Yilin, de grootste Nederlandse winterolympiër

Vandaag eindigen de Olympische Winterspelen in Peking. 41 Nederlandse deelnemers reisden naar de Chinese hoofdstad af en gingen daar strijden in zeven van de 15 sportdisciplines. De schaatsers vormden de grootste groep: negen mannen en negen vrouwen. Voor vertrek werd door menig sportcommentator en -liefhebber in Nederland verkondigd dat onze sporters daar met elkaar de medailles zouden gaan verdelen. Hoogmoed? Zelfoverschatting? Een aantal van hen was inderdaad medaillekandidaat en zelfs titelverdediger maar zelf vond ik die uitspraken nogal kras. Ik herken daarin het “diepgewortelde rooskleurige nationale zelfbeeld” waarover afgelopen week, in een heel andere context, werd geschreven...  

Nederland eindigde tijdens deze Spelen op de zesde plaats, met acht gouden, vijf zilveren en vier bronzen medailles; 17 in totaal. Daarmee werd het recordaantal gouden plakken van de Winterspelen in PyeongChang (2018) geëvenaard. Maar toen wonnen 33 Nederlandse deelnemers 20 medailles en eindigde we als vijfde land. Ik denk dat we daarom kunnen vaststellen dat de medaillespiegel van dit jaar tegenvalt. De sportvrouwen deden het in Beijing over de hele breedte veel beter dan hun mannelijke collega´s. De Nederlandse vrouwen eindigden qua gouden medailles bovenaan de Olympische medaillespiegel. Boven de VS en Zweden. 

Wat ik groots vond, was het optreden van de 35-jarige schaatster Yilin Weisite. Nooit van gehoord? Zo werd de naam van Ireen Wüst op zijn Mandarijns uitgesproken. Dit waren haar vijfde Olympische Spelen, ze was titelverdedigster op de 1.500m. Tijdens die rit zette ze een tandje bij en behaalde een moeilijk te overtreffen record: nóg een gouden plak op deze afstand. Nummer zes. Joehoe! Ik zat erbij en keek ernaar, met natte ogen. Een perfect gereden race, grotendeels met de handen op de rug. Daarmee vestigde ze bovendien een Olympisch record. Ze bleek bijna een halve seconde sneller dan haar grote Japanse rivale en wereldrecordhoudster Miho Takagi. De tv-commentator zei “Amerika heeft Wonder Woman maar wij hebben Wonder Wüst”. En zo is het.

Wüst kwam van ver. In de afgelopen anderhalf jaar won ze geen enkele prijs op individuele nummers; geen wereldtitel, geen Europees goud, geen Nederlands kampioenschap, ze won niet eens een wereldbekerwedstrijd. Ze wist echter op het juiste moment te pieken. Naar verluidt zijn het de Olympische ringen die een oerkracht in haar opwekken. Het olympisch vuur dat in haar ontvlamde, maakte haar op deze afstand ongenaakbaar. 

Na deze opmerkelijke overwinning was er een interview met NOS-sportverslaggever Bert Maalderink. Die twee kennen elkaar al tenminste 16 jaar en kennelijk kunnen ze goed met elkaar door de bocht, om in schaatstermen te blijven. Dat is weleens anders, denk aan de wrevel die ontstond bij menig interview met Louis van Gaal, Marco van Basten en Dick Advocaat. Geen van hen kon goed overweg met Bijdehante Bert… 

In het interview met Wüst na haar allereerste gouden medaille in Turijn in 2006, had ze kennelijk gezegd “Ongelofelijk, hè Bert?!” Met gevoel voor geschiedenis herhaalde ze die uitspraak nu tegenover dezelfde interviewer. Maalderink stemde ermee in. Overigens was hij de enige sportverslaggever die voor aanvang van deze Spelen stelde dat het aantal medailles weleens zou kunnen tegenvallen. 

Ook ik ben fan van Wüst maar dacht weinig met haar gemeen te hebben (al zijn we beiden van de vrouwenliefde). Zij is een topschaatster, in mijn jeugd stond ik ook op het ijs zodra het dik genoeg was -een enkele keer te vroeg- maar werd nooit een fanatiek wintersporter. Schaatsen is en blijft een prachtige sport, wat mij betreft. 

Het interview van Maalderink met Wüst verliep emotioneler dan verwacht. Na de blijdschap over de sportieve prestatie sprak ze over het grote gemis van haar hartsvriendin en oud-ploeggenoot Paulien van Deutekom. En daar kwamen de tranen die ook mijn keel dichtknepen. Als Van Deutekom nog had geleefd, hadden ze op dat moment gillend met elkaar aan de telefoon gehangen, aldus de gelauwerde sportvrouw. Misschien zou Paulien een feestje vieren “daarboven”? Met mijn vriendin Nelly was het net zo, wij deden net zo. Samen uitbundig vieren als er iets viel te vieren. Dat verstomde. 

Kanker is al jarenlang de belangrijkste doodsoorzaak bij vrouwen. In Nederland overlijden meer vrouwen aan longkanker dan aan borstkanker. Van Deutekom overleed op 2 januari 2019, veel te jong, aan de gevolgen van uitgezaaide longkanker. Nelly overleed op 2 januari 2009, veel te vroeg, aan de gevolgen van dezelfde rotziekte. Beiden waren niet-rokers, doorzetters en levensgenieters. Beiden mooie vrouwen. In die laatste fase van hun leven in behandeling bij hetzelfde medisch expertisecentrum. Beiden nu met hun verstilde aanwezigheid op het internet... Ze worden nog dagelijks gemist. 

Na het overlijden van Paulien richtten haar echtgenoot en haar voormalig schaatsteam (team Nuis) de Paulien van Deutekom Foundation op. Hiermee halen ze geld op voor onderzoek naar longkanker. Paulien werd in het Amsterdam UMC behandeld. Daar doen ze sindsdien de PAULIEN-studie, die mede financieel mogelijk wordt gemaakt door deze Foundation. In die studie onderzoeken specialisten het effect van de toevoeging van chemotherapie aan de behandeling met immunotherapie, voor patiënten met niet-kleincellig longkanker. Dit doen ze in een populatie van patiënten met een zogenaamde hoge tumorlast, waarbij er een grote massa in de longen en meerdere uitzaaiingen zijn. Jaarlijks krijgen in Nederland meer dan 13.000 patiënten de diagnose longkanker. Daarvan is niet-kleincellig longkanker de grootste groep (85%). Bij het overgrote deel van de mensen bij wie deze diagnose wordt gesteld, zijn er uitzaaiingen. Het geld van die foundation wordt dus goed besteed.  

De Winterspelen van Beijing zijn ten einde. Bing Dwen Dwen kan weer de boom in! Deze jaargang van de Olympische Spelen wordt nu al de ‘Horror Games’ genoemd en dat is niet vanwege een tegenvallend aantal medailles. Ook niet vanwege het gebruik van kunstsneeuw overal. Dit waren de Spelen van de censuur van de Chinese overheid, van de blik op de onmenselijke aanpak van de Chinese sportbond, van vrieskou en onnodig harde quarantaineregels voor deelnemende sporters. Dit is ook het land van de autocratie, van miljoenen Oeigoeren in heropvoedingsprogramma´s en interneringskampen, van ontvoerde jonge meisjes en vrouwen die als broedmachines worden verhandeld. Tja. Het zou goed zijn als meer sporters zich tegen mensenrechtenschendingen en onrecht uitspreken. Het IOC moet maar eens stoppen met het verkiezen van dit soort besmette landen als gastland. Moraal en geld lopen niet in dezelfde sportschoenen!

Wüst gaat tevreden naar huis al kreeg niet elk optreden een gouden randje. (Een bronzen medaille in de ploegenachtervolging en geen eremetaal op de 1.000m). Ze hangt haar professionele schaatsen aan de wilgen, nog éénmaal zal ze haar favoriete afstand rijden op Nederlandse bodem (Heerenveen, 12 maart). Dan zal de tribune weer vol zitten met fans en kan ze waardig afscheid nemen. Voor de goede orde: er zijn geen kaarten meer verkrijgbaar voor deze huldigings- c.q.  afscheidsceremonie. Daarna is het tijd voor een nieuw leven. Deze Golden Girl gaat deze zomer trouwen met haar liefje en medesportvrouw Letitia de Jong.

Het mooie nieuws is ook dat de nieuwe Wüst reeds opstond: schaatsster Irene Schouten (29) was de grootste Nederlandse winnares in Beijing, met drie gouden medailles en een bronzen plak. Met haar gaan we nog veel ijspret beleven!