In diezelfde krant stond nu op die plek een column, getiteld 'Metselen' van de hand van Henk Spaan. De column verscheen in de serie 'in de geest van Martin Bril'. Tja.
De terloopse observatie, het onderweg zijn, het kleine uitvergroot, de hond... ze zaten er allemaal in maar het werd toch geen echte Bril, wat mij betreft. Het belangrijkste gemis was, denk ik, mijn eigen warme gevoel erbij!
Twee jaar geleden, toen Bril met mevrouw Bril (hij noemde haar in zijn columns nooit bij haar voornaam) en zijn twee meisjes een maandje op zomervakantie gingen, schreef de Volkskrant een Martin Bril look-alike-wedstrijd uit: een zoektocht naar wie hem het best schrijvend kon imiteren. Er was een heuse jury aangesteld waarin ook Bril zelf zitting had en de inzendingen van de drie winnaars werden op de laaste (vakantie)dagen van augustus in de Volkskrant gepubliceerd. Nu ben ik zelf van mening dat Bril wel valt te imiteren maar niet is te evenaren. Op de redactie kwamen veel inzendingen binnen waarvan ik soms wel en soms niet genoot. Ik weet niet meer wie won maar ik herinner mij wel dat ik het een geslaagde Bril-imitatie vond. Dat wil zeggen: bijna net zo goed als de echte.
Onlangs las ik in een Volkskrantblog dat men van mening is dat er een nieuwe Bril in de krant moet komen. Ik begrijp het verlangen van de fans, waartoe ik mijzelf ook reken, maar ik zie niet in hoe?! Het komt op mij net zo onzinnig over als denken dat er ooit weer een Nelly in mijn leven zal komen. Nelly was Nelly, Bril was Bril. Daar was er maar een van en wat was, komt niet weer. Helaas.
Eerder deze week keek ik naar 'De Wereld draait door' waar ik bioloog en schrijver Midas Dekkers vol vuur zag pleiten voor het behoud van de bedreigde bij. Ik moest aan Martin Bril denken. Hij had ongetwijfeld een beschouwende column aan dat ijverige, zoemende volkje gewijd. 'Rokjesdag', het voorjaarsverschijnsel dat Bril in Nederland introduceerde en dat hij jaarlijks zo 'martinesk' beschreef, ging eigenlijk ook over bijen. Over bloemetjes en bijtjes, welteverstaan... Bril was een meester in het observeren van het kleine, het alledaagse. Al is de bij klein, hij is tot grootse dingen in staat! Bijen leveren een wezenlijke bijdrage aan het bestaan van mensen. Einstein beweerde ooit dat als de bij uitsterft, het binnen 5 jaar ook voor de mens zou zijn afgelopen. Eenderde van al het eten dat wij nuttigen, komt tot stand met behulp van de bij. Alledaags is de bij dus wellicht binnenkort niet meer; het is een dier in nood. Dat is niet alleen in Nederland maar ook in België, Duitsland en Engeland het geval. Er komen steeds meer parasieten, schimmels en pesticiden en steeds minder bloemen. Een somber beeld. Matthijs van Nieuwkerk vroeg aan het einde van het interview aan Dekkers: “Leven wij mensen over tien jaar nog?” Hij antwoordde met: “Ah, welja...”
Max Pam, goede vriend van Martin Bril, mede-jurylid tijdens de Bril look-alike contest en schrijver, publiceerde in maart 2009 het boek 'Bijenspook'. De titel is gebaseerd op het verhaal van een imker uit Somerset die zijn ogen niet kon geloven toen hij aan het hek van de kathedraal van Wells (Engeland) een bijennest zag in de vorm van een kruis. Weer anderen zagen er een spook in. Pam vindt het duidelijke gevallen van projectie: de mens die in het dier zijn eigen handelen projecteert. Mij intrigeert dat verschijnsel dus tijdens ons aanstaande bezoek aan Nederland ga ik naar het boek op zoek. Ik houd wel van Pam's nuchtere beschouwingen en heldere schrijfstijl, al schijnt deze tekst vol knip- en plakfouten te zitten. Er zaten ook weleens typefoutjes in Martin Bril's bijdragen op zijn eigen website 'De Wereld van...'. Ik heb de link bij mijn eigen favorieten staan; ik heb geen behoefte die weg te halen. Af en toe klik ik erop. Net als op die van Nelly. Dan wordt het oorverdovend stil en is het slechts de foto die terugkijkt...
Inmiddels heb ik -verlaat vanwege een reis door Marokko- de DWDD-hommage aan Martin Bril via 'uitzending gemist' gezien. Toen Bart Chabot in de uitzending geëmotioneerd over zijn vriend en collega Martin sprak, stonden de tranen ook in mijn ogen. Ik vind het nog altijd moeilijk emoties van dierbaren te horen of te zien als zij vertellen over het eigen verdriet en hun grote gemis. Dan klinkt bijna altijd het roerende lied 'Een vriend zien huilen' van Jacques Brel door in mijn hoofd. Hier slechts één couplet ervan:
“Natuurlijk wordt alom gestreden
en zwijgt voor velen de muziek,
de tederheid is overleden
en de illusies zijn doodziek.
Natuurlijk laat zich alles kopen
voor wie er maar het meeste biedt
en worden bloemen stukgelopen
maar een vriend zien huilen… kan ik niet.”
