Da-da

Ons bezoek aan Bali zit er bijna op, vandaag trekken mijn liefje en ik verder de wijde wereld in. 

Gisteren brachten we de laatste dag met ons Balinese gezinnetje door. We werden bij hen thuis uitgenodigd voor een lunch met Elsa’s overheerlijke soto ayam (kippensoep). Yuda speelde op de gitaar een welkomslied voor ons. Als kado brachten wij een nieuw staatsieportret in een kitscheriger-dan-kitschlijst mee van de gehele familie. Foto’s van ons hangen in elke kamer, in elk denkbaar formaat; ook met Bernadette. Zij maakte diepe indruk op Elsa, Ketut en Yuda tijdens haar bezoek aan ons in Noord-Bali. Damai kent ze niet persoonlijk moet die doet net zo hard mee aan de Berverering. 

Voor Ketut liet ik een nieuwe foto afdrukken van zijn familie aan de rand van het zwembad: Elsa veilig aan de kant, de mannetjes in het water, geflankeerd door mijn liefje. Ketuts recente bloedtest pakte goed uit, volgende maand zal hij naar Kaapstad vliegen om daar aan boord te gaan van het  Amerikaanse cruiseschip waarop hij in voorgaande jaren werkte. Hij toonde ons thuis alle certificaten van cursussen die hij volgde. Tussen die papieren zat ook een oorkonde: hij was vorig jaar december door zijn collega’s uitgeroepen tot de beste werknemer van de maand!

's Avonds dineerden we bij Warung Ayu, om het af te leren. Dat adres was in de afgelopen weken bij ons favoriet. De volwassenen genoten er van verse red snapper die weer vakkundig door kokkie Ayu werd gefileerd en de mannetjes bestelden rijst met kip. Gisteravond namen we afscheid van elkaar, vandaag willen we geen van hen zien. De kids moeten sowieso naar school, Yuda heeft deze week zelfs nationale examendagen. Afscheid nemen vind ik moeilijk genoeg, laat staan dat je het tweemaal achtereen moet doen.

Dit recente bezoek bestond vooral uit zwemmen en spelen met de mannetjes, bijpraten met Nederlandse kennissen alhier, oude en nieuwe restaurants bezoeken en uitproberen. We maakten een paar Balinese feestjes mee, namen deel aan Melaspasin en leerden Sylvia uit Zürich kennen in het resort waar we enkele weken verbleven. Reizen is verslavend. Zij is minstens zo reislustig als wij en tamelijk excentriek; ze verontschuldigde zich regelmatig voor haar Zwitserheid. (De onnavolgbare regels die ze hebben en hanteren in dat land!) Ik was blij met die zelfkennis, moest regelmatig om haar lachen. We brachten menig uur pratend in het zwembad door. We wisselden persoonlijke gegevens met haar uit.

We maakten nog nooit zo’n grote hitte en luchtvochtigheid mee in de maand november. Tini, geboren en getogen Balinese kon zich geen enkele novembermaand heugen. Dagelijks stond de thermometer op 35 graden Celsius. Zodra je je teen bewoog, gutste het zweet uit de poriën. Het zwembad was dan ook op de meeste dagen de beste plek om te vertoeven. Het was nog nooit zó droog in deze tijd van het jaar. 
Ik zag onlangs een onrustbarende documentaire over huidig en toekomstig watergebrek op Bali. Momenteel staat 60% van de waterbekkens op het eiland van de goden droog. In de afgelopen tien jaar daalde het opgevangen waterniveau gemiddeld 50 meter en raakten zoetwaterbronnen besmet. Dat kwam door aanhoudende droogte en extreme exploitatie in de afgelopen jaren. Ook de regio Buleleng, waar in de afgelopen tien jaar vele villa's met grote tuinen en zwembaden verrezen , staat op de rode lijst.

In de afgelopen weken keek ik met verbazing naar de dikte en de kracht van de waterstroom uit de slangen van de tuinmannen hier. Ik vroeg Pak Richard hoe diep hij moest graven voor zijn grondwaterbron. Behoorlijk diep. Hij prees zich echter gelukkig dat er een flink bassin ligt onder hun grondstuk. Maar hoe lang nog? Bekkens staan bijna droog, rivieren drogen op, zout water dreigt zich te vermengen met zoet water. Er dreigt een zeer serieuze watercrisis. Bali Water Protection startte een campagne om lokalen en buitenlanders over het probleem te informeren en mensen op te roepen bronnen en rivieren te adopteren. Deskundigen verwachten dat het eiland geen zoet grondwater meer zal hebben over vijf jaar als er niets verandert…

Enkele dagen geleden barstte vulkaan Mount Rinjani uit, in de nabijgelegen provincie Lombok. In de afgelopen dagen kwamen vliegberichten naar buiten: Australische vliegmaatschappijen (waarvan een ons naar Sydney gaat brengen) vliegen tijdelijk niet naar en van Bali, een aantal andere maatschappijen wel. Als er roetdeeltjes in de motoren van een vliegtuig terechtkomen, kunnen die uitvallen dus dat moratorium is terecht. We hoopten afgelopen dagen op regen die de as definitief zou neerslaan. We zagen gisteren welgeteld drie druppels op de voorruit van Elsa’s auto.

De weervrouw meldde mij vanmorgen dat het gisteren 41 graden Celsius was in Sydney. Naar verluidt, hebben we deze week nog één heel warme dag voor de boeg voordat de meter terugloopt naar comfortabelere temperaturen. Dan kunnen we ook weer actiever worden. Mijn liefje kijkt uit naar lange wandelingen langs het strand en door de stad. Ik zal haar niet in alles vergezellen, ik hoop dat mijn sneue heup zich redelijk gedraagt. Op enig moment viel het Elsa op dat ik vreemd liep, waarop mijn liefje uitlegde waarvan ik last heb en wat eraan te doen is. Daarna zag ik regelmatig een meewarige blik in haar ogen. De mannetjes mochten niet meer bij mij op schoot zitten… dat is het laatste waaraan ik behoefte had. Tja.

We hebben veel zin in Australië en Sydney. De volgende blog komt daar vandaan, Leo Dovente.