Bali wordt door velen 'het Godeneiland' genoemd. Het wordt al vele jaren op rij door glossy reisbladen tot beste toeristische bestemming en mooiste vakantie-eiland ter wereld verkozen. In het noorden van Bali wonen circa anderhalf miljoen inwoners. Het is het armste deel van het eiland. Het leven is hier voor allochtonen aangenaam en goedkoop maar voor veel autochtonen ligt dat anders. Het overgrote deel van de plaatselijke bevolking heeft geen of geen vast werk, velen zijn ongeschoold. De happy few die wel werk hebben, ontvangen gemiddeld € 50 per maand. (Wij betalen ons personeel een maandsalaris van circa € 60.) Het eiland is vruchtbaar zodat je als bezoeker relatief weinig honger ervaart. Een beetje rijst met groenten kost hier een dubbeltje en daarmee blijft men in leven. Maar voor enige mate van comfort en goede medische zorg hebben de meeste Balinezen geen geld.
Grote armoede lijdt tot sextoerisme, kinderhuwelijken, corruptie en andere soorten van uitbuiting. Een werkelijke oplossing van deze problemen kan worden gevonden als de bevolking die zelf kan aanpakken. Scholing betekent ontwikkeling; daarom is educatie van het allergrootste belang. Alhoewel de middelbare school gratis is, kunnen veel Noord-Balinese kinderen er toch niet naartoe. De kosten voor uniform, schoolboeken en vervoer naar en van school zijn voor velen niet of nauwelijks op te brengen. Gemiddeld is per kind een bedrag nodig van € 85 per jaar voor boeken, schriften, schoolkleding en vervoer naar en van school. Transport is de grootste kostenpost. Er zijn in Noord-Bali vele buitenlandse goededoelenstichtingen actief op het gebied van educatie. Vanwege armoede gaan vooral meisjes niet naar school. 'Die trouwen toch', is het oordeel. Zijn gaan op termijn bij hun schoonfamilie wonen en dan is de investering foetsie, zo wordt doorgaans gedacht. De stichtingen die wij hier kennen, hebben terecht veel oog voor die schrijnende ongelijkheid.
Maar je bent er nog niet als je in Bali scholing kunt volgen. Als je eenmaal een diploma in handen hebt, moet je vaak veel geld betalen voor een goede baan. Geld lenen voor een baan, gaat via woekerleningen. Het is een frustrerende werkelijkheid voor ambitieuze jongeren. Als je eenmaal een goede baan hebt -voor velen is dat een ambtenarenbaan (niet te hard werken en een gegarandeerd pensioen)- proberen sommigen de geleden financiële schade zo snel mogelijk te 'compenseren'. Het eufemistische woord voor korupsi. Zo worden slachtoffers tot dader. Corruptie lijkt geen keuze, het schijnt onafwendbaar: voordat je het doorhebt, zit je in het web gevangen. Het is het andere gezicht van Bali.
Overal waar een gapend gat bestaat tussen arm en rijk, tussen 'have & have nots' kun je misstanden verwachten. Slecht bestuur doet daar nog een schep bovenop: het leidt onherroepelijk tot machtsmisbruik hetgeen op zijn beurt leidt tot intimidatie. Autochtonen en allochtonen kunnen een boekje opendoen over intimidatie en corruptie. Including me. Het is ontluisterend te ervaren dat er mensen zijn die je bewust in de klauwen van kwaadwillenden jagen. Ik had die ervaring kunnen missen als kiespijn; het is een zwarte bladzijde in mijn Bali-boek.
Het verschijnsel nam in de gehele archipel zulke groteske vormen aan dat daarover elke dag wel bloedstollende artikelen in The Jakarta Post staat. Zo onderzocht een commissie uit het politiecorps recent de aanklacht tegen een twintigtal Hoge Omes Agent die door middel van corruptie persoonlijke rijkdommen zouden hebben vergaard. Hun onderzoek toonde na enige tijd aan dat er slechts sprake is van 1 geval... Ja, dank je de kroepoek!
Die uitkomst kon dan ook rekenen op brede nationale hoon. Justitie is synoniem voor 'mafia': er gaan met regelmaat rechters, aanklagers en advocaten de gevangenis in vanwege corruptie. Ook de Belastingdienst is besmet. En de eventueel te benoemen kandidaat-politiebaas heeft bezittingen ter waarde van $ 500.000,=, meer dan verdubbeld sinds 2008. Ik las twee ingezonden reacties in de krant: 'This is a very normal savings for an officer in Indonesia...' en 'He probably has not eaten since 2008 while investing wisely'. Ja, je kunt er behoorlijk cynisch van worden.
Ook de regent van Bali-regio Jembrana, die ik in augustus jongstleden nog fotografeerde op de VIP-tribune tijdens de ossenraces, is inmiddels ondervraagd over vermeend onrechtmatig gebruik van staatsgelden. Twee van zijn medewerkers zitten reeds in de gevangenis.
Het bewijst eens te meer hoe moeilijk weelde is te dragen. En het toont het grote gebrek aan zelfreinigend vermogen van overheidsinstanties aan. Saillant detail is wel dat VOC (Verenigde Oostindische Compagnie) een tweede acroniem kent: 'Vergaan Onder Corruptie'. Het kwaad is wellicht Hollandser dan wij denken.
