Einde van Moederdag?

Illustraties: Michael Leunig

Voor mij nu al... Mijn moeder overleed namelijk op 9 november 2015, op 94-jarige leeftijd in een Nederlands verpleegtehuis. Vorige week zondag was het Día de la Madre in Spanje, vandaag is het Moederdag in het Vaderland. Het is dus een misvatting dat het evenement overal ter wereld op dezelfde dag wordt gevierd. Er zijn andere katholieke landen die Moederdag vieren op de dag van Onze Lieve Vrouwe Hemelvaart, ook wel Maria Tenhemelopneming genoemd, op 15 augustus. Ook in Spanje werd Moederdag lange tijd gevierd op de katholieke feestdag van de Onbevlekte Ontvangenis van Maria (Inmaculada Concepción) op 8 december maar dat werd in 1965 veranderd.

Moederdag zoals we die tegenwoordig kennen, vindt zijn oorsprong in de Verenigde Staten, waar de feministische rechter Julia Ward Howe in 1870 een campagne startte voor vrede in de wereld. Deze zogenoemde "Appeal to womanhood throughout the world" was een pacifistische reactie op de ellende van de Amerikaanse burgeroorlog. Die campagne werd pas echt succesvol toen Anna Jarvis in 1907 bijeenkomsten begon te organiseren voor moeders van soldaten van de inmiddels voorbije oorlog. In 1914 besloot de toenmalige president Woodrow Wilson dat de tweede zondag in mei voortaan de nationale feestdag ‘Mother’s Day’ zou zijn. Dit werd door vele andere landen overgenomen.

De Spaanse Moederdag brachten we deels door in onze favoriete tapasbar in San Pedro del Pinatar. Het was er boordevol, ook in het belendende chique restaurant van dezelfde eigenaar. Spanjaarden weten hoe ze moeten vieren en daarin zijn ze een lichtend voorbeeld voor mij. Deze week las ik in een TIME-artikel over een Amerikaans onderzoek (University of California) dat aantoont hoe belangrijk regelmatige viering is voor een relatie. “Couples who regularly celebrate the good times have higher levels of commitment, intimacy, trust and relationship satisfaction.” Mijn liefje en ik laten dan ook geen gelegenheid voorbijgaan.

We maakten kennis met een ouder Spaans echtpaar dat naast ons op de barkrukken neerzeeg. De man vertelde mij in de eerste minuten van onze kennismaking dat zij zigeuners uit Andalusië zijn. Zoiets maakte ik niet eerder mee. Ik ontmoette eerder Spaanse zigeuners maar die stelden zich niet zo aan ons voor. Het echtpaar zei tegenwoordig in Cartagena te wonen. Ze kwamen die dag speciaal voor de verse zeevruchten naar ‘ons’ restaurant. Hij bood mij uit eigener beweging een van zijn drie grote schelpdieren op zijn bordje aan, om te proeven. Ik was mij bewust van de prijs van zijn gerecht en bedankte hem hartelijk voor zijn geste. Doorgaans wil ik graag proeven maar dit kleinood kon ik niet aannemen. Bescheidenheid was een van de wijze lessen die mij moeder mij leerde. We namen geanimeerd afscheid.

Baby Barefoot met haar enige, echte moeder

Dit is de eerste Moederdag die ik beleef zonder moeder. Ik werd geboren als jongste in een gezin met uitsluitend dochters. Ik had dus meer dan één moeder maar slechts eentje droeg die formele titel. Op de lagere school maakten we voor onze moeders gefröbelde doosjes, zelfgemaakte kettingen van geverfde macaroni en beplakte fotolijstjes maar eenmaal op de middelbare school hield dat op. Ik bereidde nooit een ontbijt-op-bed voor haar. Mijn moeder was altijd als eerste uit de veren en bovendien hield ze niet van kruimels in bed. Ik deed haar op enig moment het boek ‘Mijn Moeder en ik’ cadeau, van de Amerikaanse feministe Nancy Friday. De ondertitel van het boek is een dochter zoekt haar eigen persoonlijkheid (dus dan weet je het wel). Het viel niet in goede aarde: ze was verontwaardigd en vond het een boek van niks. Tja. Dat droeg niet bij aan een hechte moederband. Het zij zo. Ik zal haar echter nooit vergeten.

Spanjaarden gaven dit jaar circa €30 miljoen uit aan bloemen voor Moederdag. ONCE, de organisatie achter de dagelijkse loterij in Spanje, organiseerde een extra Moederdag-trekking met een prijzenpot van €17 miljoen en op die dag ging ook de film “Mother’s Day” in première.

Er is hier ook sprake van een tegenbeweging. Steeds minder scholen in Spanje vieren Moederdag omdat de samenstelling van gezinnen in de loop van de tijd veranderde. Tegenstanders beschouwen Moederdag als een verouderd concept en geven de voorkeur aan de viering van de internationale Dag van het Gezin (15 mei). De Verenigde Naties riepen die dag in 1993 uit als erkenning van het belang van het gezin. Jesús Salido, voorzitter van de Spaanse Federatie van Ouderverenigingen, bevestigt dat steeds meer ouderraden voor een universeler feest kiezen dat beter aansluit bij de ontstane verschillen in gezinssamenstelling. De viering van die internationale dag is dan ook een goed alternatief. De toekomst zal leren hoe lang Moederdag hier nog houdbaar is.

Vandaag hef ik het glas op mijn overleden moeder en wens ik jullie Happy Mother’s Day. Vieren die dag!