Pray The Gay Away

Vandaag wordt in Boedapest, de hoofdstad van Hongarije, de 30ste Gay Pride Parade gehouden. Deze vreedzame mars werd door de extreemrechtse regering van Victor Orbán verboden. Ook een apart LGBTI-gerelateerd evenement, gepland om samen te vallen met de officiële Pride-mars van vandaag, werd drie keer door de politie verboden. De organisatoren vochten dat verbod aan bij het Hongaarse Hooggerechtshof, maar ondanks het feit dat de organisatie twee keer in het gelijk werd gesteld en een bevel werd afgegeven aan de politie om het evenement te laten doorgaan, zwichtte het Hof uiteindelijk. Dat gebeurde ongetwijfeld onder grote druk van Orbáns politieke partij en regering. Orbáns bijnaam in progressieve kringen is niet voor niets ‘The Victator’. 

De regering van Orbán heeft een lange geschiedenis van discriminatie en het aanwakkeren van haat tegen LGBT'ers. En dan te bedenken dat Hongarije in het eerste decennium van de 21ste eeuw een van de vooruitstrevendste EU-landen was op het gebied van LGBTI-rechten! Het land viel echter (ver) terug nadat Orbán in 2010 aan de macht kwam en al spoedig het homohuwelijk verbood. Het ging daarna van kwaad tot erger. Een zeer controversiële wet uit 2021, ‘Wet LXXIX’, verbiedt elke openbare uiting van deze gemeenschap. Hun uitingen worden als schadelijk voor kinderen afgeschilderd, er wordt opzettelijk een link gelegd tussen de LGBTI-gemeenschap en delinquente pedofielen. Deze wet zou zijn gemodeleerd naar de Russische anti-LGBTI-wet uit 2013. 

Een later amendement op de ‘Act on the Right of Assembly’ (Wet op het recht van volksvergaderingen), een van de meeste draconische wetten tot nu toe, kwam in maart van dit jaar tot stand. Deze wet maakt het mogelijk om boetes op te leggen aan organisatoren en deelnemers van Gay Pride, en gezichtsherkenningssoftware te gebruiken om deelnemers te identificeren. Het werd binnen één dag door de president ingediend en ondertekend. Mensen  die de parade bijwonen, kunnen nu dus een boete krijgen van maximaal 200.000 HUF (€500). Voor organisatoren dreigt celstraf. Het recht van burgers om vreedzaam te protesteren staat op meer plekken in de wereld onder druk. Ook in Europa (Nederland, bijvoorbeeld) en de Verenigde Staten. 

De razendsnelle aanname van deze wet is het zoveelste verontrustende bewijs van de flagrante minachting van regeringspartij Fidesz voor de rechtstaat en voor democratische checks and balances. Deze wet leidde direct tot lastercampagnes tegen LGBTI'ers. 

16 lidstaten en 20 ambassades, het Europees Parlement, de Europese Commissie en belangrijke mensenrechtenorganisaties kwamen daarop in actie en spanden een rechtzaak aan tegen Hongarije bij het Hof van Justitie van de EU. Vanwege schending van het ‘Handvest van de grondrechten van de EU’. Ook zijn inmiddels miljarden aan eurosubsidies aan het land bevroren vanwege de Hongaarse antirechtstatelijkheid. De eerste hoorzitting vond plaats in november 2024. De uitspraak wordt dit najaar verwacht. Orbán, de langstzittende premier van Europa (15 jaar), is een luis in de pels van progressief Hongarije en Europa. 

Al deze onwettige en discriminerende besluiten kunnen op veel internationale kritiek rekenen. In mei van dit jaar gaven 20 lidstaten van de Europese Unie een gezamenlijke verklaring uit waarin ze de Hongaarse wettelijke maatregelen die Budapest Pride verbieden, veroordeelden. Ze riepen de Europese Commissie op om al haar instrumenten voor rechtshandhaving in te zetten. 

Als reactie op de pogingen van de Hongaarse autoriteiten om de vrijheid van vergadering en van de organisatie van LGBTI-evenementen te beperken, kondigde de burgemeester van Boedapest, Gergely Karácsony (1975), op 17 juni aan dat de stad, samen met de mede-organisatoren van de Rainbow Mission, de officiële Pride zal gaan organiseren als een gemeentelijk evenement. Een evenement waarvoor geen goedkeuring van de politie nodig is. Kortom: Tom Poes verzon een list. 

De burgemeester van Amsterdam, Femke Halsema, zal vandaag demonstratief bij de mars aanwezig zijn. Zij is niet de enige hoogwaardigheidsbekleder (en ook niet de enige burgemeester van een Europese hoofdstad) die dat zal doen. De Spaanse minister van Cultuur Ernest Urtasun zal erbij zijn, net als de Nederlandse staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap Mariëlle Paul, vertegenwoordigers van de Franse regering, de voormalig Belgische premier Elio Di Rupo (homo) en de voormalig Ierse premier Leo Varadkar (idem). Bovendien reizen tenminste 70 Europarlementariërs af om eveneens hun solidariteit te betuigen. 

De Hongaarse overheid maakte duidelijk dat ook buitenlandse hoogwaardigheidsbekleders de wet overtreden met hun aanwezigheid tijdens de mars. De Hongaarse minister van Justitie Bence Tuzson blijft namelijk volhouden dat de parade verboden is. 

“De juridische situatie is duidelijk: de Pride-parade is een wettelijk verboden bijeenkomst, organisatie of aankondiging die volgens de Hongaarse wet strafbaar is met een gevangenisstraf van maximaal een jaar. Wie deelneemt aan een door de autoriteiten verboden evenement, begaat een overtreding.” Aldus Tuzson. Ik ben heel benieuwd hoe het vandaag verloopt.

Tegelijkertijd meldde een bekende, extreemrechtse haatgroep (HVIM) aan de politie dat ze op dezelfde dag als Pride langs de geplande route een eigen bijeenkomst zal houden. Die groep, die zich de hoeder van traditie noemt (en een hakbijl als logo heeft), infiltreerde in Gay Pride-kringen en traceerde zo de precieze route van vandaag. In tegenstelling tot de vreedzame Gay Pride verbood de politie deze mars niet. Tja.

Het autoritaire pad van Hongarije raakte recent in een versnelling. De verklaring hiervan zou zijn dat de macht van Orbán in 15 jaar niet onder zoveel druk staat als nu. Men ziet nu onder andere in dat de Hongaarse economie zonder EU-fondsen wel kan overleven maar zich niet kan ontwikkelen. (Gepensioneerden krijgen nu voedselbonnen van de overheid, bijvoorbeeld.) Orbán probeert daarom de aandacht te verleggen: naar ‘interne vijanden’. Een herverkiezing bij de parlementsverkiezingen van 2026 is dan ook geenszins zeker. Om deze redenen zou deze Gay Pride Parade weleens een grote protestmars met een politieke ondertoon kunnen worden. 

Er wacht hen dus een roerige dag in de straten van Boedapest. Desondanks worden er vandaag duizenden mensen verwacht. Naast dat het een feest van liefde is, gaat dit om vrijheid en burgerrechten voor iedereen. 

En vandaag wordt in Spanje gevierd dat het homohuwelijk 20 jaar bestaat. Premier Sánchez was aanwezig bij een speciale herdenking en verklaarde daar dat zijn regering geen stap terug zal doen. Hij wil dat de rechten van de LGBTI-gemeenschap beschermd blijven. “We gaan niet toestaan dat iemand terug in de kast moet”. Zo kan het ook.