Ode aan boeken

Illustratie: Holly Wales

In de afgelopen dagen was ik druk in de weer met Calibre en mijn digitale boeken. Met dit bibliotheekprogramma van Kovid Goyal kun je van alles; een van de belangrijkste functies is dat je een boek van het ene formaat naar het andere kunt converteren. (Mijn voorkeur gaat uit naar epub.) 
Waar ik het ook voor gebruik is e-books voorzien van metadata zoals: ISBN, labels, samenvatting, reeksen en uitgever. Tevens kun je boekomslagen wisselen; het programma zoekt in Google Books, Amazon en Open Library naar fraaie kaften. 

Het is een rotklus maar ik vind dat het moet gebeuren...

Gisteravond werd in Londen de Man Booker Prize 2017 voor Engelstalige fictie uitgereikt. De shortlist bestond uit zes werken: ‘4 3 2 1’ van de Brit Paul Auster, ‘History of Wolves’ van de Amerikaanse Emily Fridlund, ‘Exit West’ van de Britse Pakistaan Mohsin Hamid, ‘Elmet’ van de Britse Fiona Mozley, ‘Lincoln in the Bardo’ van de Amerikaan George Saunders en ‘Autumn’ van de Britse Ali Smith. Een veelzijdig gezelschap bestaande uit debutanten en oudgedienden. Van de shortlist van dit jaar las ik zelf alleen de twee laatstgenoemde boeken. Als literatuurwetenschapper probeer ik bij te blijven maar dat valt niet mee.

De dag ervoor gaf de Nielsen BookScan aan dat het boek van Smith tot dan toe de commerciële winnaar van de zes auteurs was. Zij verkocht bijna 50.000 boeken. Auster stond op 15.000 boeken, Saunders, Mozley en Hamid op 10.000. Debutant Fridlund stond onderaan met 3.410 verkochte boeken. De Man Booker-prijs is echter geen publieksprijs; de jury bestaat uitsluitend uit vakgenoten. Het wedkantoor Ladbrokes gaf Saunders de meeste kans om te winnen. In de afgelopen vijf jaar zaten ze slechts eenmaal goed met hun voorspelling, aldus de Guardian.

Welnu, dit jaar viel deze grote eer en een geldbedrag van £50,000 te beurt aan de Amerikaan George Saunders. Het is een van de boeken die ik in aanloop naar de prijsuitreiking las. Het verhaal speelt zich af in één nacht, op de  begraafplaats waar Willie Lincoln ligt, de derde zoon van president Abraham Lincoln die als jochie overleed. Saunders mailde tijdens het moeizame schrijfproces aan een bevriende auteur dat dit boek zijn beste kon zijn of het einde van zijn carrière kon betekenen. Diens antwoord was destijds: “het kan allebei tegelijk zijn”. Zo zie je maar. 

De eerste keer dat de Booker-prijs -nog onder een andere naam- werd uitgereikt was in 1969 aan de Brit P.H. Newby. De Australiër Peter Carey en de Zuid-Afrikaan J.M. Coetzee wonnen de prijs tweemaal; beide heren schrijven nog steeds. De Engelse Hilary Mantel is de enige vrouw die de prijs tweemaal won (voor twee romans uit dezelfde trilogie Thomas Cromwell). Gelukkig is ook zij lang niet uitgeschreven.

Het dunste winnende boek ooit was van de Engelse Penelope Fitzgerald in 1979 met 132 bladzijden. Het dikste boek was van prijswinnares Eleanor Catton in 2013 (832 bladzijden); deze 28-jarige Canadese was bovendien de jongste winnares ooit. De Indiase Anita Desai stond ooit met een boek op de shortlist maar won niet, haar dochter Kiran wel in 2006. De Brit Kingsley Amis won de prijs in 1986, zijn zoon Martin werd tweemaal genomineerd maar won tot dusver niet. De Britse uitgever Jonathan Cape gaf de meeste winnende titels uit: 7.

Tot nu toe wonnen 32 mannen en 16 vrouwen deze prijs, de meeste van hen werden in het Verenigd Koninkrijk geboren. (De winnaar van 2002, Yann Martel met ‘The Story of Pi’, werd echter geboren in Spanje.) Tien van hen waren zwart, Aziatisch of van een andere etnische minderheid. 2013 was het eerste jaar waarin het aantal genomineerde vrouwen groter was dan het aantal mannen. De beginletter van de achternamen van Man Booker-prijswinnaars komt vaker uit de eerste helft van het alfabet dan uit de laatste. Drie keer kwam het woord ‘Road’ voor in een winnende titel, tweemaal de woorden ‘Sea’ en ‘History’. Aldus Barefoot’s Grote Boek van Zinloze Feiten.

Een circa 50-jarige witte, mannelijke auteur uit het Verenigd Koninkrijk, wiens achternaam begint met A t/m M en een boektitel als ‘The Road Across the Sea: A History’ met een mannelijk hoofdpersonage zou dus hoge ogen moeten gooien als winnaar van de Man Booker Prize 2018! Ik ben benieuwd wat Ladbrokes volgend jaar over een dergelijk gokje zegt…

De eerste Indonesische Man Booker Prize-winnaar komt er misschien wel aan... Onlangs kregen we de mededeling uit Bali dat kleine Damai tot super reader werd uitgeroepen in zijn klas. Sinds hij leerling is op de grote school, is hij één brok enthousiasme. Het kereltje is, wat wij in onderwijskringen een ‘intrinsiek gemotiveerde leerling’ noemen. De wens om te leren komt bij hem van binnenuit, bij hem zijn geen externe factoren nodig om hem zijn best te laten doen of huiswerk te doen maken. Moeder Elsa appt regelmatig teksten en foto’s van de verrichtingen aan ons door. Ook Yuda kreeg onlangs twee oorkondes van school: hij werd geprezen om zijn Engelse schrijfvaardigheid en zijn Balinese kalligrafie. Zelfs zijn ouders beheersen het lastige Balinese schrift, naar verluidt, niet zo goed als hun oudste zoon. Mijn liefje en ik zijn verguld met (de prestaties van) de beide mannetjes.

In het recente boek van Hillary Rodham Clinton las ik dat echtgenoot Bill een beoordelingssysteem hanteert voor boeken die hij leest. Dat was voor mijzelf aanleiding ook zoiets in te voeren. Bill heeft een stelsel van drie sterren, ik koos voor vier categorieën. Zo veel zielen, zo veel systemen. Ik las laatst een systeem met dagen van de week, waarbij maandag matig was en zondag zuper; leuk bedacht maar ik vind het teveel. Het bedenken van een eigen waarderingssysteem is niet moeilijk, als je criteria maar helder zijn. Dit maakte ik ervan:

0 = boek dat ik om uiteeenlopende redenen niet uitlas, zonde van mijn tijd

1 = oké boek maar niets bijzonders

2 = goed geschreven boek, met boeiend thema; blij dat ik het las

3 = ‘quake book’, werk dat je wereld of je gedachten op zijn kop zet; zeer aanbevelenswaardig

Vervolgens ging ik door mijn bieblijst en waardeerde alle gelezen boeken volgens het nieuwe systeem. Ik was dermate lekker bezig dat ik bij sommige titels ook aantekende dat het werk een prijs won, in een bepaald jaar. Er zijn duizenden literaire prijzen in de wereld. Een van de meest prestigieuze, literaire prijzen is de Nobelprijs voor de Literatuur maar die krijgt iemand voor een heel oeuvre of voor het complete gedachtegoed. (Dat geldt tevens voor de Nederlandse P.C. Hooft-prijs.) De Nobelprijs voor Literatuur ging dit jaar naar de Japanner Kazuo Ishiguro; in 1989 won hij de Man Booker Prize. Voor mijn eigen boekenlijst beperkte ik mij tot de Man Booker en Pulitzer Prize voor Literatuur; ik heb nu eenmaal een voorkeur voor Engelstalige literatuur.

De bibliothecaresse in mij roerde zich (inclusief leesbril)!  Eenmaal in de flow, legde ik tevens de Top100 van Engelstalige bestsellers aller tijden vast, volgens de eerder genoemde Nielsen Bookscan. De Da Vinci Code van Dan Brown staat op plek 1, gevolgd door drie Harry Potter-boeken. Op die lijst zijn het de boeken van Brown en Rowling, E.L. James, Stephenie Meyer en Stieg Larsson die de eerste 18 plaatsen bezetten. ‘Origin’, de laatste van Brown, wordt geheid weer een bestseller.

Bill Clinton en bestseller-auteur James Patterson schrijven momenteel samen aan een spannende thriller die in 2018 zal uitkomen, getiteld ‘The President is Missing’. De recentste roman van veelschrijver Patterson, getiteld ‘The Store’, las ik uit maar vond ik persoonlijk niet goed geschreven en niet boeiend (waardering 1).

De laatste loodjes van mijn rotklus wegen het zwaarst. Poehhhh. Hoog tijd om weer te lezen! Dit is overigens mijn 97e blog. De jaren 2012 en 2014 sloot ik met dat aantal blogs af. 2017 is een productief jaar. Dat komt vast door mijn fijne werkkamer die noeste arbeid stimuleert. Misschien zit er toch nog eens een boek in..?!