Geen eenvoudig doktersromannetje

Er is momenteel veel gedoe in het Universitair Ziekenhuis van Torrevieja. Het hospitaal, dat voorheen werd bestuurd door Ribera Salud en publiek-privaat was, ging in zes maanden tijd van voorbeeldig managementmodel naar chaostische omgeving. Het ziekenhuis werd 15 jaar geleden geprivatiseerd door de toenmalige regering van de Partido Popular. De spanningen tussen Ribera Salud en Generalidad Valencia liepen in recente jaren op. Die kwamen vooral voort uit  een serie ontslagrondes van honderden medische personeelsleden met een tijdelijk contract. Als gevolg van die ontslagen liep het aantal kraambedden, operatie- en IC-bedden en de plaatsen op de afdeling Revalidatie drastisch terug. Door het gebrek aan personeel kwam de kwaliteit van de zorg in het geding. 

Het leidde tot een groot tekort aan zorgpersoneel, bedden in de gangen, toename van wachtlijsten en algemene ontevredenheid onder patiënten en andere gebruikers van de plaatselijke gezondheidszorg. We weten het uit de eerste hand want Karel, de vader van vriendin Joan, kwam daar enkele weken geleden op de Eerste Hulp  terecht. Hij stond er urenlang op een brancard in de gang, werd daarna ter observatie op de overvolle afdeling Spoedeisende Hulp geplaatst maar niemand keek naar hem om. De communicatie verliep bovendien moeizaam. Men kwam maar niet tot een diagnose, liet hem handelingen verrichten die zijn klachten verergerden in plaats van verminderden. Tot overmaat van ramp brak er tijdens zijn verblijf ook nog brand uit op een afdeling waardoor alle patiënten van het ziekenhuis in één ruimte werden geplaatst. Niemand kreeg te horen wat er aan de hand was en hoe lang die toestand ging duren. 

Wij adviseerden de patiënt om te verkassen naar het nabijgelegen privéziekenhuis QuirónSalud. Beide ziekenhuizen liggen aan de N-332, op ongeveer 5km afstand van elkaar. Mondige patiënt Karel liet het er inderdaad niet bij zitten en eiste overplaatsing. Binnen twee dagen was dat, in goed overleg met zijn Nederlandse verzekeraar, een feit. Dit ziekenhuis heeft een grote groep vertalers in dienst en een toegewijd, klantvriendelijk team van medici. Eenmaal daar aangekomen, werd de diagnose in vijf minuten gesteld, zonder gebruikmaking van enige machine. Karel werd vervolgens geopereerd. De hoofdchirurg onderhield daarna dagelijks contact met hem. Na de succesvolle operatie moest worden nagedacht over de beste plaats van herstel. Elke dag was er overleg tussen Spanje en Nederland. Door tussenkomst van EuroCross werd hij een week later op een brancard met een privévliegtuig, vergezeld door een verpleger, naar Nederland gerepatrieerd. Op vaderlandse bodem verbleef hij na aankomst in een revalidatiecentrum. Zijn herstel verliep veel sneller dan verwacht. Inmiddels is Karel weer thuis en doet hij als taaie 85-jarige alweer zelf boodschappen.  

Nu wil het toeval dat mijn liefje begin vorig jaar, na een onfortuinlijke val van de trap en een gat in haar voorhoofd, met de ambulance naar het universitair ziekenhuis van Torrevieja-ziekenhuis werd vervoerd. (Niet naar QuirónSalud.) Ik belde 112 en weet nu wat ik toen nog niet wist: als je dit algemene nummer belt, word je naar het publieke ziekenhuis vervoerd. Daar werd ze destijds uitstekend en snel geholpen. Haar bed stond niet in de gang, ze werd professioneel behandeld, de onderzoeken aan haar hoofd verliepen voorspoedig, het gat werd vakkundig gedicht. Na middernacht reden we samen terug naar huis. Het vervolg van de onderzoeken deden we wel in ziekenhuis QuirónSalud. Momenteel zou ik als patiënte niet in het andere ziekenhuis terecht willen komen. Een gewaarschuwd mens telt voor twee. 

De overgang van publiek-privaat management naar volledig publiek beheer van het universitair ziekenhuis, nu onder de vleugels van de Generalidad Valencia, gaat namelijk niet zonder slag of stoot. 

In een aantal online artikelen las ik over de hieraan voorafgaande, sterk tegenvallende prestaties van Ribera Salud dus er moest wel iets gebeuren. Men presteerde op een aantal punten als slechtste in de regio: 1 kinderarts op 1.002 kinderen, 1 huisarts op 1.640 patiënten. (Het ziekenhuis van Elche-Crevillente, eveneens beheerd door de Ribera-groep, is de slechtst presterende.) Bovendien stond men op dat moment op het punt de concessie te verlengen of niet. De regioregering besloot het over een andere boeg te gooien. Ribera Salud vroeg het Valenciaanse Hooggerechtshof nog wel om terugdraaiing van dat besluit maar dat mocht niet baten. Eerder deze week las ik dat een Spaanse rechter onlangs besliste dat dit ziekenhuis een vergoeding van €250.000 moet betalen aan de moeder van een kind dat overleed door een medische fout van een dienstdoende arts in het universitair ziekenhuis van Torrevieja. Haar kind ontwikkelde in 2018 hersenoedeem als gevolg van over het hoofd geziene encefalomyelitis, ondanks herhaalde bezoeken aan de spoedeisende hulp. 

De regionalisering was een initiatief van de Minister van Volksgezondheid, Ana Barceló (1959). Deze voormalig advocate zit sinds 2018 in de Valenciaanse regering. Voor de goede orde: dit is een PSOE-regering. Zij was in de afgelopen twee coronajaren voor ons licht in donkere tijden. Ze zei namelijk heel verstandige dingen over de pandemie en daardoor kreeg ik vertrouwen in deze vrouw. Het verbaast mij niets dat de Spaanse socialisten de uit de hand gelopen privatisering van een medisch gezondheidscentrum terugdraaiden. Het verbaast mij evenmin dat sommige artsen daarop vertrokken. 

Het ingrijpen van Barceló veroorzaakte een kettingreactie onder zorgprofessionals. De hoofden Radiodiagnostiek, Kindergeneeskunde en Chirurgie stapten op, evenals de managers van de Polikliniek en het Dagziekenhuis. Een ongekende vlucht van medisch personeel. Het nieuwe hoofd van de afdeling Spoedeisende Hulp, aangesteld door het regiobestuur, nam al ontslag na amper vier maanden. Hij stelde een reeks maatregelen voor om de chaos te beperken maar vond geen steun bij het ziekenhuisbestuur, noch van zijn eigen managementteam. Kennelijk is de weerstand tegen verandering erg groot. (Dat verbaast mij, voormalig veranderingsmanager, niets...) Door zijn aftocht is een van de allerbelangrijkste afdelingen van het ziekenhuis wederom onthoofd. 

Het Medisch Genootschap in de Valenciaanse gemeenschap uitte kritiek op de gang van zaken, vakbondsvertegenwoordigers van medici spraken van structurele overbelasting. De Ondernemingsraad eiste het ontslag van Pilar Santos. Zij werd in oktober 2021 door het ministerie aangesteld als nieuwe Medisch Directeur, na  beeïndiging van het private contract. Eerder was zij medisch directeur van het Vega Baja-ziekenhuis in Orihuela. Zij zou in haar nieuwe rol niets hebben gedaan met de klachten van het personeel en hun vertegenwoordigers. 

Het medisch zorgpersoneel krijgt thans -naar het schijnt- te weinig of te laat betaald. Er is in heel Spanje een tekort aan artsen maar in dit ziekenhuis dat een almaar groeiende populatie bedient, is sprake van een nijpende situatie. De komst van een stroom Oekraïense vluchtelingen naar Torrevieja zal de situatie er op korte termijn niet beter op maken. 

Tijdens de coronapandemie functioneerde ‘ons’ ziekenhuis (QuirónSalud) steeds vaker als overloop voor het universitair ziekenhuis van Torrevieja. In het ziekenhuis van Ribera Salud werden de covidpatiënten verpleegd, medische onderzoeken en behandelingen werden in toenemende mate bij de buren uitgevoerd. Dat leidde in het privéziekenhuis tot veel meer drukte en langere wachttijden. Konden wij voorheen binnen een week terecht voor een consult, in de loop van die twee jaren liepen de wachttijden en bereikbaarheid gestaag op. Op enig moment konden we zelfs geen telefonische afspraken meer maken. 

De eigenaar van deze ziekenhuisketen is de Duitse zorggroep Fresenius Helios. Quirónsalud is de grootste particuliere ziekenhuisgroep in Spanje en heeft hier een netwerk van 49 ziekenhuizen, 71 poliklinieken, ruim 6.000 bedden en 46.000 personeelsleden. Het behandelt ongeveer 13.3 miljoen patiënten per jaar op Spaans grondgebied. Over 2021 zette de groep in Spanje meer dan vier miljard euro om.

Men professionaliseerde de communicatiesystemen in de afgelopen tijd. Zelf nam ik actief deel aan een pilot. Nu heb ik toegang tot mijn persoonlijke medisch dossier via een portaal, kan ik online afspraken maken -weliswaar nog niet met elke arts-, onderzoeksresultaten en beelden online bekijken. Daarvoor is geen bezoek aan het ziekenhuis meer nodig. Toen ik onlangs een consult ter plaatse had, ontving ik tien minuten vóór het tijdstip van mijn afspraak een bericht dat ik per omgaande diende te bevestigen waardoor ik mij niet meer bij de afsprakenbalie hoefde te melden. Dat scheelt wachten en ander gedoe. De arts wist dat ik er was en zat klaar om mij te ontvangen. Een goede ontwikkeling, al gaat het langzaam.

Ik sluit af met een tip voor de geïnteresseerde lezer. Als je vakantie houdt in deze contreien (Torrevieja, Orihuela Costa en omstreken), je hebt onverhoeds een ambulance nodig vanwege een spoedgeval (niet voor minder!) en je wilt naar QuirónSalud worden gebracht, bel dan 966925779.

 

85 jaar na Guernica

Vandaag wordt herdacht dat 85 jaar geleden Gernika (in het Baskisch), voormalig hoofdstad van Baskenland, door Duitse nazi´s en Italiaanse fascisten werd platgebombardeerd, op verzoek van generaal Francisco Franco. Daarbij vielen 1.654 doden (cijfers van de Baskische regering) op een bevolking van ongeveer 5.000.

Een van de overlevenden, Marí Carmen Agirra, moet vaak aan het bombardement op haar eigen stad denken als ze de oorlogbeelden uit Oekraïne ziet. Dat las ik in een interview met haar in de online krant El Diario. Het blijft pijn doen. Afgelopen week ging ze naar het klooster van La Merced om de 24 Oekraïense vrouwen en kinderen te verwelkomen die daar als oorlogsvluchtelingen aankwamen. Ze kon weliswaar niet met hen praten maar ze vond het belangrijk om hen welkom te heten. In de trieste ogen van hen zag ze het bange meisje van weleer dat ze zelf was, weerspiegeld. 

Op die noodlottige dag in 1937 (het was markt) vielen de eerste bommen op de plaatselijke brug, het treinstation en de kerk. 85% van de gebouwen in de stad werd verwoest. Het bloeddorstige optreden van het Condor Legioen was een bizar experiment in de aanloop naar de Tweede Wereldoorlog. Het massale bombarderen door de Duitse Luftwaffe -met hulp van een handjevol van Mussolinis luchtmacht-, werd jaren later een veelgebruikte methode tijdens WO II. 271 gebouwen zouden volledig zijn verwoest. De ruim 60.000m3 aan puin zou pas eind 1941 uit het stadscentrum worden verwijderd.  

Onlangs downloadde ik twee boeken over het onderwerp. ‘The Day Guernica Died’ van de (inmiddels overleden) Engelse onderzoeksjournalist Gordon Thomas en het stripboek van de Engelse historicus en Spanjekenner Paul Preston, getiteld ‘La Muerta de Guernica’ - de dood van Guernica (2012). Het boek van Thomas kwam uit in 1975 en verzamelde voor het eerste directe getuigenissen van slachtoffers die de aanval overleefden en militairen die daders waren. Beide boeken hebben hetzelfde onderwerp maar het eerstgenoemde doet het uitsluitend in taal (met veel historische foto´s), het andere in getekende beelden door de jonge Spanjaard José Pablo García, amateur-historicus. De samenwerking van deze twee leidde in 2016 tot een ander stripboek, met de Spaanse Burgeroorlog als onderwerp. Het zijn mijn eerste wankele pogingen om een Spaans boek te lezen! 

Ik wist al het een en ander over de geschiedenis van deze stad omdat mijn liefje en ik in 2007 een bezoek brachten aan die plek. De verwoesting van deze stad met veel verlies aan mensenlevens werd door Picasso vereeuwigd in een van de beroemdste schilderijen van de twintigste eeuw: ‘Guernica’. Het schilderij toont de chaos van toen... vlammen, afgerukte ledematen, paniek, dood en verderf. Het origineel hangt in het Reina Sofia-museum in Madrid. In het Parque de los Pueblos de Europa vind je tevens een jonge versie van de Vaderboom (Gernikako Arbola), een eikenboom die daar in de 14de eeuw werd geplant, bijna 600 jaar oud zou worden en symbool staat voor de vrijheid van de Biskajenen, een volk dat leefde aan de Golf van Biskaje. In datzelfde park vind je ook het kunstwerk van Henry Moore, getiteld ‘Large Figure in a Shelter’ (groot figuur in een schuilplaats). Deze Britse kunstenaar was, net als velen van de Britse intelligentsia, antifascistisch en een aanhanger van de Republikeinse zaak. 

De staatsgreep van Franco en zijn militairen tegen de Tweede Republiek vond in de zomer van 1936 plaats. Franco had aan Hitler het propagandaverhaal verkocht dat hij en zijn mannen tegen ‘de rooien’ vochten. Het offensief in de Baskische provincie Bizkaia begon in maart 1937. Vitoria, Pamplona en Burgos werden al snel hoofdvestigingen van Franco en kompanen. Het vliegveld van Vitoria werd de belangrijkste basis voor het Condor Legioen. De Baskische Republikeinse strijdkrachten vormden weliswaar een operationeel leger om een tegenoffensief op Vitoria uit te voeren maar dat verliep nogal ongeorganiseerd en mislukte. 

Men was zich destijds in Gernika bewust van het feit dat een aanval op handen was. Het doel was om de Rentería-brug van de stad te vernietigen; dat gold als een belangrijk knooppunt van wegen in de regio. Zo meende de fascisten de  terugtrekking van de Baskische troepen naar Bilbao te kunnen voorkomen. De toenmalige burgemeester van de stad had maatregelen genomen om schuilkelders te creëren met een capaciteit voor 3.500 mensen. Slechts een deel was voltooid. In het boek van Thomas wordt erop gezinspeeld dat er die dag een troepenmacht van 43 bommenwerpers en -jagers werd voorbereid en dat zij samen zo´n 50.000 kilo explosieven, brandbommen en granaten in stelling brachten. De explosieve bommen waren 10, 50, 250 en 500kg zwaar, de brandbommen tussen 1 en 4kg. Het meest wendbare vliegtuig kon 350km per uur vliegen met een lading van anderhalve ton explosieven. Dat alles lijkt nogal buitensporig voor een aanval op een brug van 22 meter lengte en 9 meter breedte. Het bombardement op Guernica duurde ruim drie uur.

De onevenredige kracht van de aanval en de jagers die drie uur lang burgers beschoten, wijzen erop dat het een terreurbombardement was met de bedoeling Gernika volledig te vernietigen. De vernietiging van de "heilige stad van de Basken" zou de Republikeinse troepen demoraliseren, de burgerbevolking ontmoedigen en de overgave van de Baskische regering versnellen, wat de val van Bilbao zou bespoedigen. De Republikeinse luchtmacht van Baskenland was operationeel niet zo machtig als de Duitse en Italiaanse samen maar het trieste feit is dat er geen vliegtuig verscheen om Gernika te verdedigen. 

Op 26 april 1937 om 16:20 uur waarschuwden de klokken van de kerk van Andra Mari de bevolking voor de komst van vijandelijke vliegtuigen. Om 16:30 uur vielen de eerste bommen in het centrum van Guernica, op de Plaza de la Estación. Daarbij vielen de eerste slachtoffers. De foto van naderende vliegtuigen van het Condor Legioen -in eenheden van drie- werd beroemd. Die werd gemaakt door pater Eusebio Arronategui. Wat er gebeurde tot 19:30 uur was meer van hetzelfde. De vliegtuigen ontlaadden hun bommen en maaiden met mitrailleurs iedereen neer die op hun pad kwam. Bewoners raakten volledig in paniek en gingen wanhopig op zoek naar een plekje in de overvolle schuilkelders. Mensen kwamen daar in de val te zitten. Het bombarderen van deze burgers door militairen werd later door menig historicus bestempeld als oorlogsmisdaad. Dat geldt overigens nog steeds. 

Hitlers ministerie van Buitenlandse Zaken overtuigde Franco ervan de verantwoordelijkheid voor deze gebeurtenissen te ontkennen. Franco verklaarde op 5 mei “Guernica werd niet gebombardeerd door mijn luchtmacht. Het werd in brand gestoken met benzine van de Basken zelf.” 

Het deed mij denken aan Poetins daden en zijn retoriek over de huidige oorlog in Oekraïne. Het nepnieuws, de propaganda, de leugens, het buitenproportionele militair geweld, de materiële vernietiging, het hoge dodental, de oorlogsmisdaden. Hitler-Franco-Poetin: een fijn trio! Despotisme  en oorlogszucht. Dat Guernica en Oekraïne geen vreemde vergelijking is, blijkt eens te meer uit het feit dat tegen deze Russische agressie protesterende stadsbewoners in Rusland met Guernica-tassen rondlopen. Als daad van stil verzet. ‘April is the cruellest month’. De dichter TS Eliot had gelijk...

Nederwiedewiedewiet

Onze relatie met de Spaanse Tante Pos verbeterde met de jaren. In den beginne kwam er nauwelijks tot niets aan op ons huisadres. We woonden destijds in een nieuwe urbanisatie die nog geen definitief adres had. Er waren huisnummers en postbusnummers die door menige huiseigenaar en postbode door elkaar werden gehaald. Dagelijks liepen we in de postkamer te zoeken naar onze post. Zelfs als mensen die ons vanuit Nederland iets toestuurden de juiste informatie gebruikten, kwam een pakje vaak niet aan. Na enige wachttijd gingen we dan naar het lokale postkantoor om te reclameren en daar ontstond regelmatig een volgende horde. De beheerder van het kantoor en zijn personeel waren dusdanig klantonvriendelijk dat het vaak uitmondde in boze blikken over en weer en stampvoetend weglopen. Ik herinner mij dat vriendin Bernadette ons eens een fles champagne had gestuurd die maar niet aankwam. Wij zagen een pakket met die vorm in een kast van het kantoor staan, herkenden haar hanenpoten, maar kregen het pakje niet mee! 

Sinds we verhuisden naar een huis in een straat, met bel en brievenbus is dat probleem opgelost. Of nou ja: zo goed als opgelost. We bouwden een goede relatie op met postbode Carlos, onderhouden rechtstreeks Whatsapp-contact met hem. Als we iets verwachten wat maar niet aankomt, zoeken we contact en gaat hij voor ons op zoek. Als iets via de nationale postbezorging komt (dus niet via een koerier), pakt dat doorgaans goed uit.

Tenzij het een pakje van diezelfde Bernadette betreft; dat wil nog weleens fout gaan! Zij stuurde ons in de afgelopen maanden tweemaal een pakje dat nooit aankwam. Die verstuurde ze niet aangetekend waardoor er geen verzendbewijs of track- & tracecode was. Post aantekenen is in Nederland en hier tienmaal duurder dan niet-aantekenen dus als het pakket niet officieel is of de waarde ervan laag, ligt het voor de hand om dat niet te doen. Wanneer mijn liefje en ik, voor de uitbraak van de coronapandemie (toen er nog vliegtuigen vlogen), een verjaardagsdoos naar onze mannetjes in Bali stuurden, waren de kosten van verzending bijna altijd hoger dan de waarde van de inhoud. Het ging in ons geval vaak om kinderkleding, speelgoed en veel schoolspullen. Als er iets van grotere waarde in de doos zat, verstuurden we het pakket wel aangetekend. Tracing en tracking was desondanks lastig met tante Pos Indonesië. Er raakte zeker weleens wat zoek.   

We vroegen ons af wat de oorzaak was van de mysterieuze verdwijningen van Bernadette´s postpakketjes. Toen wij recent in Nederland waren voor de uitvaart van mijn zus Ineke bespraken we die kwestie uitgebreid. Ik hintte op een hapering aan Spaanse zijde, zeker in het geval van een bepaalde koeriersdienst die zich in de loop der tijd onbetrouwbaar betoonde. Zij meldde dat de post was verstuurd via de nationale dienst, PostNL. Nu is daar niet altijd alles koek & ei. De steengoede cabaretier en Avondshow host Arjen Lubach fileerde het postbedrijf vorige maand in zijn vaste rubriek ‘Tot op de bodem’. Om de slechte werkomstandigheden, te hoge werkdruk en te lage lonen. 

De zoekgeraakte pakjes moesten dus via het nationale postbedrijf Correos España aankomen; bezorgd door pakketbezorger Carlos. We vroegen het hem daarom maar hij kon ons probleem niet oplossen. De pakjes kwamen nooit in zijn filiaal aan. Bernadette kwam met een mogelijk andere oorzaak. Ze had tweemaal een zakje bloemzaadjes meegestuurd met leesvoer. Zij vermoedde dat die de oorzaak  waren!  

Internationale postpakjes worden hier (random) gescand, verdachte inhoud wordt achtergehouden. Ik begrijp dat men in Spanje achterdochtig zou kunnen worden als zo´n rammelend pakje uit Nederland voorbijkomt. De hele wereld associeert mijn vaderland immers met wiet en andere drugs. Nederwiedewiedewiet... wie kent het niet! Anno 2022 is de commercialisering van cannabis (wiet) nog steeds illegaal in Spanje, ondanks het gedoogbeleid. Volwassenen kunnen legaal cannabis consumeren en kweken in eigen huis. Daarbij moet de wiet voor persoonlijk gebruik zijn en moeten de planten uit het zicht staan. Het consumeren, kopen of bezitten van cannabis in het openbaar is geen misdaad maar wel een ernstige overtreding. Voor het gebruik van marihuana in de openbare ruimte gelden boetes variërend van €601 tot €10.400. Die hoogste boete werd al meerkeren uitgedeeld. Wij, vrouwen van meer dan middelbare leeftijd, hebben niets met dit oer-Hollandse product.

Wat ik echter niet begrijp, is dat na constatering -van bloemzaadjes (!)- de rest van een pakje dan niet wordt doorgestuurd aan de geadresseerde. Haal eruit wat je niet door wilt laten maar laat het andere gewoon zitten! 

Bernadette stuurde mij onlangs voor mijn verjaardag (die we eerder alvast samen vierden) nóg een verrassing toe. Het boek van Tom Lanoye (‘De draaischijf’; ont-zet-tend goed geschreven en interessant boek) overhandigde ze mij al in boekhandel Paagman. Dit verrassingspakketje  deed ze ruim een week voor B Day op de post maar er arriveerde tot dusver niets. Ging de geschiedenis zich herhalen? 

Daarop besloot ik postbode Carlos een foto van het pakje te sturen met de vraag of hij op zoek wilde gaan. Een uurtje later appte hij terug dat het boven water was (letterlijk, het regende pijpenstelen) en dat hij het de volgende de dag persoonlijk kwam afleveren. Dat deed hij, met een rode roos voor de jarige. In Nederland raakte ik mijn zonnebril op enig moment kwijt. Ik noemde dat na terugkeer in Spanje aan Bernadette, zij bood aan bij horecalocaties te gaan navragen maar dat vond ik onzin. Ik kon mij namelijk niet herinneren waar ik de bril precies kwijtraakte.

Wat een plezier toen ik mijn vertrouwde gaffas de sol na een strakke laag bubblewrap weer zag opduiken. Joehoe! De attente afzender was op haar beurt blij dat er eindelijk weer een pakje zonder probleem aankwam. Carlos lichtte toe dat hij drie collega´s miste vanwege corona en hij door dat personeelstekort minder vaak zijn bestelronde in onze woonwijk kon doen. 

Correos beleefde hier deze week wederom een opleving toen we post uit Nederland ontvingen van vriend Diederik. Onaangekondigd. Hij zou ons onlangs bezoeken maar dat viel samen met het vrij plotselinge vertrek naar Nederland vanwege mijn zus dus hij annuleerde alles. Maar wat in het vat zit, verzuurt niet. Hij verstuurde een compact en hermetisch gesloten pakketje, met Priority-sticker. Hierdoor wordt post met voorrang behandeld op de eindbestemming. Het verscheen in minder dan vijf dagen op onze mat, ondanks de Paasdrukte. Daarin trof ik, ook weer na lagen bubblewrap, twee glazen potjes met inhoud en... bloemzaadjes! Onze monden vielen open. Snap jij dat nou?! 

Het zijn zaadjes van welriekende, blauwe bloemen: viooltjes, lavendel, salie, kattenkruid. (Throw & Grow van de Hema.) We kochten een ruime keramische bloembak en Paula de Tuinkabouter strooide het goedje enthousiast uit. Het goede zaad doe je in maart, april, mei in de grond. Geen gedoe met voorkiemen en zo, dat is alleen maar haastige spoed. De plantjes weten zelf het best wanneer het op moet komen. Dus laat maar gaan, dat gaat wel goed. De plantjes zijn nu nog klein. We gaan ze bemoedigend toespreken. En in september is het tijd voor de oogst. 

(Herken je deze tekst? Doe maar!)

Vrolijk Pasen

Onlangs las ik dat menig buitenlander denkt dat we in Spanje in alle steden en dorpen aanhangers van de Ku Klux Klan hebben. Het gaat om de puntmutsen die tijdens de Semana Santa, de week voorafgaand aan Pasen, in alle processies worden gedragen door de mannen van katholieke broederschappen. In deze tijd van het jaar worden overal puntmutsbeeldjes verkocht; van keramiek, hout, chocolade en andere materialen. Een winkelier in Cartagena plakte een toelichting op de ruit om van een hoop gedoe af te zijn: ze zijn onderdeel van een eeuwenlange Spaanse traditie. Voor de goede orde: we hebben wel enge supremacisten in dit land (denk aan sommige leden van politieke partij Vox) maar die zijn van een andere orde dan de Amerikaanse KKK. 

Er is overigens wel een verband. Deze trechtervormige punthoed, in het Spaans ‘capirote’ of ‘puntiguado’ genoemd, werd indertijd door de KKK gekopieerd van de Spaanse boetelingen die tijdens rooms-katholieke processies zo gekleed gingen om hun anonimiteit te bewaren. Ze werden dus gedragen door zondaars. De hoeden dienden er destijds toe om rotte eieren, verrot fruit en stenen op te vangen waarmee de veroordeelde die door de straten werd gevoerd, door het volk werd bekogeld. Later werd deze manier van publiekelijke bestraffing en boetedoening overgenomen door de Spaanse Inquisitie. 

Een paashaas die zichzelf zondig verklaarde, klopte in de afgelopen dagen bij ons aan. Wij boden hem een veilig onderkomen. Tegenover alle zonden in de wereld is Charitas een deugd om te koesteren... Dat past bij deze dagen. Er is immers al meer dan genoeg ellende in de wereld!

Mijn liefje en ik zijn uitgenodigd voor een gezellig paasmaal buiten de deur. De nieuwe huisgenoot mag mee. En morgen komen onze vrienden Frans & Roland bij ons lunchen. 

Ik wens jou ook Vrolijk Pasen toe.

Komen en gaan (aflevering 1)

Een nieuwe storm trok onlangs over het land. Deze heet Evelyn en ontwikkelde superkracht boven de Atlantische oceaan. Het stabiele weer en de lekkere temperaturen van afgelopen weekend veranderden in de loop van deze week. Evelyn voerde een daling van de temperatuur en ovevloedige regen met zich mee. Paasprocessies in Torrevieja, Murcia en elders in het land werden opgeschort. Een van de belangrijkste processies in Sevilla werd definitief afgeblazen, met huilende burgers tot gevolg... Na twee coronajaren hoopte men weer te kunnen. Dit jaar was het de schuld van Evelyn. Men voelt zich daar door de kat èn de hond gebeten! Door deze storm ontstonden ook weer metershoge golven en een zekere mate van Saharastof zal terugkeren al wordt eraan getwijfeld of het hele land weer oranje zal kleuren. En alsof dat niet genoeg is, ervoer ik vanmorgen, net voor het opstaan, ook nog een korte trilling van de aardkloot. Het bleek te gaan om een zeebeving van 2.1 op 30 km diepte in de Straat van Gibraltar. Ver weg maar ik voelde het! Dit weekend wordt het naar verwachting ouderwets mooi. 

We liepen laatst over de wandelboulevard langs het strand toen mijn oog viel op bedrijvigheid bij ‘El Varadero’, de vermaledijde horeca aan het strand van Las Higuericas. Ik noem het zo omdat er weinig tot niets deugt aan die locatie. Er stonden twee politie-agenten en andere personen. Het leek alsof de horecagedeelte en de sportvelden werden ontmanteld. De verkleedhokken langs de sportvelden waren al weg; het geheel zag er nogal desolaat uit. Snuf & Snuitje bleven staan en namen foto´s. We herkenden de eigen burgemeester, José María Pérez Sánchez. 

Niet veel later las mijn liefje een relevant artikel in de Spaanse online versie van dagblad ‘Información’. Daaruit bleek dat de gemeenteraad goedkeuring kreeg van de rechtbank om de concessie in te trekken. Het bedrijf dat de gemeentegrond en de faciliteiten exploiteerde (Pinatar Arena) had niet voldaan aan de doelstelling van recreatieve sportactiviteiten die in het bestek was vastgelegd. 

In 2019 werden in onze woonplaats gemeentelijke verkiezingen gehouden. De destijds zittende burgemeester Ignacio Ramos (PSOE) moest het veld ruimen en werd opgevolgd door Pérez Sánchez (PP). Ik ontmoette Ramos tweemaal in persoon; deze ex-politieman leek mij een correcte en aimabele man. De concessie voor de bouw, exploitatie en beheer van recreatieve sportfaciliteit El Varadero werd in mei 2018 toegekend aan Pinatar Arena Voetbalcentrum S.L. voor een periode van 40 jaar, tegen een vergoeding van €26.955,24 per jaar. 40 jaar?! Over die periode zou de concessiehouder ook nog ruim 1 miljoen euro ontvangen?! Toen zwaaide Ramos nog de scepter. Hij of iemand van zijn bestuur zal zeker nauw zijn betrokken bij deze deal. Pinatar Arena beheert en exploiteert  al jarenlang sportactiviteiten net over de provinciegrens, aan Murciaanse zijde. De eigenaar is een gewezen sport- en zakenman uit Madrid. 

Na de opening van El Varadero (sportvelden en horeca) in 2019 blogde ik er voor de eerste keer over. Mijn liefje en ik waren aanvankelijk niet erg enthousiast toen er een pand werd opgetrokken pal langs ‘onze’ duinrand. Waarom juist daar? Op minder dan 100 meter van de zee? Een fraaie, rustige plek, broedgebied voor vogels en andere dieren. Destijds gaven we zakenman Sánchez van Pinatar Arena het voordeel van de twijfel. Als er door het publiek dan maar flink zou worden gesport en er mooie zomerse hapjes en drankjes zouden worden geserveerd in het restaurant. Daarmee zou het bedrijf zijn publieke waarde binnen onze stadsgrens kunnen betuigen. 

Het pakte anders uit. In de eerste weken na opening was er af en toe nog een binnen- of buitenlandse sportploeg op locatie te vinden maar die sportvelden raakten snel door gras en onkruid overwoekerd. Sinds de pandemie dienden ze als parkeerplaats voor gasten die hun auto nergens anders kwijt kunnen, vanwege het ontmoedigingsbeleid van het gemeentelijke bestuur. De horecalocatie liep evenmin goed als je de online recensies mocht geloven: veel te duur, niet lekker, abominabele bediening, arrogant personeel met nauwelijks relevante werkervaring en zero aandacht voor klanten.

In augustus 2020 kwam El Varadero negatief in het nieuws. Een grote groep mensen vierde daar -tegen de coronaregels in- een feestje en tijdens dat bacchanaal raakte tenminste 21 personen met het virus besmet. Alle gasten kwamen uit de provincie Murcia. Daar was kort ervoor, vanwege het toenemend aantal besmettingen, afgekondigd dat er binnens- en buitenshuis geen gezelschappen van meer dan zes personen meer mochten samenkomen. Mogen ze het niet meer in hun eigen provincie doen, stappen ze de grens over en deden het bij ons. Ik was laaiend! 

Dat verhaal kreeg nog een flinke staart. In diezelfde maand zette het restaurant een communiqué op de eigen Facebook-pagina. Ze hadden de deuren direct vrijwillig gesloten na constatering van de besmetting. Al hun medewerkers werden negatief getest dus de haard moest ergens anders liggen. Niet lang daarna kwamen de eerste verontwaardigde reacties uit het Spaanse publiek. Iemand stelde dat al aan het begin van die maand een serveerster van dit restaurant (de bar) positief testte op covid. Tóen had het management de deuren per omgaande moeten sluiten. Bovendien werd door verschillende lokalo´s gesteld dat de regels in deze horecagelegenheid absoluut niet werden nageleefd. Destijds wenste ik de eigenaar van El Varadero weinig goeds toe. Zelf dacht ik aan een geldboete van €60.000 (de toen geldende boete) en de definitieve sluiting van het lokaal. Welnu, daar moest ik ietsje langer op wachten...

In september 2021 startte de gemeenteraad een procedure om de gemeentelijke concessie te ontbinden vanwege het niet voldoen aan de uitvoering van het basisproject en aan de uitvoering van de concessie binnen het bestek en de, in het bestek gestelde termijn. De Juridische Adviesraad van de Valenciaanse regio deed die uitspraak. De rechtbank in Orihuela (stad) dagvaardde vorig jaar ex-burgemeester Ignacio Ramos en drie gemeente-ambtenaren om te onderzoeken of de deal in 2018 überhaupt in goede orde was verlopen. En wat was er precies tussen partijen vastgelegd? Over nadere beschuldigingen aan Ramos heb ik nooit meer iets gelezen. Voor hem liep dat kennelijk met een sisser af. Dat kon niet worden gezegd over de concessiehouder, die deed geenszins wat was afgesproken. 

De gemeenteraad stemde op 1 maart van dit jaar in met het beëindigen van die openbare concessie en eiste de kosteloze teruggave van gemeentegrond en opstallen aan de gemeente. Bovendien stelde men dat de vergoeding als gevolg van de vroegtijdige beëindiging van het contract wegens verwijtbare schending niet langer passend was aan Pinatar Arena. De ontruiming kon doorgaan. De concessiehouder ging nog in beroep tegen dat besluit maar dat werd op 29 maart jongstleden afgewezen. De personen die we zagen staan, waren hoogstwaarschijnlijk de vertegenwoordiger van de concessiehouder (een kleine, gedrongen man), de burgemeester en de secretaris-generaal van de gemeenteraad. Opgeruimd staat netjes!

De volgende gemeentelijke verkiezingen zullen in 2023 plaatsvinden. Geen idee of dit sportterrein dan nog bestaat.

Ode aan haar

Vandaag wordt in dit land Stille Dinsdag genoemd. Zelf noem ik het mijn verjaardag... Ik ben weer een jaar ouder dan gisteren; iemand van iets meer dan middelbare leeftijd. Vanaf de andere kant van de ontbijttafel luisterde ik  geïnteresseerd maar met stijgende verbazing naar haar ode aan haar. Niet mijn persoon maar mijn kapsel in het licht van de opgaande zon was aanleiding voor die lofzang. Tja.

 

Sonnet XVIII

I never gave a lock of hair away
To a man, Dearest, except this to thee,
Which now upon my fingers thoughtfully
I ring out to the full brown length and say
‘Take it.’ My day of youth went yesterday;
My hair no longer bounds to my foot’s glee.
Nor plant I it from rose or myrtle tree,
As girls do, any more. It only may

Now shade on two pale cheeks the mark of tears,
Taught drooping from the head that hangs aside
Through sorrow's trick. I thought the funeral-shears
Would take this first, but Love is justified,—
Take it thou,—finding pure, from all those years,
The kiss my mother left here when she died. 

Van: Elizabeth Barrett Browning (1806-1861)

 

NEVER shall a young [wo]man,
Thrown into despair
By those great honey-coloured
Ramparts at your ear,
Love you for yourself alone
And not your yellow hair. 

But I can get a hair-dye
And set such colour there,
Brown, or black, or carrot,
That young [wo]men in despair
May love me for myself alone
And not my yellow hair.

I heard an old religious man
But yesternight declare
That he had found a text to prove
That only God, my Dear,
Could love you for yourself alone
And not your yellow hair.

Van: W.B. Yeats (1865-1939)

Ciril was nogal viriel

Daar kwam'ie aangedenderd: storm Ciril! Deze foto van de plaatselijke boulevard werd gemaakt door onze Deense buurvrouw Bente. De enige tweevoeter die zich, voor dag en dauw en door weer en wind, buiten waagde tijdens de storm. Dat deed ze omwille van en met haar lieve viervoeter Chilli. Je kon dit niet eens hondenweer noemen want de hond bleef liever binnen! De palmbomen aan onze boulevard verfden de lucht donkerblauw... De hemel veranderde in een loodgrauw uitspansel dat ons door de Spaanse weerdienst was beloofd.

Deze storm voerde tegelijkertijd koude wind mee uit het Arctisch gebied. Boven een bepaalde hoogte veranderde de aanhoudende regen in aanhoudende sneeuwval. Van het natuurpark Sierra Espuña (Murcia), een plek die we graag bezoeken onder andere omstandigheden, zag ik idyllisch winterse plaatjes langskomen: ongerepte glooiende heuvels, bedekt met poedersneeuw. 

We kregen aan de stranden te maken met golven van drie à vijf meter hoog. Bente toonde ons shots van vernielingen aan de kustlijn. Ik las dat de stranden van de zuidelijke stad Malaga (Costa del Sol) onlangs in orde waren gemaakt om de talloze bezoekers van de aanstaande Semana Santa te ontvangen. Nadat Ciril was uitgeraasd, bleef er een rampgebied achter. 

Hier werden de strandtenten ook opgebouwd voor de aanstaande feestweek. Op een van de foto´s stond een sneu geraamte eenzaam in klotsend water dat reikte tot aan de duinrand. Tijdens ons eigen recente ommetje, het eerste in anderhalve week, zagen we in de verte dat het strand waarop Chiringuito Ramón normaliter staat, geheel was weggevaagd. Dat moet weer kunstmatig worden opgehoogd en dat gaat even duren. Terwijl de Heilige Week dus voor de deur staat. 

Wat een regenwater stroomde er in de afgelopen dagen! We maakten hier niet eerder mee dat het dagenlang aaneengesloten regende. Op de slechtste dag viel er 52 centiliter per m2 neerslag. In de eerste drie maanden van dit jaar viel nu al meer regen dan in het hele jaar 2021. Mijn liefje nam zich aan het begin van 2022 voor het aantal dagen zonder zon precies te gaan registreren. De Costa Blanca staat erom bekend tenminste 300 dagen zon te hebben. Voor onze woonplaats ligt dat zelfs op 304 dagen, volgens de Sonneil Happy Index. We zouden hier gemiddeld 14 dagen met wind en 28 dagen met regen hebben per jaar. Afgelopen week scoorde goed op die punten! Er kwam geen einde aan de buien en windvlagen. Slagregens geselden ramen, daken en gevels. 

Ik zag compleet ondergelopen landbouwgebieden, bij ons om de hoek en elders in dit land. Desondanks trof ik grote kisten aardbeien in de winkel aan. Het rode fruit dat nu verkrijgbaar is, komt uit Palos de la Frontera (zag ik op de etiketten). Mijn liefje maakte mij erop attent dat het waarschijnlijk aardbeien zijn uit een omstreden gebied in de Huelva. Dat kwam in de afgelopen periode negatief in de publiciteit vanwege controversiële irrigatie. Het water dat voor de teelt i wordt gebruikt, wordt illegaal onttrokken aan een belangrijk natuurgebied waarin die landerijen liggen. De aardbeientelers misbruiken de aquifers (de waterhoudende bodemlaag) al decennialang. Het Doñana National Park is de enclave met de meeste biodiversiteit van Europa. Het gebied staat ook bekend als vogelparadijs. 

Nu wil het geval dat het Andalusische parlement onlangs groen licht gaf voor een wetsvoorstel, ingediend door de Partido Popular, Ciudadanos en Vox, om het oneigenlijke gebruik van water in deze regio te legitimeren. Het voorstel stuitte op felle tegenstand van milieu-, sociale en consumentengroepen en zelfs een deel van de lokale boeren. 

Activisten van het plaatselijke Wereldnatuurfonds startten de campagne `Stop de Waterroof´. Ook het Spaanse ministerie van Ecologische Transitie sprak zich tegen dit amnestieplan uit. De Europese Commissie waarschuwde voor het risico dat Spanje zal worden gesanctioneerd als deze plannen doorgaan. Ook UNESCO waarschuwde de Junta de Andalucía voor de ernstige gevolgen die het negeren van de protesten met zich mee zal brengen. Hun boodschap is duidelijk: iets dat krom (illegaal) is, kun je niet rechtpraten; laat staan rechten verschaffen. Dit soort Spaans geëtter blijft zich maar herhalen (denk aan rampgebied Mar Menor). 

Ik krijg een steeds grotere hekel aan dit soort malafide landbouwbedrijven. Vanzelfsprekend wil de Huelva de duizenden banen in de sector niet verliezen maar op dezelfde voet doorgaan is geen optie. Normaliter haalt Spanje busladingen vol Marokkanen op om het fruit te komen plukken. Door politieke strubbelingen met deze buren werden de landarbeiders deze keer uit Zuid-Amerika gehaald. Tja. Wij besloten in ieder geval geen aardbeien uit de Huelva meer te eten.  

Op de eerdergenoemde Index scoren we in deze plaats qua geluksgevoel gemiddeld 88.81 punten (op een schaal van 100). Dat gevoel raakten tijdelijk zoek. Mijn liefje (tuinvrouw en buitenmens bij uitstek) was het weer en het lange binnenzitten snel zat; ze begon zich te vervelen en voelde zich mies (griep hield daar niet bij). Bovendien maakte zij zich zorgen over de nieuwe aanwas in de tuin. Recent stak een verdwaalde blauwe iris, een van haar lievelingsbloemen, zijn knop boven de aarde uit. Die bloemen waren in een ver verleden gepoot maar hadden zich tot dusver niet of nauwelijke boven de aarde getoond. Tot net voordat het hier begon te stormen alsof de wereld verging... 

Die verveling viel bij mij nogal mee. Ik heb vele hobby´s en zolang er iets te lezen valt, is dat niet aan de orde. Op enig moment begon ik wel van dat sombere uitzicht te balen. Het kreeg vat op mijn gemoed, ondanks de mooie boeken die ik momenteel lees. 

Vandaag begint overigens de uitgestelde Boekenweek in Nederland. Het thema van deze 87ste viering is `Ode aan de eerste liefde´. We smeekten de weergoden, ieder op eigen wijze, om een einde te maken aan deze verzoeking. Guess what? Onze smeekbedes werden verhoord. Een teken van liefde... Woensdagsmiddag begon het op te klaren, donderdag begon met zon en een strakblauwe lucht. Zoals we dat zijn gewend in deze contreien. Joehoe! 

Het snot vloeide ook rijkelijk, in mijn geval. Dat lijkt fase 2 van de griep. Ik las ergens dat mensen gemiddeld een à anderhalve liter snot en slijm per dag produceren. Daar leerde ik ook dat je je neus beter kunt ophalen dan snuiten. Dat lijkt mij echter niet goed voor de relatie. Mijn liefje knapte zienderogen op al heeft ze nog hallucinerende dromen. We zijn beiden nog niet op het oude energieniveau terug maar het lenteweer gaat daar zeker bij helpen.

Oorlog geeft geen rechten

Meermalen eerder blogde ik dat mijn gedachten doorgaans op tenminste twee continenten vertoeven. Momenteel denk ik veel aan mijn familie in Nederland. Hoe vergaat het de tweelingzus die geen tweelingzus meer heeft? Hoe gaat het met de enige zoon van mijn overleden zus? En haar drie kleinkinderen? Naar verluidt, valt het hen zwaar door te gaan zonder zus, mam en oma Ineke. Het is lastig de draad van het gewone leven weer op te pakken... 

Mijn gedachten gaan tegelijkertijd ook (altijd) uit naar onze grote kleine vriendjes  in Bali. Yuda en Damai gaan deze week voor het eerst in heel lange tijd weer vijf dagen aaneengesloten naar school. Joehoe! Ze waren beiden opgewonden over dit vooruitzicht. Yuda vertelde ons dat hij in de voorafgaande dagen met zijn vader en broertje een aantal van zijn grote voetbalhelden persoonlijk ontmoette in Gianyar; die van FC Bali United. Deze club is de eerste professionele voetbalclub van Indonesië en van Zuid-Oost Azië. Een van de spelers, iemand die ooit speelde bij het tweede elftal van PSG, zette een handtekening op zijn clubshirt. Dat toonde hij ons trots. Hij staat ook op de foto met de keeper van het team, Wawan Hendrawan. Yuda voetbalt zelf bij Soccer Kids, een leuke lokale club met ambities. Net als hij. Sinds de kereltjes weten dat we in de lappenmand zijn (nog steeds), sturen ze ons dagelijks opbeurende tekstberichten toe. 

Vader Ketut keerde terug naar zijn geliefde geboortegrond van werk in het buitenland. Hij vertelde ons tijdens een videoappsessie dat hij heel blij is weer thuis te zijn maar dat zijn hoofd in de eerste dagen omliep van de drukte in het gezin. Er lopen inmiddels vier kinderen rond en vooral de jongste twee, Varen & Santiya, zijn leuk, lief maar luid! Hij nam zich voor zijn thuistijd goed te benutten door te schilderen in huis en tegels te leggen. Ketut is handig dus dat zal goed uitpakken. Volgende maand vliegt hij naar Europa om daar weer aan boord te stappen. In de maanden daarna zal hij bijna de wereld rondvaren. Het plan is om ergens volgend jaar weer van boord te gaan in Bali. 

Zuid-Amerika houdt mij momenteel ook bezig. Niet alleen omdat ik het meeslepende boek ‘Violeta’ lees van Isabel Allende (1942). De ik-persoon van de roman, Violeta, is een 100-jarige vrouw die opgroeit in Chili, als kind van bourgeois ouders. Het is gebaseerd op Allendes moeder. Terugkijkend op haar leven, richt ze zich tot haar enige kleinkind Camilo, zoon van haar overleden dochter Nieves. (De dochter van Isabel Allende, Paula, overleed op 29-jarige leeftijd. Ze heeft ook een zoon.) Dit boek leest dan ook deels als de memoires van deze getalenteerde schrijfster... 

Het land lijdt onder de Spaanse griep -de pandemie van 1918-, haar vader gaat failliet tijdens de beurscrach van Wall Street in 1929 en pleegt zelfmoord. De berooide familie verlaat hoofdstad Santiago en duikt onder in het diepe zuiden: het afgelegen en ruige Patagonië. Zij en haar familie worden liefdevol ontvangen. Violeta spreekt over de relatie met haar eerste echtgenoot, nazaat van een Duitse emigrant. Ze houdt van hem maar was nooit verliefd. Dat geldt niet voor man nummer 2 in haar leven, Julían Bravo. Voor hem voelt ze een ontembare passie en ze krijgen twee kinderen. (In het zeer katholieke Chili is scheiden niet toegestaan.) Ook hem, eeuwige flirt, avonturier en maffiamaatje, verlaat ze - uit lijfbehoud. 

De politieke situatie in het land -van de democratisch gekozen linkse president Allende, gevolgd door de extreemrechtse coupepleger Pinochet- dient als achtergrond voor het verhaal maar deze mannen worden nergens expliciet genoemd. Violeta´s familieleden zijn onderling politiek sterk verdeeld en dat leidt tot verwijdering in eigen kring. Haar zoon Juan Martín is een linkse en staat op de lijst van gezochten, haar man is aanhanger van het bewind. (Hij trainde als piloot met enkele militairen die aan de macht kwamen.) Onder de dictatuur van Pinochet mag het woord ‘militaire coupe’ niet worden gebezigd. (Herkenbaar, nietwaar?!) Juan Martín vlucht naar Buenos Aires van waaruit hij onder een valse naam journalist wordt en over de oorlog in zijn land bericht. Totdat ook daar een militaire coupe wordt gepleegd, met verdwijningen, dood en verderf tot gevolg. Daar komen de dappere Dwaze Moeders van de Plaza de Mayo aangemarcheerd! Ik heb het boek nog niet uit dus ik ben benieuwd hoe Violeta haar relaas eindigt. 

Mijn liefje en ik reisden meermalen door Chili en dat beviel ons goed ook al is het een complex land. Duitse invloeden en sfeer in Valdivia en Osorno, de nogal  gesegregeerde hoofdstad Santiago de Chili, het hoge noorden van arme mijnwerkers, het diepe zuiden van achtergestelde, oorspronkelijke bewoners. Armoede èn puissante rijkdom, burgerprotesten tegen 's lands elite. Achtergestelden en bevoorrechten. Ondragelijke hitte en eindeloze zandvlakten, bevroren waterwegen en besneeuwde toppen... Het is en blijft een land van grote tegenstellingen. We zagen het met eigen ogen. Dat maakt een boek als dit extra pakkend. Mijn hoop op meer gerechtigheid en gelijkheid is gevestigd op de jonge en progressieve nieuwe president Boric (35). 

In Spaanse kranten die ik wekelijks lees, is altijd aandacht voor ontwikkelingen in Zuid-Amerika. Ik houd van dit continent, zou er graag naar terugkeren. Dan zou ik wederom starten in Argentinië, langzaam en op eigen gelegenheid over de Andes reizen naar Bolivia, onder andere de wonderschone zoutvlakten Salar de Uyuni bezoeken en daarna doortrekken naar Peru. Met een reistas, openbaar vervoer en mijn liefje. De besmettingssituatie is daar nog ronduit slecht omdat de vaccinatiegraad er zo laag ligt. Nog niet de helft van de Boliviaanse bevolking ontving een vaccin, de vaccinatiegraad van Peru ligt rond 75%.

Afgelopen dagen was er in de Spaanse pers veel aandacht voor de herdenking van de Falklandoorlog (1982) die precies 40 jaar geleden begon. Het was een kortstondige oorlog tussen het Verenigd Koninkrijk en Argentinië. Het toeval wil dat 1982 ook het jaar was waarin Isabel Allende haar eerste roman uitbracht, ‘Het huis van de geesten’. Sindsdien ben ik fan. Maar dat terzijde. 

Groot-Brittanië claimde dat de eilandengroep in 1592 door een Engelse navigator werd ontdekt. Deze John Davis noemde de archipel ‘Falklands’. In 1820 riep de regering in  Buenos Aires, die zich in 1816 onafhankelijk verklaarde van Spanje, haar soevereiniteit uit over de Falklands. Argentijnen noemen de Falklands ‘Las Islas Malvinas’. Het was een Franse ontdekkingsreiziger uit Saint-Malo (Iles Malouines) die er de eerste nederzetting stichtte in 1764.  Dat werden de Malvinas. In 1965 keurde de Algemene Vergadering van de VN een resolutie goed waarin Groot-Brittannië en Argentinië werden uitgenodigd besprekingen te voeren om een ​​vreedzame oplossing voor het geschil te vinden. Argentinië wil(de) wel praten, het Verenigd Koninkrijk niet.

De Argentijnse generaal die in 1982 president was van het land besloot de eilandengroep te bezetten als afleidingsmanoeuvre voor de verslechterende economische situatie en de zogenaamde ‘vuile oorlog’ die de militaire junta begon. Een inktzwarte bladzijde in de geschiedenis van dit land, net als in buurland Chili. Onder aanvoering van premier Margaret Thatcher wisten de Britten de eilandengroep te heroveren. In 2013 stemden de eilandbewoners in een referendum bijna unaniem om een ​​Brits overzees gebiedsdeel te blijven. 

Het verlies van deze oorlog is tot op de dag van vandaag een open wond in Argentinië. Van de hoofdstad Buenos Aires tot aan het diepe zuiden van het land (Ushuaia), overal staan  monumenten om de strijd te herdenken. Ze staan op pleinen die meestal Héroes de Malvinas worden genoemd. Deze oorlogsveteranen worden nog steeds als helden gezien, ondanks de afloop. In Buenos Aires bevindt zich ook het Malvinas-museum. 

Eind 2018 zetten we voet aan wal in Stanley (Harbor), de hoofdstad en grootste stad van de Falklandeilanden. Deze archipel ligt 480km ten noordoosten van de zuidpunt van Zuid-Amerika maar is zo Brits als je het je kunt voorstellen. Overal pubs, rode telefooncellen en rode brievenbussen op elke hoek van de straat, tea rooms, National Trust, fish & chips. Wij kwamen met veel vreedzamere bedoelingen: vooral om pinguïns te zien. Er marcheren ontelbare exemplaren rond; voornamelijk rockhopper-, magellan- en ezelspinguïns en een veel kleiner aantal konings- en macaronipinguïns. Ze waren om op te vreten!

In de online versie van de Spaanse krant El Diario las ik een BBC World-interview met de huidige president van Argentinië, Alberto Fernández, over de Falklandoorlog. Het was voor de eerste keer in 40 jaar dat iemand van dit kaliber een interview gaf aan Britse media. Hij was 21 jaar en student Rechten toen die  oorlog uitbrak. Sinds de onafhankelijkheid van Spanje beschouwt Argentinië de eilanden als onderdeel van het grondgebied dat ze erfden van deze kolonisator. Fernández is van mening dat het conflict met de Britten geen positief effect had op zijn land. “Het was een oorlog, verklaard door een dictatuur die een generatie dappere jonge mensen stuurde om te vechten in situaties van grote ongelijkheid. Degenen die het bevel voerden waren genocidaal, degenen die stierven in de Malvinas waren helden.” 

Ook hij denkt dat de Falklands tot Argentinië behoren. Hij claimt dat deze archipel  deel uitmaakt van de Argentijnse continentale plaat. Die eilanden zijn een voortzetting van de Argentijnse Andes die op een bepaald moment onder water kwamen te staan, weer boven kwamen en zo een nieuwe eilandengroep vormden. Las Islas Malvinas zijn daarom niet Brits. Dat is niet zijn sterkste argument, wat mij betreft. De Alpen in Europa liggen op het grondgebied van wel acht landen. Dat maakt Duitsland toch geen deel van Frankrijk of Liechtenstein onderdeel van Oostenrijk of Zwitserland?! Een van de Britse argumenten is dat ze deze oorlog wonnen en daarmee het pleit definitief beslechtten in hun voordeel. Maar oorlog verschaft geen rechten, aldus Fernández. En daar heeft hij wel een punt!

In diezelfde krant las ik onlangs een aardig artikel over Argentijnse oorlogs-verpleegsters die afgelopen week dan eindelijk hun recht haalden en nu officieel oorlogsveteranen zijn. Voortaan zullen ook zij pensioen van de overheid ontvangen. Argentijnse vrouwen konden tot voor kort geen oorlogsveteraan zijn omdat ze (zogenaamd) geen deel uitmaakten van de oorlog. Nou, deze stoere dames wel.

Oorlog mag dan geen rechten geven, zij trokken het recht naar hun kant! Het mobiele militaire ziekenhuis van de Argentijnse luchtmacht verplaatste zich in april 1982 voor onbepaalde tijd “naar het zuiden”. De verpleegsters vochten niet zelf maar stonden hun gewond geraakt collega´s bij in de 74 dagen die deze oorlog duurde. Als hoofd van de verpleegafdeling koos de toentertijd 24-jarige Alicia Reynoso collega´s van de intensive care en de coronaire afdeling om deze taak te gaan verrichten. (Toen waren zij al Heldinnen van de Zorg!) Als verpleegsters hadden ze geen tijd om bang te zijn. De vrouwen begonnen in 2010 een rechtzaak tegen de staat. Ze wilden erkenning voor hun rol en inzet, llieten zich niet uit de geschiedenis wegpoetsen. De uitspraak van het Argentijnse hof is een triomf voor de waarheid en een welverdiend eerbetoon aan deze volhardende vrouwen. ¡Bravas! 

Veilig en gezond vliegen

Afgelopen maandag was alles nog koek & ei in Huize Barefoot. Op dinsdag begon mijn liefje te kuchen, in de loop van de dag veranderde dat in voluit hoesten. Die hoest leek uit haar tenen te komen... Op dinsdagavond was er niet alleen gehoest en gesnotter. (Zelf deed ik mee met licht gesnuif en gekuch.) In de nacht van dinsdag op woensdag voelde zij zich ronduit slecht. Dit was geen eenvoudige verkoudheid. Ze had koude rillingen, een droge hoest die zelfs mijn bronchiën pijndeed, spierpijn en hardnekkige hoofdpijn. Pijnstillers brachten weinig verlichting. Ik zette haar met een extra kussen in de rug in bed, hopend dat ze zo wat zou kunnen ontspannen. Slapen deden we die nacht echter geen van beiden. De volgende ochtend proefde zij de aardbeien op het beschuitje niet meer. Verlies van smaak is een berucht  coronaverschijnsel... Oh-oh.

Kennelijk liepen we iets op in het vliegtuig waarmee we naar Spanje terugkeerden. Tijdens de dagen op Nederlandse bodem hielden we namelijk zo veel mogelijk afstand en droegen we een mondkapje als de situatie daarom vroeg. 

In de vlieger naar huis lapte het gros van de Nederlandse passagiers de regel van het (correct dragen van een) neusmondmasker aan hun laars. De passagiers die hun mond en neus wel voortdurend bedekten, bleken Spanjaarden te zijn. Mijn liefje zat aan het gangpad naast en voor Spanjaarden; jong en oud en allemaal met masker. Zelf zat ik aan de andere kant van dat pad, naast twee oudere Nederlandse vrouwen die in de verkeerde rij bleken te zitten. De (enige) medepassagier die op mijn rijtje van drie stoelen was gepland, was een aardige jonge vrouw die de dames liet zitten waar ze zaten. Zij ging op de stoel van een van de dames zitten.

Was ze maar wel op haar geboekte stoel gaan zitten! De vrouw direct naast mij bleek last van hevige spasmen te hebben. Af en toe moest ik wegduiken om geen elleboog- of kopstoot te krijgen. Ook zij droeg geen mondkapje. Zelf had ik geen zin om er een woord aan te wijden maar gedachten had ik er genoeg over! Mijn liefje was voor het opstijgen, met mondkapje op, naar de purser gelopen om te vragen wat de mondkapregel was tijdens deze vlucht. Die lichtte toe dat er aan boord niet zou worden gehandhaafd in de komende tweeenhalf uur. Letterlijk zei ze: “Nederlanders hebben schijt aan regels.” Tja. (En wat maakt mij dat? Een halve Spanjola?)

Ik begrijp best dat een vliegmaatschappij geen geruzie wil aan boord. Coronamaatregelen leidden in de afgelopen periode tot veel onderlinge spanningen en verdeeldheid in de maatschappij. Dan zou het wel of niet dragen van een mondkapje ook tot gedoe leiden in de lucht. Maar heeft het bedrijf niet  de plicht te zorgen voor een veilige en gezonde reis voor alle passagiers? Niet alleen coronasceptici die overal maling aan hebben of lolbroeken die met alles een loopje nemen moeten worden gehoord. Het zou goed zijn als een maatschappij als Transavia er alles aan doet om het risico op coronabesmetting tijdens vluchten tot een minimum te beperken. Je kunt toch ook op vriendelijke toon handhaven? Dat hoeft toch niet met een opgeheven vinger? Of als een volleerd Hollandse dominee? De captain riep op de heenvlucht iedereen op dat te doen en dat deed hij duidelijk en met een kwinkslag. De jonge Belgische passagiers naast mij (met mondkap) moesten er in ieder geval hard om lachen.

Als mijn zus Ineke niet plotseling en tragisch was overleden, was ik vorige week  en ook de komende maanden van dit jaar niet in een vliegtuig gestapt. Coronaregels mogen dan in een aantal landen -waaronder Nederland- grotendeels of helemaal zijn losgelaten, corona is nog niet weg uit ons leven. Een belangrijke Spaanse viroloog voorspelt dat er hier binnen een jaar weer een nieuwe coronavariant zal opduiken. We gaan het zien. 

De van origine Roemeense Nausicaa Marbe (58) verhuisde op haar 19de in haar eentje naar Nederland. Deze Telegraaf-columniste schreef een boek over haar persoonlijke ervaringen tijdens de coronapandemie, getiteld `Wachten op het Westen´. De angst die ze voelde bij het uitbreken ervan, riep herinneringen op aan haar jeugd in communistisch Roemenië. Dat was destijds een land zonder welvaart, vrijheid en democratie maar wel met censuur en gevangenissen vol politieke gevangenen.

Eerder deze week las ik een interview met haar in De Volkskrant. Daarin vertelde ze dat ze braaf twee zomers in haar tuin op vakantie was gegaan en nog steeds een mondkapje draagt in de supermarkt. Ze was een trouw volger van de coronaregels. “En ik ben ook de trut die in de biologische supermarkt klanten zonder mondkapje ging aanspreken, soms tot ruzie aan toe. Wat zij zeiden was: ik maak zelf uit wat ik draag, ik maak zelf uit of dit virus gevaarlijk is. Ik, ik, ik, ik. Je kunt ze niet aan het verstand peuteren dat een pandemie per definitie een kwestie is van wij, en niet van ik.” 

Tijdens de pandemie vond ze het non-conformistische van Nederland niet leuk. “Dat zogenaamde revolutionaire esprit: de overheid moet mij niet vertellen wat ik moet doen. Het ontkennen, door sommigen, van de pandemie. Het bestempelen van het vaccin als gevaarlijk. Het ‘kom niet aan mijn vrijheid’. Dat vind ik een verschrikkelijke houding.”

Ik deel haar boosheid en frustratie. Ook mijn liefje en ik hielden ons in de afgelopen twee jaar trouw aan alle coronaregels. Sterker: we leefden als nonnen! We zagen af van al het contact in al te grote sociale verbanden, hielden voortdurend afstand van onze dierbare vrienden, droegen het mondkapje overal, ontsmetten onze handen te allen tijde. Het was bijna religieus... Zelfs in de aanloop naar de uitvaart van mijn zus informeerde ik mijn naaste familieleden dat wij niet gingen zoenen en knuffelen met hen. 

Was al dat afzien voor niets? Liepen wij corona op omdat Transavia zich niet aan de eigen regels hield? Niet iedereen van het personeel aan boord nam het correct dragen van het mondkapje  serieus. Deze tekst trof ik op de website van de luchtvaartmaatschappij aan. ‘De manier waarop we reizen vraagt in deze tijd om meer samenwerking. Voor jouw en onze veiligheid. Wij geloven erin dat we op een veilige manier kunnen reizen als we samen verantwoordelijk zijn. Door ons verantwoordelijk te voelen, voor onszelf en onze acties. Door de juiste voorbereidingen te treffen en een mondkapje te dragen waar dat verplicht is. Zo kunnen we op pad, geïnspireerd raken en echt samen zijn. Omdat we met z’n allen #SamenVerantwoordReizen.’ 

Nou, dat bleek een lachertje in de praktijk. Er zal nog een bezwaarschrift aan het bedrijf volgen maar ik heb weinig fiducie in de klantgerichtheid van Transavia, als ik de posts van Spaanse reizigers op de Facebook-site mag geloven. 

Woensdagochtend vroeg ik de Deense buurvrouw of ze voor ons coronazelftests wilde halen bij de farmacie. (Dat deed ze subiet.) De Spaanse overheid stelde hier een maximumprijs vast: €2.94 per stuk. Voor dat bedrag hoef je het testen niet te laten. De uitgebreide beschrijving bij de testkit, inclusief plaatjes, las ik zorgvuldig door. Neus snuiten, handen wassen, onderdelen op een schone ondergrond uitstallen en aan de slag! Niet veel later stak ik voor het eerst een wattenstaafje in mijn neusgat terwijl mijn liefje boven lag te snotteren en te proesten. 15 à 20 minuten later interpreteerde ik de uitslag op mijn testcassette als ‘negatief’. Had ik alles goed gedaan..?

Vervolgens sleepte ik mijn lamlendige liefje uit bed, zette haar aan de eettafel, stalde alle onderdelen van haar testkit uit, lichtte de volgorde van handelingen toe, spoorde haar aan het wattenstokje toch echt dieper in die Nase te steken en wachtte met haar het resultaat af. Ook negatief. Dat kon geen toeval zijn. 

Zij keerde gelaten naar bed terug, met een kopje gekookt water en vergeperst sap van citroenen uit eigen boom. Die komen nu extra goed van pas. Zo thuisdokteren we voort...   

Die uitslagen waren niet alleen goed nieuws want corona wil je echt niet krijgen (denk aan het lot van de mensen met long covid!). Het voelde vooral als rechtvaardiging van twee jaar lang, twee ellenlange jaren, leven als nonnen. In langdurige afzondering en met strenge regels. Geen leven in de Heere maar niet-leven om corona te weren! 

De volgende vraag doemde alweer op in mijn hoofd: wat hebben we dan, in min of meerdere mate, onder de leden? Wellicht vloog de griep met ons mee terug? Ook influenza is een virus dat zich door de lucht verspreidt. Dat zou dan de allereerste keer zijn in ons beider leven dat we griep kregen. Met dank aan Transavia. Zelf bleef ik de afgelopen dagen thuis, in zelfgekozen quarantaine (al hoefde dat niet). Je wilt een ander immers niet besmetten, niet met corona noch met griep. Het is immers een kwestie van wij. Mijn liefje is nog steeds in huispak, heeft nu een snotkop en klinkt als een schorre kip. Maar geen hersenmist! It ain´t over till it´s over. 

Omdat het aantal coronabesmettingen ook weer oploopt in onze autonome regio Valencia, wordt het verplicht dragen van een mondkapje in binnenruimten voorlopig niet afgeschaft. Zelf vermoed ik dat de bestuurders tijd willen rekken tot na de semana Santa (de heilige week voor Pasen), een massa-evenement in dit land. Wij, nonnen, zullen echter bij die festiviteiten ontbreken.