Van de inhoud

Langzaam maar zeker naderen we het einde van de Spaanse zomervakantie. Die van mij gaat nog even door, die van de meeste Spanjaarden stopt in de loop van volgende week. De hittegolf houdt ook nog aan. Gistermiddag kwam de wind uit het zuiden dus dan weet je het wel. Afgezien van die tergend lang aanhoudende hittegolven was het een rustigere augustus dan in vorige jaren. Misschien is dat omdat het went maar dat denk ik, eerlijk gezegd, niet. Geluidsoverlast went nooit. Of het nu van schreeuwlelijkerds op twee of vier pootjes komt. Mijn liefje las onlangs een kop uit een (Spaanse) krant voor waarin werd gesteld dat twee miljoen burgers in Europa last hebben van lawaai. Mijn eerste reactie was ‘dat aantal valt mij mee’. We zijn op dit continent met bijna 450 miljoen burgers dus dat is maar een klein percentage. Maar overlast is overlast en elke persoon die dat ervaart, is er een te veel. Feit is dat deze maand relatief goed verliep. Wel nemen we ons voor volgend jaar een deel van de zomerperiode elders door de brengen; bij voorkeur in het Vaderland. Niet om Spanjaarden te ontlopen maar wel de eventuele hitte. 

In Nederland is de komkommertijd reeds ten einde. De kranten en journaals hebben weer van alles te melden dat mij interesseert. Dat komt onder andere door de op handen zijnde veranderingen in de Vaderlandse politiek. Veel parlementariërs keren niet terug na de verkiezingen van 22 november a.s. Op dit moment staat de teller op 34. Je zou dit een ‘brain drain’ kunnen noemen maar meer dan grijze cellen vliegen er vooral vele parlementaire ervaringsjaren het raam uit. Een aantal partijen verliest de partijleider, Nederland krijgt een andere premier, de huidige Kamervoorzitter keert niet terug, de nestor van de Tweede Kamer stapt op (partijleider SGP) en een aantal eenpersoonsfracties houdt op te bestaan. 

Eenmansfractie Pieter Omtzigt (1974) ontvouwde zijn toekomstplannen voor Nederland deze week in de vaderlandse pers. Wij, stemmers-op-afstand, wachtten met spanning op zijn besluit. Zou hij een politieke partij gaan opzetten of ging hij eveneens stoppen? Hij kreeg vorig jaar door gedoe immers een burn-out. Als deze uiterst intelligente, principele luis in de pels van het Haagse establishment zou gaan meedoen met een eigen partij zou dat de komende campagne en het politieke landschap weleens flink kunnen opschudden. Het gaat dan hopelijk weer over de inhoud, in plaats van beeldvorming! 

De boodschap van Omtzigt was er eentje die ik met interesse tot mij nam. Hij begint aan een uitdagend project. Zijn partij gaat Nieuw Sociaal Contract (NSC) heten; een beetje suf vind ik het wel klinken maar het is de titel van zijn eerdere boek over de noodzakelijke veranderingen in de politiek. In een essay in Trouw las ik bovendien dat dat begrip (sociaal contract) stamt uit een periode van grote Europese denkers en filosofen uit lang vervlogen tijden. 

Illustratie: Maarten Wolterink

Omtzigt formuleerde met een groep gelijkgestemden zijn grondgedachten en uitgangspunten; over woningnood, het aardbevingsschandaal, de toeslagenaffaire, falend asielbeleid en toenemende armoede. Er spreekt een grote hervormingswil uit. Dat is wel even anders dan wat BBB doet. 

De bewust gekozen partijnaam geeft aan wat het streven is: bestaanszekerheid garanderen voor iedere burger van Nederland, herstel van vertrouwen in de overheid. Een nieuw sociaal contract betekent een nieuwe organisatie van de staat, waarbij de burger grotere zeggenschap krijgt. De Dwarsdenker van Den Haag (zijn geboorteplaats) wil in dat kader een constitutioneel hof, een gewijzigd kiesstelsel en beter rechtsbescherming. 

Hoe wek je vertrouwen als politicus? Door ondubbelzinnig voor je zaak te staan, een duidelijke visie tentoon te spreiden over de rol van de overheid en over de actieve betrokkenheid van burgers. Omtzigt zelf boezemde vooral vertrouwen in door grote betrokkenheid te tonen in de toeslagenaffaire maar ook door zijn duidelijke taal en diepe kennis van zaken. Hij is een man van de inhoud. Over een aantal andere hete aardappelen moet hij zijn gedachten nog op papier zetten (stikstof, bijvoorbeeld). En er moet een lange lijst komen met net zo betrouwbare kandidaten. Dat is geen sinecure! Volgens de laatste peilingen zal zijn partij goed zijn voor tenminste 30 zetels. 

Wordt hij de Redder des Vaderlands? Omtzigt is zeker geen Messias, hij kan geen water in wijn veranderen en niet over water lopen. Een satire in de Volkskrant speelde daarop afgelopen week in: ze moesten Pieter (denkbeeldig) uit de Hofvijver vissen. En nee, evenmin heeft hij de ambitie om premier van Nederland te worden. Hij wenst Kamerlid te blijven, in de toekomst dus wel als leider van een grote fractie. Hij is, naar verluidt, niet de beste teamplayer al heeft hij in de afgelopen 20 jaar met een brede waaier aan politieke partijen in de Tweede Kamer (van links tot rechts) samengewerkt. We gaan het zien. 

Wat ik ook goed aan hem vind, is dat hij toekomstige samenwerking met de PVV van Geert Wilders uitsluit. Uit principe. De PVV is allereerst geen partij (wel een beweging met 1 lid) maar stelt bovendien ondemocratische maatregelen voor. (Diezelfde opvatting huldigt hij over Forum voor Democratie.) Voor een man als Omtzigt is de Grondwet uitgangspunt. Hoe goed ik hem ook vind als politicus, zelf zal ik nooit op een partij of kandidaat stemmen die -mede- wordt gedreven door geloof in een goddelijke macht (ook wel religie genoemd, welke dan ook). Solidariteit met elkaar en mededogen voor je naaste zou iedereen moeten voelen. 

Illustratie: 
Jean Gouders

Net als Omtzigt, heeft ook de gloednieuwe partijleider van PvdA en Groenlinks een toekomstvisie voor Nederland. Wat voor land willen we zijn? Wat voor burgers leveren daaraan hun bijdrage? Hij oogt wellicht meer als de Messias -door die grote, grijze baard- maar ook Frans Timmermans (1961) is dat niet. Wel is hij eveneens een man met een missie. De Eurocommissaris en eerste vice-voorzitter van de Europese Commissie komt uit Brussel terug om het nieuwe samenwerkingsverband op links in het Vaderland te gaan aanvoeren. Ik denk zelf dat hij een stemmentrekker zal blijken te zijn dus de komende parlementaire verkiezing wordt spannend. Het zal geen regelmatige lezer verbazen dat mijn voorkeur ter linkerzijde van het politieke spectrum ligt. Op Timmermans zal ik mijn stem echter niet uitbrengen, al is ook hij van de inhoud. Bij voorkeur stem ik op een vrouw. 

Wie echter volledig ongeloofwaardig is in mijn ogen, is Wopke Hoekstra als opvolger van Timmermans in Brussel. Hoekstra als nieuwe Klimaatpaus? Kom nou! Hij is de man die een dolk in de rug stak van collega Christianne van der Wal die het lastige stikstofdossier in de maag kreeg gesplitst. Hoekstra, die zei dat 2030 niet heilig voor hem was, het jaar waarin Nederland de stikstofdoelen moet halen. De onbetrouwbare man die op de rem trapte. De man die over zichzelf zegt dat hij meer bestuurder dan politicus is, betreedt mogelijk het epicentrum van de Europese politiek. Ik heb er geen woorden voor.... In de Spaanse pers kon zijn voorlopige benoeming rekenen op smalende opmerkingen. Wat een sneue banencarrousel is dit. En wat een rare sprongen voor een gewezen McKinsey-man.  

Onder andere zo krijgt politiek zijn slechte naam. Hopelijk is dit de laatste perfide daad van het demissionaire kabinet Rutte IV. Hoekstra's benoeming is echter nog niet zeker. Er moet in het Europarlement nog worden gestemd. Als hij wel de opvolger van Timmermans wordt, zal hij de Eurodelegatie gaan aanvoeren bij de belangrijke klimaattop in Dubai. Eind november zal hij daar dan als hoofdonderhandelaar namens de Europese Unie andere landen ervan moeten overtuigen hun ambities te verhogen en te gaan bijdragen aan klimaatfondsen. Zie je het voor je?! Ik zou mij uit de procedure terugtrekken als ik hem was. Het gaat hier immers over de inhoud. Tja. Volgens peilingen komt het CDA in de Nederlandse politiek niet verder dan drie zetels bij de komende verkiezingen. 

In Spanje is het momenteel evenmin komkommertijd aan het politieke firmament. Ik ga niet bloggen over die vermaledijde Rubiales, zijn grensoverschrijdend gedrag en zijn onwil om af te treden als baas van de Spaanse voetbalfederatie; een macho-verbond bij uitstek. Hell no. De beerput gaat wijd open over deze afschuwelijke man. Goed dat de Spaanse wereldkampioenen weigeren voor Spanje te gaan voetballen zolang hij op zijn stoel zit. Dat zal hem leren! 

De vervroegde verkiezingen leverden hier geen absolute winnaar op. Volkspartij Partido Popular (de VVD van Spanje) kreeg de meeste stemmen maar geen meerderheid; zelfs niet als het gaat  samenwerken met de extreemrechtste partij Vox. Die partij werd afgestraft door de kiezer. Tot mijn grote opluchting heeft de Spaanse kiezer gesproken over het lot van deze nare partij in de landelijke politiek. Op regionaal vlak (na de afgelopen regionale verkiezingen) boekten ze hier en daar wel sukses. Zo kreeg de combi PP-Vox in Elche de meerderheid en daar maken ze nu het lokale bestuur uit. Het eerste gezamenlijke besluit dat werd genomen, was dat ze daar alle fietspaden gaan opdoeken. Snap jij dat?! Fietsen is kennelijk een linkse hobby en dat moet kapot. Dus alle fietspaden in de stad moeten uit het straatbeeld verdwijnen. Onder andere zo krijgt de Spaanse politiek zijn slechte naam. Tja. 

De landelijke coalitie van PSOE en andere linkse partijen die tot voor kort in dit land de scepter zwaaiden (voor het eerst in de parlementaire geschiedenis van Spanje), werd qua aantal stemmen de tweede partij van het land, met een lichte stijging in het aantal uitgebrachte stemmen. Demissionair premier Pedro Sánchez vond dat een feestje waard. Ook hij won. Leiders van beide partijen vonden dan ook dat ze beiden recht hadden om als eerste een regering te gaan vormen. 

Maar wat hier gebruikelijk is, is dat koning Felipe VI bepaalt wie dat recht heeft. De koning gaf die rol aan de leider van de grootste partij (PP), Alberto Núñez Feijóo (1961). Voor het vormen van een regering is in Spanje een meerderheid van 176 zetels nodig. Met Vox, UPN (Unión del Pueblo Navarra) en CC (Coalición Canaria) op rechts blijven ze steken op 172 zetels. De kans is dus groot dat hij geen meerderheid van stemmen krijgt in de Cortes Generales (de algemene hofraden), de Tweede Kamer van dit land. Andere partijen in het parlement lijken niet van zins hem te steunen. Er zijn twee stemronden, de uitslag weten we pas eind volgende maand. Spannend. 

Lukt het Feijóo niet, dan mag Sánchez proberen weer een regering te vormen. Die kansen zien er beter uit al zijn er geen garanties. Hij kan rekenen op meer steun in de Kamer, uitkomend op 178 zetels. Maar er moet nog flink worden onderhandeld. Achter de schermen is hij al druk met het opstellen van plannen, las ik meermalen in Spaanse media. 

The heat stays on. Die strekt zich hier uit naar september-oktober. Tegen die tijd is Rubiales uit zijn functie gezet, dat is het goede nieuws.