Toekomst?

Gisteravond spraken we boven een dampend bordje zelfgemaakte moussaka over het Vaderland. Wat zijn we beiden nog steeds blij-blij-blij dat we in Nederland werden geboren! Daar kregen we een degelijke opvoeding, prima scholing en een goede baan die ons ver bracht in het leven. We leefden (en leven) een leven zonder oorlog, geweld, honger en andere ellende. Oké, een beetje achterstelling ervoeren we wel als meisje, vrouw en pottenkindje en af en toen tobben we met onze gezondheid maar we deden en doen er zelf van alles aan om er niet onder gebukt te gaan en er bovenop te komen. Dat lukte tot dusver aardig.

Al leven we buiten de landsgrenzen, we houden van ons geboorteland al komen we er niet vaak. In 2016 waren we voor het laatst op vaderlandse bodem (dus het wordt weer tijd). Nog steeds kijken we Nederlandse tv, volgen we het nieuws van de Lage Landen op de voet en koken we bij tijd en wijle een Hollandse pot. Dat de studie Nederlands aan de Vrije Universiteit in Amsterdam zal worden gestaakt, doet mij pijn. Het is nu eenmaal onze taal. Ik zal mijn Nederlandse paspoort nooit en te nimmer inruilen voor iets anders, koester de tics die ik meekreeg van mijn oer-Hollandse ouders. Desalniettemin keren we allebei niet vrijwillig naar onze geboortegrond terug, als het aan ons ligt. We noemen onszelf bij voorkeur wereldburgers maar voelen ons vooral thuis in Europa. Na omzwervingen in de wijde wereld vonden we onze bestemming in Spanje, ons tweede Vaderland. Het oude continent is ons dierbaar, ondanks de vele perikelen.

Illustratie: Andy Davey voor 'The Inquiring Mind'  

Zo vindt vandaag de eerste belangrijke stemmingsronde van deze week plaats over Brexit in het Verenigd Koninkrijk. Daar wordt in de Tweede Kamer opnieuw gestemd over het uittredingsplan van minister-president Theresa May, een voorstel dat ze eerder wegstemden. (Die vrouw blijft proberen, tegen beter weten in!) Er is geen reden om aan te nemen dat men nu veel positiever over haar plan denkt ondanks een allerlaatste aanpassing (gisteravond) over de Backstop. Dat zou een al te chaotische Brexit moeten voorkomen. Als de Britse parlementariërs alsnog met haar voorstel in zee gaan, wordt een zachte Brexit een feit op 29 maart. Indien ze daarmee niet akkoord gaan, wordt er morgen gestemd of de Britten de Europese Unie gaan verlaten zonder deal, een No-deal Brexit. Ik vrees deze stemronde het meest… Mayday-Mayday! Als daartegen wordt gestemd, wordt vervolgens op 14 maart gestemd over een extensie van artikel 50, ofwel uitstel van uittreding. Daarmee moeten alle 27 leiders van de EU-landen dan wel akkoord gaan. Dit proces blijft verbijsteren. Er speelt zich een drama af aan de andere kant van Het Kanaal. Het werd nóg erger dan drie jaar geleden gedacht.

Momenteel lees ik het boek van Ilja Leonard Pfeijffer (1968), getiteld ‘Grand Hotel Europa’. Het is werk naar mijn hart. Erudiet, vermakelijk, onderhoudend en razend interessant. Hoofdpersoon en schrijver Ilja woont in Genua waar hij de Italiaanse kunsthistorica Clio ontmoet, dochter van een oude adellijke familie. Ze verhuizen samen naar Venetië en ondernemen van alles. Het boek begint met Ilja die alleen zijn intrek neemt in het grand hotel, vergane glorie maar luisterrijk door personeel en gasten. Hier blikt de schrijver terug op de tijd met zijn grote liefde Clio, met zijn nieuwe woonomgeving als achtergrond. Een recensent van NRC noemde het in december 2018 “De roman van het jaar. Een grootse satire over alles: van destructief massatoerisme tot de uitverkoop van de Europese cultuur.”

Ik schreef de volgende passage uit het boek (p. 115) over in mijn notitieboekje. “Wat Europa de wereld te bieden heeft, is zijn verleden. Terwijl het oude continent op alle fronten aan invloed inboet op het wereldtoneel, hebben we misschien ook weinig andere keuzen dan ons verleden te verkopen. De landen die ooit de bakermat waren van de Europese beschaving, Griekenland en Italië, teren inmiddels zo goed als volledig op de exploitatie van hun vroegere belang. Zonder toerisme zouden ze vervallen tot derdewereldlanden. De vraag dringt zich op of dat de bestemming is van Europa als geheel.”

In de loop van de tijd werd ik ook wel een beetje Eurosceptisch vanwege de bureaucratie, politieke spelletjes en de toenemende onderlinge onenigheid. We zijn één maar spreken met vele tongen. Desondanks een Nexit steunen? No way, not me! Onze toekomst ligt in een gezamenlijk Europa al weet ik niet of het in de huidige samenstelling moet zijn. (Spanje moet wel bij de club blijven…)

Een van de redenen om definitief niet naar het Vaderland terug te keren, is het klimaat. Het is daar thans overdag kouder dan onze nachten hier zijn. 19 jaar geleden verruilden we Nederland voor warmere oorden. Dat wende snel. 

Hedentendage functioneren onze lichamen niet meer bij kou, storm en regen. Van onze vriendinnen in Zwitserland ontvingen we gisteren  een foto van een meteorologisch record in hun contreien: in dertig minuten tijd viel er vijf centimeter sneeuw, in grote vlokken. Ze stuurden ons een kleurenfoto toe maar dat kwam niet over. Brrrrrr 2.0.

Mijn liefje kreeg in de loop van de jaren last van haar gewrichten. Het is nog niet duidelijk of dat te wijten is aan reumatoïde artritis of aan artrose. Tot vorig jaar hielden we het op dat laatste maar inmiddels denk ik dat we spreken over het eerste. Ze heeft immers regelmatig ontstekingen in haar gewrichten en chronische klachten. Een verblijf in het zuiden en aan de lange kustlijn van Chili ging voor haar dan ook gepaard met pijn. Kasian. Het was daar weliswaar zomer maar de Humboldt-stroming zorgde voor koude lucht en koud oceaanwater. Er werd niet gezwommen. 's Avonds en 's nachts koelde het af door de hoge pieken van de Andes, die ons overal omringden, waar we ook gingen. De warmte en droogte van de woestijn was daarentegen goed nieuws. Tja. Onze Chileense vriendin Luz Maria appte ons dit weekend dat ze deze week aan de slag gaat in haar keramiekatelier en dat ze veel zin heeft in haar nieuwe leven na de lange behandeling van borstkanker.

Het is nog maar drie weken geleden dat we op Spaanse bodem terugkeerden. Sindsdien staan we dagelijks op met strakblauwe lucht en een heerlijke temperatuur. De februari-maand bracht hier recordtemperaturen. Elke dag lopen we een rondje langs de zee, zonder jas. We voelen ons bofkonten. Recensent Thomas de Veen schreef in zijn NRC-artikel dat Pfeijffer het met zijn boek voor elkaar kreeg dat het cultuurpessimisme -dat je vanwege de ondergang van Europa zou kunnen aanvliegen- niet absoluut is. “Er is misschien een toekomst...” Voor ons ligt die aan de Costa Blanca.