Rijstkosten

In de Indonesische archipel wordt 2.5 miljoen ton rijst per maand gegeten. Dat betekent dat de gemiddelde Indonesiër tien kilo rijst per maand eet, ofwel 330 gram per dag. Het betreft voornamelijk witte rijst. Toen wij in Bali woonden, zochten we aanvankelijk naar zilvervliesrijst; we vonden het nauwelijks. In plaats daarvan kocht Elsa biologische witte rijst die we echter mondjesmaat nuttigden. Ook nu sla ik de witte rijst regelmatig af; het bevat weliswaar weinig calorieën maar je krijgt nauwelijks vitaminen, mineralen en energie binnen (wel suiker). Het product scoort een zesje op de gezondheidsschaal.

Illustratie: Kakhiel

Onlangs las ik een uiterst kritisch Jakarta Post-artikel over het beleid van de president. De hoofdredacteur was niet te spreken over het feit dat Jokowi te laat was met het importeren van rijst. Analisten adviseerden de president aan het begin van dit jaar rijst in te kopen bij Thailand en Vietnam maar hij deed dat toen niet.

De president was en is van mening dat Indonesië in het algemeen minder moet importeren en zeker qua rijst geheel zelfvoorzienend moet zijn. Indonesië is 's werelds nummer 3 rijstproducent met gemiddeld 35 miljoen ton rijst per jaar. Door de aanhoudende droogte kan het dit jaar de eigen bevolking niet voeden. Blame it on El Niño. Wat ook een feit is, is dat er onvoldoende accurate gegevens bestaan over de rijstproductie en -consumptie in eigen land. Hoe moeilijk kan dat zijn? Zelfs ik kan die info vinden op het web!

In 2014 werd wereldwijd ruim 478 miljoen ton rijst verbouwd; dit jaar valt dat naar verwachting 5 miljoen ton lager uit. Jokowi was niet alleen te laat met zijn import, hij kan de eigen voorraad onvoldoende aanvullen en hij moest de rijst bovendien tegen de hoofdprijs inkopen. Buurlanden Filipijnen en Maleisië waren eerder en sloten betere deals af.

Geef mij maar nasi goreng, met een gebakken ei, wat kroepoek en wat sambal en een flink glas bier erbij. Jonge generaties Nederlanders kennen dit lied hoogstwaarschijnlijk niet. In 2010 zong amateurzanger en performer Hudson Prananjaya zich met dit lied naar de finale van Indonesia Got Talent, gekleed als keukenprins annex keukenprinses, ondertussen in potten en pannen roerend. Hilarisch. Onze eigen Wieteke van Dort, aka Tante Lien (geboren in Surabaya), schreef het lied.

♫ Toen wij repatrieerden uit de gordel van smaragd
Dat Nederland zo koud was hadden wij toch nooit gedacht
Maar ‘t ergste was ‘t eten, nog erger dan op reis
Aardapp’len, vlees en groenten en suiker op de rijst

Geef mij maar nasi goreng met een gebakken ei
Wat sambal en wat kroepoek en een goed glas bier erbij
Geef mij maar nasi goreng met een gebakken ei
Wat sambal en wat kroepoek en een goed glas bier erbij

Geen lontong, sate babi, en niets smaakt hier pedis
Geen trassi, sroendeng, bandeng en geen tahoe petis
Kwee lapis, onde-onde, geen ketella of ba-pao
Geen ketan, geen goela-djawa, daarom ja, ik zeg nou

Ik ben nou wel gewend, ja aan die boerenkool met worst

Aan hutspot, pake klapperstuk, aan mellek voor de dorst

Aan stamppot met andijwie, aan spruitjes, erwtensoep

Maar ‘t lekkerst toch is rijst, ja en daarom steeds ik roep ♫

Voor ons vertrek naar Bali keek ik uit naar elke dag Indonesisch eten. Dat doe ik hier nu met veel plezier. Het was ruim een jaar geleden dat we op het eiland van de goden waren en in die tijd veranderde er hier ont-zet-tend veel. De meeste restaurants en warungs die we voorheen graag bezochten, bestaan gelukkig nog. Wekelijks strijken we neer bij Warung Ayu, onder andere voor haar verse groentesoep met noodles en kip. Haar vers bereide tomatensoep, de pittige garnalencurry, nasi goreng seafood en überverse gegrilde red snapper zijn het ommetje meer dan waard.

's Avonds eten we regelmatig in het restaurant van ons resort, zeker na een dagje Yuda & Damai. Dan zijn deze oma’s uitgeteld en hebben ze geen zin meer om de stad in te gaan. De ayam tika scoort hoge ogen bij mijn liefje, zelf neem ik af en toe nasi goreng met saté of krokante kippenpoot met groenten. Bij de buren, bij restaurant Barclona, is de gegrilde mahi-mahi-visfilet met julienne van ui om te zoenen.

We bezochten tevens Bintang Bali met zicht op de Balizee weer eens maar dat werd een deceptie. Niet alleen waren onze beide gerechten compleet smakeloos, ook het piepjonge bedienend personeel had weinig oog voor de klant. Ze waren te druk met hun eigen karaoke- en dansshow, middenin het restaurant. Tja.

Nieuw was onder andere Tempo Doeloe waar we met een reislustig Engels echtpaar uit Manchester rijsttafel bestelden, op aanraden van een lokale kennis. Het bestond uit groene viscurry, krokante tempeh, atjar, Balinese kip, saté met saus, Javaanse boontjes, taugésalade en geroosterde kokosrasp. De rendang die we erbij kregen, was goed op smaak maar het vlees was taai. Zij aten met goesting al vonden ze de Indonesische keuken minder afwisselend dan de Thaise keuken waarvan ze tijdens hun recente verblijf erg genoten. Moet kunnen.

Elsa, Ketut en de kids nodigden ons uit naar Krisna Wisata Kuliner waar wij verse fruitsapjes dronken. De fraaie tuin met diverse warungs ligt te midden van rijstvelden. Het complex is een geschenk van een lokale zakenman aan de plaatselijke bevolking. Een mooi gebaar. Het hoogtepunt voor ons lag die middag echter aan de overkant van de straat. Dat restaurant aan zee heet Bebek Tepi Sawah ofwel Eenden uit het Rijstveld en is eigendom van diezelfde zakenman. Vier bestelden een krokante eendenpoot, een van ons ging voor chicken nuggets. De eenden mogen dan uit de lokale rijstvelden zijn geplukt, ze hadden teveel vlieguren achter de rug. Sing ken-ken, geen probleem; het ging om de ervaring. Binnenkort gaan we met Marijke en Wim naar The Secret Garden (ook nieuw), nummer 1 restaurant in de regio, volgens Tripadvisor.