Tja, wat gebeurde er precies?

Onlangs las ik het boek van Hillary Rodham Clinton, getiteld ‘What Happened’. De professionele pers had kritiek op het werk maar dat weerhield mij er niet van het te lezen. Integendeel. Het grootste punt van kritiek is dat de auteur niet kritisch genoeg zou zijn over haar eigen rol in de mislukte greep naar het presidentschap. Daar heeft men wellicht een punt maar er zijn genoeg passages in het boek waarin ze zegt dat ze dingen anders had moeten doen. Tijdens lezing van het boek maakte ik veel aantekeningen omdat het saillante details waren, haar woorden mij raakten of ontroerden, een uitspraak, statistiek of tekstregel mogelijk materiaal voor eigen blogs zou kunnen zijn.

In het begin van het boek verklaart Hillary haar verlies met deze woorden: “Maybe it’s because I’m a woman, and we’re not used to women running for President. Maybe it’s because my style of leadership didn’t fit the times. Maybe it’s because I never explained myself as bluntly as this.”

Dat is waar maar zeker niet de volledige verklaring. Ze had onder andere last van het feit dat concurrent Bernie Sanders (mede-Democraat) heel lang doorging met zijn eigen campagne waardoor Democraten niet één front vormde. Door Trumps manier van campagne voeren was er te weinig aandacht voor de inhoud van haar verkiezingsprogramma. In de loop der jaren verslechterde de verhouding tussen Clinton en de politieke pers waardoor zij steeds meer op haar hoede raakte wat tot nog meer kritiek leidde van hun kant. Een onderzoek door een gerespecteerd bureau toonde aan dat 62% van de persuitingen tijdens Clinton’s campagne negatief was (en 38% positief). Dan was er de Russische inmenging in de Amerikaanse campagnes; Poetin had een hekel aan Clinton, Trump was een vriend die diens macht en mannelijkheid verheerlijkte.

De kwestie van zakelijke mails op een privé-server en een privé-mailadres voor zakelijke gebruik als minister van Buitenlandse Zaken schaadde haar kandidatuur eveneens. De daaraan gerelateerde dramatische interventie door voormalig FBI-directeur Comey vlak voor verkiezingsdag (28 oktober) was hoogstwaarschijnlijk de nekslag voor haar.

Hoe het ook zij, dit is wat ze zegt in haar boek “you can blame anything you want, but I was the candidate. It was my campaign. Those were my decisions.”

Ze beschrijft haar tekortkomingen en de vergissingen (o.a. haar hechte relatie met Wall Street, na de financiële crisis), hoe ze tegenstanders onderschatte, wat haar koppigheid soms teweegbracht, hoe ze spijt heeft van sommige uitspraken tijdens de campagne.

Foto: Jamal Wilson (Getty Images)

Ze beschrijft zichzelf als dochter, vriendin, baas, collega, echtgenote, moeder en grootmoeder. Ze deelt af en toe een roddel met de lezer, maakt grapjes over haar haar, make-up, haar broekpakken (Pant Suit Nation!), hoe ze meerijdt in de auto als ze achterin zit (ze rijdt geen auto sinds 1996), haar favoriete Chardonnay en het belang van lekker eten, en veel meer. Als de gezonde Quest-repen te koud waren, ging ze erop zitten… Zie je het voor je?! Misschien had ze de grappige en warme kanten van zichzelf meer moeten tonen tijdens de verkiezingscampagne.

Ze doet aan yoga en beschrijft oefeningen (soms hilarisch), houdt van de literaire thrillers van Louise Penny, Jacqueline Winspear en Donna Leon. Ik ken het werk van deze Amerikaanse schrijfsters en was verrast dat ook Hillary ervan kan genieten. Bill, Chelsea, haar twee kleinkinderen en haar moeder Dorothy komen regelmatig langs in het boek, net als het goede werk dat de Clinton Foundation doet in de wereld. Ze schrijft uitgebreid over suffragettes en vrouwenstemrecht, over seksisme en vrouwenhaat in Amerika en in de Amerikaanse politiek. Over Russische hacks en de banden van Trump & Co met Rusland, cyberoorlogvoering, de War on Truth, de rol van Wikileaks, nepnieuws en Alt-Right. Al met al heel interessante, bij tijd en wijle intense leeskost.

De jonge Hillary was een van slechts 27 vrouwelijke studenten aan de Rechtenfaculteit van Yale, de eerste vrouwelijke partner van het meest prestigieuze advocatenkantoor van Arkansas, de eerste vrouwelijke president van de Legal Services Corporation – een non-profit organisatie die rechtshulp biedt aan minder bedeelden, de eerste die op het wereldpodium verklaarde dat mensenrechten vrouwenrechten zijn (en vice-versa), de eerste First Lady die werd gekozen in het  Openbaar Bestuur, de eerste vrouwelijke senator voor New York en de eerste genomineerde vrouw voor het presidentschap. Een beter leven voor kinderen en families was de sterkste drijfveer in haar politieke loopbaan.

Als er één ding voor mij als een paal boven water staat, is dat deze gedreven, gepassioneerde Democraat met campagne-leus Stronger Together en een progressieve agenda op 8 november 2016 de verkiezing had moeten winnen! Niet alleen omdat het tijd was voor een vrouw als president; vooral vanwege haar uitgebreide politieke ervaring, haar visie, normen en waarden, grote dossierkennis, haar Democratische hart dat in mijn ogen voor de juiste dingen klopt. Haar team was deskundig en toegewijd, haar achterban loyaal en fanatiek. Clinton‘s campagne kende drie miljoen donoren, vrouwen waren in de meerderheid – voor de eerste keer in de geschiedenis.

Toch ging het mis, met name in de week voor verkiezingsdag. 77.744 stemmen beslisten de uitslag terwijl 136 miljoen mensen naar de stembus gingen. Als 40.000 personen in Wisconsin, Michigan en Pennsylvia anders hadden gestemd, had Hillary gewonnen. Ik liet die cijfers op mij inwerken... maar ja, dat is nu eenmaal het Amerikaanse kiesstelsel met een Electoral College. Ze is trots op het feit dat ze de popular vote won met 3 miljoen meer stemmen dan Trump. Dat verlies doet echter nog steeds pijn; bij haar en bij mij.

Hillary Rodham Clinton mag terugkijken op een indrukwekkende carrière met veel successen. Ze is nog niet klaar al zullen we haar niet meer terugzien als kandidaat in een politieke race. Ik denk dat ik nog ga meemaken dat Amerika een vrouw als president krijgt. ‘What Happened’ is een interessant, goed geschreven boek. Zeer lezenswaardig voor iemand met politieke interesse. Ik heb er intens van genoten. Een absolute aanrader.

De Verenigde Staten en de wereld zitten nu opgezadeld met Donald Trump. Hoe lang nog? We zullen zien, het onderzoek naar zijn banden met Rusland breidt gestadig uit.