven in zijn nog prille leven. 

Diezelfde steun gaven we daarna aan zijn vier jaar jongere broer Damai. 

Yuda leerde ons ook het een en ander. Hij en zijn ouders werden 17 jaar geleden ons persoonlijke goededoelenproject. Zij worstelden zich, met steun van onze kant, langzaam maar zeker uit het diepe dal van de armoede. Ze waren slim maar hadden geen soe (alhoewel ze beiden werkten). Er viel destijds nauwelijks droog brood te verdienen in dat deel van Bali waar zij woonden. Hun leven begon nóg meer kleur te krijgen nadat Ketut een overzeese baan accepteerde.

Hun eerstgeborene werd ons eerste kleinkind, maakte van ons liefhebbende oma's-met-de-witte-huid. Dat pakte als een verjongingskuur voor ons uit. We leerden hun familie aan beide kanten kennen (hindoes en moslims), deden als atheïste en agnoste enthousiast mee aan de talloze ceremonies van hun geloof. Zijn beide grootvaders hielpen ons af en toe met de uitdagingen in onze tropische tuin. Ze vlochten mooie manden voor ons, timmerden constructies (onder andere een kruidentuin op poten), regelden dingen met de familie. De waarde van die ervaringen is niet in geld uit te drukken. 

Wij zijn nog steeds graag suikertantes voor deze kereltjes. Zijn sponsors van speciale schoolprojecten, gezellige uitjes en familietractaties. We doen nog steeds graag mee op afstand. Het gezin bestaat inmiddels uit vier kids. 

Dus daarom alsnog een speciale blog vandaag. Selamat hari ulang tahun, Yuda sayang.

A Daily Dose of Bali

Het is tropisch warm in grote delen van Spanje maar wij ontspringen de dans op onze plek aan de Costa Blanca. Zoals zo vaak. 

Afgelopen weekend keerde Ketut terug naar Bali. Maandenlang werkte hij aan boord van de Seven Seas Grandeur van zijn Amerikaanse werkgever, een van de nieuwste cruiseschepen van het bedrijf. Eind vorig jaar begon hij rondom de landen in Midden- en Zuid-Amerika, daarna deed het schip de ABC-eilanden aan om de weg te vervolgen naar de westkust van de VS. Deze route werd meermalen herhaald. Voor hem wellicht niet zo interessant (hij is inmiddels een zeer ervaren wereldreiziger) maar wel voor nieuwkomers aan boord.

In maart van dit jaar stak Ketuts schip de Atlantische Oceaan over naar Europa. Hoog tijd voor het Middellandse Zeegebied. Op 1 april legde men aan in de Spaanse havenstad Valencia (geen grap). We ontmoetten elkaar deze keer niet op Spaans grondgebied omdat wij ons opmaakten om af te reizen naar Turkije. Op 15 april legde het schip aan in Istanbul maar toen waren wij daaar al vertrokken, op weg naar het oosten van het land. Zo gaat dat soms. Een serie net-niets. 

In de weken voor zijn terugvlucht naar het eiland van de Goden vertoefde het schip in het noorden van Europa. In de laatste dagen voer Ketut langs IJsland en Noorwegen. Hij vond het daar allemaal even prachtig, groen, schoon en lekker koel. Over IJsland merkte hij wel op dat de zon niet aanging tijdens zijn verblijf. Hoe kon dat nou? Hij kan zich daar als Balinees niet zo veel bij voorstellen. 

Hoeveel foto’s van watervallen en kristalhelder water in de fjorden kan een mens aan?! Als hij nog een handjevol foto’s aan zijn verzonden collectie had toegevoegd, hadden we deze landen niet meer met eigen ogen hoeven zien. Nu misschien ooit wel. Er loopt een prachtige spoorlijn tussen Oslo en Bergen, de Hardangervidda-lijn (Bergen-lijn). Die treinreis zouden mijn liefje en ik nog wel een keertje willen maken. Zij is sowieso liefhebster van treinen. Dat traject ontdekte ik in het boek ‘De bruggenbouwers’ van de Noorse auteur Jan Guillou. 

IJsland stond jaren geleden in de aanloop van mijn verjaardag op het programma toen we in Engeland woonden. Er werd in een landelijke krant geadverteerd met walvissen kijken en dat trok mijn aandacht. Volgens mij vond er in die tijd echter een vliegtuigcrash plaats met Icelandair waardoor de zin om met deze maatschappij te vliegen, even tot het nulpunt daalde. Ik herinner mij dat zich in die tijd ook vulkaanuitbarstingen voordeden. 

Vanuit Oslo vloog Ketut via een tussenstop naar huis. We videoappten onlangs met de twee oudste jongens van het gezin. Yuda meldde ons dat zijn pa in aantocht was. Wij grapten met hen over het feit dat de strenge periode weer aanbreekt. Huiswerk direct maken na thuiskomst van school, op tijd naar bed, voor de kleintjes (mee)zorgen en ander goed gedrag vertonen. Ze vinden het fijn dat hij thuiskomt en accepteren dat pa zijn gezag dan laat gelden. Ze maken zich er niet al te veel zorgen over, onze relaxte pubergastjes. Ik, voormalig recalcitrante puber, moest erom gniffelen... 

Alle kids in het gezin zijn weer naar school na een paar weken eindejaarsvakantie. Yuda begon aan zijn laatste jaar op de middelbare school (klas 6). Spannend. Damai ging naar klas 3 en Varen ging voor het eerst naar de lagere school. Hij was er klaar voor. Hij en zijn jongere zusje Santia zaten tot voor kort in dezelfde klas van de kleuterschool, al is Varen een jaartje ouder. Hun wegen scheidden recent. Santia blijft als 5-jarige nog even op de kleuterschool terwijl Varen doorstroomde. Dat is goed voor hun beider ontwikkeling.

De twee oudsten, met wie we maandelijks een videocall hebben en wekelijks whatsappen over van alles en nog wat, vertelden dat er relatief veel regen viel tijdens hun schoolvakantie, terwijl het op Bali nu het droge seizoen moet zijn. Van ons eigen verblijf daar herinner ik mij van het droge seizoen vooral prachtige dagen zonder al te hoge luchtvochtigheid, nauwelijks tot geen neerslag, kleurrijke zonsondergangen over de Balizee en ’s avonds met een truitje aan in de bale bengong (een soort prieeltje) met een glaasje wijn staren naar de toppen van de vulkanen op Java. Of een kussengevecht met een heel jonge Yuda, toen nog enig kind. 

Dit jaar viel er volgens Meteoblue minder regen in het Balinese regenseizoen maar juist veel meer in het droge seizoen tot nu toe (mei-juni-juli-augustus). Dat zouden gevolgen van klimaatverandering kunnen zijn maar het veranderende regenpatroon van dit jaar is te kort om dat werkelijk aan deze verandering toe te schrijven. De Indonesische KNMI bevestigde echter dat er wel degelijk sprake is van een anomalie, met meer neerslag dan normaal dit jaar. Je kunt het ook anders zeggen: het droge seizoen begint laat dit jaar. 

Onze Deense buren Jan en Bente zijn momenteel op Bali. Het is hun eerste keer. Ze vlogen enkele weken geleden vanuit Denemarken eerst naar stadstaat Singapore voor een verblijf aldaar om later door te vliegen naar Bali als eindbestemming. Die reis hadden ze geboekt om het bereiken van een memorabele leeftijd van Jan te vieren. Ze hadden in de jaren dat we buren zijn zóveel over Bali gehoord dat ze het graag met eigen ogen wilden zien. 

Ze boekten een resort aan de noordkust van Bali, direct aan de Balizee. Dat bleek bij nader inzien niet ver van onze toenmalige villa te liggen. 

Die bezochten ze inmiddels maar ze konden niet naar binnen omdat er gasten verbleven. Die plek is in vakantietijd bijna altijd verhuurd. De ruime villa, geschikt voor tien personen, is lucratief voor de huidige Belgische eigenaren aan wie wij het verkochten in 2014. Wel maakte Jan foto’s van de poort en het achterland. Mijn hart gaat altijd een beetje sneller kloppen als ik die plaatjes zie... Dat semi-Olympische zwembad, de kokkies die dagelijks voor ons kookten, de weelderige tuin, de warmte, de heuvels in blauwtinten op de achtergrond, de intens groene rijstvelden, de vele kleuren van zonsop- en ondergang. Cantik sekali! De header van deze blog is een lotusbloem uit eigen tuin. 

Onze vrienden hebben het daar ogenschijnlijk zeer naar hun zin. Ik zie Jan met een brede glimlach staan op elke foto die van hem (hen) wordt gemaakt. Ze maken uitstapjes met eigen chauffeur, worden verwend door het resortpersoneel. Dat laatste kunnen Balinezen als geen ander. Dat was ook een van de charmes voor ons toen we besloten permanent naar Bali te verhuizen. Wij waren na vijf jaar klaar met de lokale corruptie en de foute types maar dat krijg je -gelukkig- niet mee als toerist. 

Jan & Bente stuurden ons ettelijke filmpjes van Hindoeceremonies waar ze deelgenoten van werden. Als je dat nog nooit hebt meegemaakt, kijk je je ogen uit. De mensen in hun mooiste ceremoniële kleding (klein en groot), de opzwepende (zij het monotone) muziek, de offerandes, de in witte kleding gehulde holy man, de speciale gebruiken. 

En het heerlijke eten, niet te vergeten! We gaven hen de tip om in het restaurant (Warung) van Ibu Ayu in Lovina te gaan eten. Daar smulden wij in onze tijd wekelijks van de gerechten op de kaart. Tomatensoep, noedelsoep, krokant gebakken kippenpoot, krokante tempeh, satéschotel, zelfgemaakte sambal, chicken knalpot (ga ik niet toelichten), nasi goreng, babi ketjap, verse vis (net uit zee gehengeld), tropisch fruit en zoveel meer. Daar aten onze Balinese mannetjes voor het eerst in hun leven ‘bratkartoffeln’ en cordon blue (!). Bij ons thuis leerden ze moussaka, lasagna, frietjes met en spaghetti bolognese eten. Dat maakte hen culinaire wereldburgertjes. 

Toen onze vrienden er aankwamen voor de lunch en naar mevrouw Ayu vroegen, bleek ze niet aanwezig. Dat ‘probleem’ was een half uurtje later opgelost. Ayu runt al jarenlang een goed restaurant in de (semi-) openlucht. Het is in trek bij jong & oud, lokalo’s en internationale toeristen. Hun reis zit er bijna op. 

Na een reis van circa 25 uur kwam Ketut veilig op zijn thuisbasis aan. Het hele gezin wachtte hem op in de hal van het vliegveld. Hij is op tijd terug voor de 18^de verjaardag van zijn (onze) oudste. Joehoe! Samen met vriendin en tante Bernadette doneerden we geld zodat de jarige zijn favoriete halfhoge witte Nikes kon kopen. Hij moet er vanzelfsprekend wel cool blijven uitzien want... Yuda is weer verliefd. Ook een mooi kado.