Over boeken geschreven, onlangs begon ik mijn vrijwilligersbaan in de openbare bibliotheek van Lovina, 'Coba baca'. Coba is de naam van de initiatiefneemster maar betekent in het Indonesisch tevens 'proberen' terwijl 'baca' lezen betekent. Zij probeert vooral Balinese kinderen aan het lezen te brengen. Er is hier nog geen sterke leescultuur aanwezig. Alhoewel de middelbare school gratis is, kunnen veel kinderen er niet naartoe. Uniform, schoolboeken en vervoer naar en van school veroorzaken vaak grote financiële problemen in een gemiddeld Balinees gezin. Met lokale en buitenlandse vrijwilligers zette Coba anderhalf jaar geleden een openbare bibliotheek op die inmiddels 5.000 boeken en ruim 800 leden verzamelde. Een prestatie van jewelste! Als ouders het abonnementsgeld voor hun kind niet kunnen betalen, wordt het kind gesubsidieerd door locale en buitenlandse 'Vrienden van Bali'. Afgelopen zondag, de vrije dag van ons personeel, vond mijn eerste werkdag plaats. 's Ochtends was ik enigszins nerveus opgestaan. Enkele dagen ervoor hadden mijn liefje en ik van Coba een rondleiding en uitleg gekregen. De bieb gebruikt momenteel een eenvoudig geautomatiseerd registratiesysteem. Er wordt gewerkt aan een uitgebreidere versie waarmee op termijn ook statistieken kunnen worden bijgehouden: welke boeken lopen het best, welke auteurs zijn favoriet, wie zijn de grote lezers en dergelijke. Mijn hart gaat daarbij sneller kloppen. Jaren geleden studeerde ik af in de empirische literatuurwetenschap aan een Nederlandse universiteit. Die studie houdt in dat je proefondervindelijk onderzoekt waarom lezers lezen en schrijvers schrijven. Dit vrijwilligerswerk is mij dus op het lijf geschreven! De bibliotheek is echter niet alleen een boeken- en leesparadijs voor Balinese kinderen, ze komen ook om met elkaar de vele gezelschapsspellen te spelen en om te knutselen.
Zoals het een semi-Balinees betaamt, kwam ik te laat op mijn eerste werkdag. De gemiddelde Europese baas zou ons, transmigranten, op staande voet hebben ontslagen (terwijl we nog niet eens waren begonnen). Het mocht de pret niet drukken. Er stonden al ettelijke slippertjes voor de deur. In Bali trek je je schoenen uit als je ergens binnenloopt. Op zondag komt tweemaal per dag een bus vol kinderen uit de bergdorpen naar de bibliotheek. Ze mogen niet tegelijkertijd komen; dan wordt het onoverzichtelijk. Eén buslading was reeds gearriveerd. Na het uitpakken van een stapel spelletjes en boeken die ik aan de bibliotheek doneerde, begon ik met de gemakkelijkste taak: het terugzetten van ingeleverde boeken. Dat bleek helemaal niet eenvoudig al zijn alle boeken met kleuren en nummers gecodeerd. Ik maakte de (on)nodige kilometers. Mijn liefje had zich ondertussen opgeworpen als Grote Puzzel- en Leesvriendin. Op werkdag 1 maakte zij al vriendinnetjes-voor-het-leven. Zelf concentreerde ik mij op een goocheltruc die ik vaste kracht Gede uitlegde en die na enkele pogingen min of meer lukte, speelde domino met een groep meisjes en moedigde schakende jongens aan.
Toen de tweede bus arriveerde, voelde ik mij zeker genoeg om de teruggekeerde boeken in het systeem vast te leggen. Ik vroeg in mijn beste Bahasa Indonesia naar de lidmaatschapskaart en boekte de ontvangsten langzaam maar zeker in. Ik verbaasde mij over het grote aantal uitgeleende Engelse lees- en studieboeken. Ze zijn leergierig. De Avatar-reeks lijkt echter favoriet, niet alleen bij jongens. Ik genoot van de blije kinderen, hun Engelstalige groeten, de vele glimlachende gezichten die mij verwachtingsvol aankeken. Dit is vele malen leuker dan bibliothecaresse zijn in Nederland! Mijn liefje en ik gingen moe maar zeer voldaan huiswaarts. Aanstaande zondag zal werkdag 2 plaatsvinden, als we tenminste door onze proeftijd heenkomen... *De titel van dit blog betekent 'open boek' in Bahasa Indonesia.
