Dwaalgasten

In SpanjeVandaag stond recent een artikel over een jonge Nederlandse torenvalk die in Catalonië was terecht kwam. Hij vertrok begin September uit de Achterhoek en vloog via Duitsland, Luxemburg en Frankrijk naar de Costa Brava. Dat weten we omdat deze roofvogel was geringd. Torenvalken zijn standvogels hetgeen wil zeggen dat ze niet migreren maar op en rond hun geboorteplek blijven. Wij hebben er in onze woonwijk ook een aantal rondvliegen. Eén paartje vermenigvuldigde zich hier en nu zien we ze met hun jongen jagen op duiven. Je hoort ze overigens eerder dan je ze ziet. Hun ijzingwekkende gekrijs is van verre te herkennen. Ze jagen hun prooi ermee de stuipen op hun lijf!

Dit najaar was er in Nederland een opvallende piek in het aantal (ver)trekkende valken, mede dankzij gunstige weersomstandigheden en oostelijke wind. Toch blijft het uitzonderlijk dat juist dit gezenderde mannetje zo ver zuidelijk doorvloog. Een vogel die niet op locatie X thuishoort maar er wel tijdelijk neerstrijkt, wordt een dwaalgast genoemd. Het is onbekend of deze torenvalk doorvliegt naar het diepere zuiden. Daaraan wordt getwijfeld want er gaan winden uit het zuiden blazen en dat zou weleens teveel zijn voor deze jonge vogel. 

In Trouw las ik onlangs een interessant artikel over de kunst van het navigeren bij dieren. Die kunnen dat veel beter dan wij en onze navigatiesystemen. Wetenschappers begrijpen losse puzzelstukjes maar overzien het grotere geheel en de verklaring nog niet. Een internationaal multidisciplinair team gaat dit tot op de bodem uitzoeken en krijgt daarvoor zeven jaar de tijd. Uniek! De Nederlander David Lentink van de universiteit van Groningen is erbij betrokken als 'principal investigator'. Hij begon zijn wetenschappelijke loopbaan in lucht- en ruimtevaarttechniek maar inmiddels boeit alles dat vliegt hem. Het project gaat van start onder de naam NaviSense. 

De bevinding over de jonge torenvalk in Noord-Spanje weten we dankzij de Animal Tracker-app. Deze app is onderdeel van een onderzoek van Sovon Environmental Research en het Max Planck Instituut. Hun doel is om meer inzicht te krijgen in de verspreiding en overleving van jonge Nederlandse torenvalken. Uit eerdere data bleek dat velen van hen sterven, kort na het uitvliegen, terwijl anderen verrassend ver weg trekken. De trektocht van vogels met miniatuurzenders kan zo tot op de meter nauwkeurig worden gevolgd. Met deze smartphone app kunnen mensen hun eigen waarnemingen vastleggen en vogelfoto’s uploaden. De gegevens worden opgeslagen in de Movebank Database en direct gepubliceerd op Animal Tracker dat door honderden onderzoekers wordt gebruikt om bewegingsgegevens te analyseren, delen, beheren en archiveren. 

Wij hebben hier momenteel ook te maken met een dwaalgast. Het gaat om onze vriend Diederik die via België, Luxemburg en Frankrijk naar ons toe vloog. Hij logeert niet in onze casita maar verblijft in een huurappartement in onze wijk, op vijf minuten loopafstand. Diederik is de echtgenoot van mijn vriendin Nelly die in 2009 overleed aan de gevolgen van uitgezaaide longkanker. (September is ook haar geboortemaand.)

Ik ken hem sinds de jaren '80 van de vorige eeuw dus hij is een van mijn oudste vrienden in de vriendenkring. Mijn liefje leerde hem kennen aan het einde van dat decennium dus zij en Diederik gaan ook al lang mee. Sinds de dood van zijn partner is het leven een stuk ingewikkelder en soms zelfs vreugdeloos geworden voor hem. De ene mens treurt nu eenmaal anders en rouwt langer dan de andere... Maar er zijn veel zoete herinneringen die we met elkaar delen en die werken als pleisters op de wond. 

Door omstandigheden is Diederik gebonden aan ‘huis’ dus we maakten weinig uitstapjes. Wel wandelden, zwommen en praatten we tot 's avonds laat. Als keukenprinses deed ik mijn best om lekker voor ons te koken en ook mijn liefje maakte een van haar beste maaltijdsoepen ooit dus de innerlijke mens werd goed verzorgd. We lunchten enkele keren in de buurt; onder andere bij onze favoriete strandtent Chiringuito Ramón. Met de voetjes in het zand, onder een strakblauwe lucht en de zon op onze huid was het goed toeven op Playa Higuericas.

Wel wisten we onze gast over te halen met ons mee te gaan cruisen en de zon in Europa’s grootste binnenzee (Mar Menor) te zien zakken. Deze grote zoutwaterlagune raakte in de afgelopen decennia ernstig vervuild maar er gloort beterschap aan de horizon! Het volledige herstel gaat decennia duren maar sinds kort ligt er een duidelijke langetermijnvisie en een zeven puntenplan. Een bufferzone rond de lagune, herstel van natuurlijke duinen en kunstmatige moerassen als groene filters, herstel van natuurlijke waterlopen, duurzame landbouw (biologisch) in de directe omgeving, schoonmaken en herbeplanten van de nabijgelegen Sierra Minera (voormalig mijnbouwgebied), ontmanteling van een omstreden jachthaven op de landtond tussen lagune en Middellandse Zee. In 2050 moet het dan weer een gezond, zelfregulerend ecosysteem zijn dat economie, ecologie en de sociale functie in balans houdt. Fingers crossed! 

Ons doe je altijd een plezier met een tochtje op het water. Wij stapten eerder aan boord van Joven Ana Belen met vrienden maar dat was een kortere rondvaart en die was overdag. Nu gingen we langer en verder de zee op en maakten we de zonsondergang mee. 

We stapten als eerste aan boord en zochten een goede plek op het bovendek, met een stoffen overkapping boven onze hoofden tegen de nog steeds sterke zon. Het varend gezelschap was een mengeling van Spaans en buitenlands. Niet zo jong maar ook niet heel oud. Ik zou zeggen: grotendeels bestaande uit leeftijdsgenoten. Een soort Zonnebloem Light. Mijn liefje sprak met een echtpaar uit Valencia-stad en een bouwconsultant die actief was in Dubai. Niet dat het aan de Costa Cálida ontbreekt aan bouwprojecten. Integendeel. Op enig moment telde Diederik tenminste 20 bouwkranen aan de horizon! 

We voeren naar het midden van de Mar Menor waarover de Amerikaanse kunstzwemster Esther Williams (die van de prachtige duiken in vroege Hollywood-films) ooit zei dat dit ‘het grootste zwembad op aarde’ was. Mar Menor heeft een kustlijn van 73km. We werden op onze tocht vergezeld door zeil- en motorboten, stand up paddle-planken en waterscooters met hun bestuurders. La Manga del Mar Menor, de 22km lange volledig bebouwde woonstrip die als een van de eerste plekken in Spanje in de golven zal verdwijnen als de zeespiegelstijging doorzet, was nooit uit ons zicht. Isla Mayor, een van de vijf eilanden die allen beschermd natuurgebied zijn, ligt bijna in het centrum van deze grote plas.

De speaker van het cruisebedrijf vertelde dat het op een na grootste vulkanische eiland in de Mar Menor, Perdiguera, dat voorheen een belangrijke rol speelde op de meditterane handelsroute, vorige eeuw eigendom werd van multinational El Pozo, Spaanse marktleider in vleesverwerking. Dit Murciaanse bedrijf is ook hoofdsponsor van de Murciaanse toptennisser Carlos Alcaraz. CEO Tómas Fuertes, met een geschat vermogen van €2 miljard, kocht dit eiland (25ha) in 1991 om er een 5-sterrenhotel te laten bouwen. Een jaar later kreeg het eiland de status van beschermd natuurgebied en beschermd landschap waardoor die bouwplannen van tafel moesten. Ondanks dat het privébezit is, worden er beperkt excursies op het eiland georganiseerd. 

Daarna dineerden we bij een van onze favoriete restaurants in Los Alcázares: El Chato. Dat was gemoedelijk en smakelijk. Onze vriend vliegt binnenkort naar Nederland terug.