Over oorgruis en navelpluis

Illustratie: Paul van der Steen
(in NRC)

Het is maanden geleden dat ik blogde over boeken dus het is weer tijd. Vanwege de recente lange en intensieve rondreis door Chili, stond lezen op een laag pitje. Ik las wel elke dag de lokale krant als die beschikbaar was maar boeken lezen op mijn reader kwam er bijna niet van. Het hoofd was te vol, er waren te veel dagelijkse indrukken om te verwerken.

Vriendin Joan was zo lief voor mij de felbegeerde nieuwe roman van A.F.Th. van der Heijden, getiteld ‘Mooi doodliggen’, bij haar Nederlandse boekhandel te kopen en in haar koffer te stoppen. In een interview met NRC van november 2018 zegt de schrijver dat hij zich na de dood van zijn enige zoon Tonio afvroeg of het leven nog wel zin had maar toen de ramp met de MH17 gebeurde, was het of er een beroep op hem werd gedaan. Dit boek zou het begin zijn van een nieuwe cyclus, de grote MX17-roman. De NRC-journalist noemt het boek “een speelse roman over de kracht van leugens”. En er komen er nogal wat!

Het boek is een klassieke Van der Heijden. Hij laat zich inspireren door de feit en spint daaromheen vervolgens een heel eigen verhaal. Vlucht MH17 (die in 2014 door een BUK-raket uit de lucht werd geschoten) wordt MX17, Arkadi Babtsjenko wordt Grigori Moerasjko, Poetin wordt president Tsaar. Natan Haandrikman is gemodelleerd naar Tonio van der Heijden, opa Ban naar de joodse grootvader van Van der Heijden zelf die uit Lviv, het huidige Oekraïne, kwam. Hij zette nooit voet op Russische bodem maar zo leest het niet. De verbeelding van deze auteur kent geen grenzen. Van der Heijdens verhaal is minstens zo spannend als de realiteit. Heel, heel goed geschreven, met een vaart die hier en daar zelfs jachtig aandoet, stilistisch onovertroffen.

Het is het liefdesverhaal over de Russische journalist Grigori Moerasjko, die vanwege zijn onderzoek naar de ramp met vlucht MX17, met zijn vrouw Yulia en hun twee kinderen vanuit Moskou naar de Oekraïense hoofdstad Kiev vlucht. Weg van president Tsaar en zijn gevaarlijke kompanen. Op een dag verneemt Moerasjko van de Oekraïense geheime dienst dat er door de Russen een aanslag op hem wordt beraamd. Om de daders te kunnen pakken voordat ze in actie komen, stelt de dienst hem voor de aanslag in scène te zetten, waarbij hij zogenaamd om het leven komt. Een belangrijke bijrol is weggelegd voor Grigori's Nederlandse vriend, de onderzoeksjournalist Natan Haandrikman die bij de ramp zijn beide ouders verloor.

In dit boek liep ik voor het eerst tegen het begrip ‘belly button fluff’ aan, navelpluis. Het is de benaming van een opeenhoping van wollig materiaal in iemands navel. De wetenschapper Dr. Kruszelnicki van de Universiteit van Sydney deed onderzoek naar het verschijnsel en ontving er in 2002 de Ig Nobelprijs voor. Hij vond onder andere uit dat dit blauwachtige pluis uit ondergoed (de meeste onderkleding bestaat uit blauwe vezels) juist naar boven kruipt, in plaats van neerwaarts beweegt. Yulia heeft een diepe navel met fluff die erotiserend werkt op echtgenoot Grigori. Het gaat er pagina’s lang over… Hoe verzin je het?! Dat vind ik nou zo leuk aan het werk van Van der Heijden. Dobra robota, Adri! Goed werk.

Van pluis naar gruis. Afgelopen week bezocht ik hier een KNO-arts. De regelmatige lezer weet dat ik in Chili last kreeg van oorpijn, draaiduizeligheid en misselijkheid. Het euvel kluisterde mij een dag aan ‘huis’ terwijl ik daar liever walvissen ging kijken. Ook de volgende dag kon ik helaas niet het water op. De oorpijn en duizelingen hielden aan tot op de dag van vandaag; vooral bij bukken, liggen en op mijn zij draaien. In verticale stand heb ik doorgaans nergens last van. (Ik reed sindsdien nog ettelijke kilometers in de auto.) Van meereizende vrienden in Nederland kreeg ik destijds een mogelijke verklaring en enkele tips. Het zou kunnen gaan om losgeraakte ‘kristallen’ die in mijn middenoor op mijn evenwichtsorgaan drukken en zo draaiduizelingen veroorzaken.

De Spaanse arts constateerde met een otoscopie dat er geen spoor is van infectie in mijn gehoorgang. Katheterisatie van het oor toonde vervolgens aan dat ik aan één kant inderdaad een probleem heb. Hij schreef een medicijn voor en een oefening voor thuis. Met de pil ga ik voorlopig niet beginnen want de bijwerkingen staan mij niet aan (depressiviteit en gewichtstoename). De Brandt-Daroff-oefening is een shocktherapie om die kristallen weer op hun plek te krijgen. Met een gevoel voor drama zou je deze beweging een oefening in mooi doodliggen kunnen noemen… Als ik mij als stervende zwaan op mijn kwalijke zijde laat vallen, voel ik de grond onder mijn voeten verdwijnen en stort ik in de eindeloosheid. Absoluut onprettig. Mijn eerste reflex is om de ogen stijf dicht te knijpen en mijn handen voor mijn gezicht te slaan. Tja. Verder onderzoek staat gepland.