Het hoekje om

Ken je het verhaal van de zeilboot die onlangs in aanvaring kwam met een grote walvis? Nou, de vier opvarenden dobberden 15 minuten later rond op de Stille Ocean, op een opblaasbaar reddingsvlot. De Amerikaanse schipper Rick Rodriguez werkte tien jaar aan zijn zeilboot om die gereed te maken voor de reis van zijn dromen: van de Galapagos-eilanden naar Las Marquesas in Frans-Polynesië. De eilandengroep die het vertrekpunt was, is beroemd om de prachtige natuur; dat weet ik uit eigen ervaring. De bestemming is een eilandengroep midden in de Stille Oceaan en geldt als een van de meest afgelegen gebieden ter wereld. Rodriguez en vrienden begonnen aan een tocht van ruim 3.000 nautische mijlen. Die afstand kun je in een week of drie afleggen. Alles rustig aan, ontspannen.   

Zijn zeilschip genaamd ‘Raindancer’ (44 voet, uit 1976) verging in minder dan een kwartier tijd na de aanvaring met -hoogstwaarschijnlijk- een Bryde-vinvis. Die kunnen wel twaalf meter lang worden -langer dan het zeiljacht- en wegen dan een ton of 20. (Deze walvissoort is niet bedreigd.) De schipper leek in een flits te hebben gezien dat het dier daarna bloedde op de rug voordat het onder water verdween. Het was een dier van tenminste acht of negen meter lengte met een grote rugvin. Vijf seconden na de botsing ging er een alarm af in de kajuit die betekende dat er water binnenstroomde. De schipper stuurde direct een noodsein uit dat werd opgepikt door de kustwacht van Peru. Die gaf het bericht vervolgens door aan de Amerikaanse kustwacht. Die nam verdere actie. De bemanning lanceerde het opblaasbare reddingsvlot en de bijboot. Ze verzamelden de veiligheidsuitrusting, de nooduitrusting en een noodrantsoen terwijl Rodriguez met een snorkel overboord sprong om te zien of hij de gaten kon dichten. Het had geen zin. Het gedeelte rond de schroefas was onherstelbaar beschadigd. Rodriguez moest naar het reddingsvlot zwemmen, zozeer stond zijn zeilboot al onder water. De droom van Rodriguez kwam maar deels uit: hij had nog 1.000 zeemijlen te gaan. 

Dit was als het verhaal van Moby Dick. De walvisvaarder ‘­­­Essex’ verliet in 1820 de wateren van de Galapagos-eilanden toen het schip werd geramd door een grote potvis. Dat voorval werd de basis voor de wereldberoemde roman ‘Moby Dick’ van Herman Melville uit 1851. Wie kent het verhaal van kapitein Ahab, de witte potvis en matroos Ismaël (de enige overlevende) niet? 

Toevallig voer de Raindancer dezelfde route als een aantal zeilboten dat momenteel deelneemt aan de rond-de-wereld-rally ­­­genaamd ‘World ARC’. Dit is een tamelijk ontspannen zeilavontuur van 15 maanden dat 25.000 nautische mijlen beslaat. Jachten die daaraan deelnemen, zeilen uitsluitend in het zuidelijke halfrond rond de wereld. Zij volgen de passaatwinden. Zij gingen van start in januari van dit jaar, net als The Ocean Race. Zij vanuit Panama, wij vanuit Alicante. 

De dichtstbijzijnde boot die de opvarenden van Raindance te hulp kwam, was echter een catamaran van 45 voet die niet aan de rally deelnam maar daar lekker aan het zeilen was. Dat schip, ‘The Rolling Stones’ was ongeveer 35 mijl verwijderd van het dobberende reddingsvlot en de bijboot. De redders hadden desalniettemin negen uren nodig om de opvarenden te spotten en ze daarna veilig aan boord te hijsen. 

De zeilboten die meedoen aan deze Ocean Race passeerden onlangs Point Nemo, het punt op de kaart dat het verst is verwijderd van de bewoonde wereld. De zeilers waren op dat moment dichter bij de bemannig van het ISS-ruimtestation dan enige persoon op aarde. Sommige zeilers gaf dat een unheimisch gevoel, naar verluidt. Als je daar gewond raakt of als de boot ernstig beschadigt, is hulp bijna onmogelijk. Het aparte was echter dat alle boten dicht bij elkaar zeilden. Dat was in de weken daaraan voorafgaand wel anders! Op enig moment lag de koploper 500 nautische mijlen voor op de rest. Na 6.000 zeemijlen varen scheidden alleen wat golven de nummers 1, 2 en 3. Alsof de race net was begonnen. Men hield elkaars koers en de bootconfiguratie (zeilen) goed in de gaten. Alle schepen voeren met gereefde zeilen om de controle over de boot te behouden en de bemanning veilig te stellen. Er waren alleen albatrossen.

De stormachtige wind en hoge golven (tot 8 meter) zijn berucht in dit deel van de oceaan. De boten bereikten recordsnelheden: meer dan 70km/uur. Sam Davies van Team Biotherm, een van de meest ervaren deelneemsters aan deze race met 25 jaar zeezeilen onder de pet, hoopte de god van zeeën en oceanen (Poseidon) gunstig te stemmen door een stukje chocolade te offeren. (Niet de hele reep, dat vond ze een te groot offer!) De Nederlandse Rosalin Kuiper aan boord van Team Malizia meldde dat ze een tikje nerveus werd van de naderende storm. Ik merkte bij muzelluf ook dat de spanning toenam. 

Vijf jaar geleden sloeg de Brit John Fisher (1970, bijnaam ‘­­­The Fish’) daar namelijk overboord tijdens de vorige editie, toen nog de Volvo Ocean Race. Ondanks uren zoeken, vond men hem niet meer. Er werd tijdens deze race stilgestaan bij zijn overlijden. Dat gebeurde onder de hashtag ForeverFish. Tja. (Het is wel beter dan #ForeverVisvoer...) 

Dat had ik zondag nog niet getypt of het bericht kwam binnen dat Rosalin gewond raakte. Ze lag te slapen in haar bunk toen de boot plotseling een scherpe bocht maakte. Ze werd uit bed gekatapulteerd en verwondde daarbij haar voorhoofd. Haar collega's konden haar aanvankelijk niet vinden. Ze lag in een onverwachte hoek van de kajuit. Het bloedde erg en ze liep een hersenschudding op. Met het  medisch handboek in de hand, lapten ze haar op. Op de vraag waar ze was, antwoordde ze Kaapstad. De volgende vraag had ze goed. Ze maakt het naar omstandigheden redelijk. De boot schudt als een hondsdolle en dat voelt ze in haar hoofd mar ze houdt zich kranig en probeert te rusten, zo goed en zo kwaad als dat gaat. Niet in haar bed maar op zeilen die als zitzak dienen. Het leven aan boord van een IMOCA is afzien... De collega´s houden haar scherp in de gaten, ze mag het bewustzijn niet verliezen. Dat zou nóg slechter nieuws zijn, gezien hun locatie. Het gaat inmiddels beter met Rosie. 

Bij alle zeilboten rondden Kaap Hoorn ondertussen, misschien wel de grootste mijlpaal van de derde etappe. Daarmee sloten ze de wilde rit over de Zuidelijke Oceaan, langs de ijsgrens, af. De hoek omgaan bij de kaap zal voor menigeen een pak van het hart zijn geweest. Het ergste was voorbij. 

Mijn liefje en ik rondden Kaap Hoorn in 2018 op een cruiseschip en dat verliep onder veel vriendelijker omstandigheden. Bovendien kwamen wij van de andere kant (ha-ha, geen woordgrap). Wij voeren van de Falklands naar de zuidpunt van Argentinië; dat heet Vuurland, Tierra del Fuego. Daarna gingen we de hoek om richting Chili. De boten van de Ocean Race zeilen na de het ronden van de kaap richting de Falklands. 

De kapitein van de Holland Amerika Lijn (HAL) die bij ons aan het roer stond, de Brit Christopher Norman, vertelde tijdens een vragenuurtje dat hij het gebied in de 33 jaar van zijn carrière op zee nog nooit zo rustig zag. De oceaan was daar als een spiegel, we konden tot dicht bij de punt van de kaap varen. Destijds was daar dus totaal geen sprake van ‘furious fifties’ op de 50^ste breedtegraad. Gelukkig maar want ik word al zeeziek als ik naar de beelden van de zeilende IMOCA’s kijk. De dag erna ontvingen wij een officieel certificaat, op geschept papier met een gouden rand, op naam en ondertekend door de kapitein. De tekst op deze  proclamatie luidt als volgt: 

“Aan allen die hetzelfde pad hebben bereisd, ontdekt door de twee zonen van de dappere Nederlandse verkenner Isaac LaMaire en de gebroeders Schouten. Dit stoutmoedige kwartet organiseerde een expeditie die uit twee schepen bestond,  naar een vaarroute naar de Stille Zuidzee, ten zuiden van de straat van Magellan. In de avond van 29 januari 1616 zag de groep land ‘in de vorm van een hurkende leeuw’ dat unaniem als Kaap Hoorn werd omgedoopt.” 

Team Malizia zeilt een boot met het perfecte bootontwerp voor deze woeste wateren. Daar werd vaak over gesproken in de afgelopen dagen; niet alleen door schipper Boris Hermann. Hun zeilboot is ontworpen door het Franse scheepvaartingenieurscollectief VPLP in Vannes. Dat blijken zieners te zijn. Hun idee was niet om de snelste romp te hebben maar om vooral te werken aan de gemiddelde snelheid van de boot. Op deze manier is er, om de doorgang van de boot door zee te vergemakkelijken en schokken te voorkomen, heel veel denkwerk gestoken in het ontwerp van de romp en met name in een vrij hoge boeg. 

Het goede is dat dit boegontwerp nauwelijks tot geen neusduiken (nose dives) veroorzaakt. Als de boeg van een gemiddelde IMOCA door een hoge golf onder water duikt (wat veelvuldig gebeurt), komt de boot abrupt tot stilstand; met alle gevolgen vandien. Dat brengt schade toe aan bemanning en materiaal. Toen dat Team Biotherm afgelopen week overkwam, scheurde het grootzeil in een fractie van een seconde volledig af. De omstandigheden waren te slecht voor een reparatie. Daarna kwamen ze op hun zuidelijker koers in zulk zwaar weer terecht dat ze tweemaal een klapgijp kregen waardoor er bovendeks veel kapot ging. Ook het Amerikaanse team leed aanzienlijke schade.

Team Malizia maakte in de afgelopen week optimaal gebruik van het ontwerp van hun boot. Hoe het ongeval met Rosalin kon gebeuren, zal de gemoederen nog wel even bezighouden. Het team passeerde als eerste de Kaap en gaat ruim aan kop. Daarmee won het de prestigieuze Roaring Forties-trofee. Na 29 dagen op zee was er weer land in zicht. Ik werd tijdens deze etappe een overtuigd Maliziaan. De verwachting is dat zij, die zich voortaan ‘legends of the South’ mogen noemen, tussen 1 en 4 april de finishlijn in Itajaí (Brazilië) passeren. De grote vraag is nu wel of Rosalin in de race blijft.