Onze tuinman Ketut, een beresterke goeierd, was voorheen assistent-sjouwer op een flessenwagen. Voor die baan was hij vanwege zijn indrukwekkende bi- en triceps bijzonder goed gekwalificeerd. De baan van tuinman annex zwembadbeheerder is hij thans aan het leren. Dat gaat met horten en stoten maar elke dag ook met een glimlach op zijn gezicht. Het leuke aan Ketut is dat hij vrolijk is: hij houdt van een grap en zingt en fluit de hele dag. (Op de foto staat hij, niet-roker, met een sigaar van gras in zijn mond.) In het begin kwam hij laat en ging hij vroeg weg. Mijn liefje, die de tuinman dagelijks begeleid, mopperde tegen mij over zijn gedrag. Ze had een punt: hij wordt betaald voor 8 uur aanwezig zijn en dat aantal haalde hij niet. Hoofd PZ voerde dus een 'functioneringsgesprek' met hem en sindsdien is de lucht geklaard. Hij komt nu rond 8 uur, werkt tot 12:00 uur, gaat ruim een uur naar thuis om te lunchen en komt dan terug tot 17:00 uur. Waaraan we nog steeds moeten wennen, is dat hij veelvuldig zit. Nu er nog veel werkzaamheden in en om het huis worden verricht, is er altijd wel iemand om mee te zitten en te kletsen en dat doet hij vaak en uitgebreid. Het maakte mij bewust van het verschil in arbeidsmoraal...
Onze beveiligingsman Made is een serieuze vent die wat somber is qua karakter. Hij is een man van de klok en van de afspraken. Dat maakt hem zeer geschikt voor de baan. Hij is iemand die denkt in problemen, niet in oplossingen maar de problemen die hij meldt, worden door ons snel opgelost. Een goede combinatie. Made vindt het prettig om in bedrijfskleding te lopen; die kopen we dan ook voor hem: zwarte shirts met 'Security' erop. Met korte en lange mouwen; het is hier nu 'winter'. Zijn baan begint om 18:00 uur en duurt tot aan het ochtendgloren. Overdag heeft hij een baan in de druivenoogst bij familie. Dit weekend kwam hij -vergezeld van zijn vrouw- langs met een briefje van de dokter. Ik zag aan zijn lichaamshouding al dat hij niet in orde was; hij voelde zich 'sakit' (ziek). Hij overhandigde mij een officiële brief van zijn arts met stempels en handtekening waarin stond dat hij 3 dagen ziek zal zijn. Hij wilde de dag erop al weer aan de slag. 'Niet doen - even uitzieken', was ons advies. Zijn taken worden tijdelijk door de beveiligingsman van de buren overgenomen. Beveiliging is hier niet echt nodig, het verschaft vooral werkgelegenheid.
En dan hebben we Elsa, onze kokkie en de jongste van het stel, nog. Ook zij is een bijzonder mens, doortastend en met een groot verantwoordelijkheidsgevoel. Ze is leergierig en creatief. Deze jongedame -moeder van Yudha- rondde de middelbare school succesvol af. Ze is een slimme tante aan wie wij vol vertrouwen het mangement van onze huishouding toevertrouwen, ook in onze afwezigheid. Het 'probleem' van Elsa is dat ze niet kan zitten: ze gaat maar door. We verplichten haar nu tijdig te lunchen en daarna op een stoel uit te rusten. En ze drinkt 's ochtends een gezonde fruit-groentecocktail met ons mee. Niet om het een of ander maar vrouwen zijn in Bali de drijvende kracht achter de economie. Zij zijn het die (hard) werken, veel van hun mannen zijn werkeloos en hangen rond. We zagen het in de afgelopen jaren vaak met eigen ogen.
Een andere uitdrukking stelt 'dat je het personeel krijgt dat je verdient'... Zo verschillend als ze zijn, wij zijn blij met elk van hen. Wij maken ons op voor hun inwijdingsceremonie van ons huis, aanstaande vrijdag.
