Gast zijn in de grote wereld

Onlangs las ik een interview met George Steiner, Amerikaanse hoogleraar, literatuurcriticus, essayist en cultuurfilosoof die een nieuw boek heeft geschreven ('My Unwritten Books'). Steiner is al jarenlang van mening dat de culturele kennis van de moderne mens te wensen overlaat. In dit interview werden vele zaken aangestipt maar de uitspraak die mij het meest is bijgebleven is 'dat wij ons op de wereld moeten gedragen als gasten'.

We hebben in de afgelopen weken kunnen lezen over de weerzin die bij Nederlanders zou bestaan tegen Russen-op-vakantie. Russen zouden in het buitenland asociaal, arrogant en altijd dronken zijn. De verklaring zou liggen in het feit dat zij vanwege hun vroegere politieke isolement niet gewend zijn met andere culturen en nationaliteiten om te gaan. Er zouden inmiddels reisorganisaties bestaan die zogenaamde 'Rusvrije reizen' aanbieden. Aan de vele ingezonden brieven over dit onderwerp was af te leiden dat het gedrag van Hollanders in het buitenland ook regelmatig tot plaatsvervangende schaamte leidt. Waarom zou hufterigheid stoppen bij de landsgrenzen?

Vorige week was ik op de camping getuige van een aanvaring tussen de Duitse overbuurman en zijn Nederlandse buur. Het bleek dat de Duitse buur zich enorm ergerde aan de geparkeerde fietsen van zijn Hollandse buur die naar zijn zin teveel op zijn (toch al grote) grondstuk stonden. Ik vond de ophef zeer onterecht en kon zijn kleingeestigheid niet verdragen. Ik had mij daarmee natuurlijk niet moeten bemoeien maar ik deed het toch - in mijn beste Duits. De fietsen waren inmiddels verplaatst maar de Duitse buur richtte zijn pijlen nu op mij. Hij begon tegen mij met “Aber in Deutschland...” waarop ik hem aankeek en antwoorde: “Sie sind jetzt in Holland”. Dat was het einde van onze conversatie en sindsdien wordt er door de Duitse buur niet meer gegroet. Ik vind het goed zo.

Deze situatie had ook kunnen ontstaan met een boze Fransman, Brit of Hollander (met andere woorden: het gaat niet om de Duitser). Het is echter mijn diepgewortelde overtuiging dat je je aanpast aan de gebruiken die gelden in het gastland dat je bezoekt. Het is er nu eenmaal anders dan thuis en dat heb je te respecteren.
Als mijn liefje en ik tijdens onze reizen soms maanden achtereen in een land verblijven, noemen we dat heel bewust geen 'vakantie'. Wij zijn er niet op vakantie maar wonen daar tijdelijk en zijn er te gast. We verdiepen ons in de cultuur van het land en zijn ons bewust van de lokale mores. We passen ons aan de heersende cultuur aan maar vergeten daarbij onze eigen cultuur niet. Leg die overtuiging maar eens uit aan een boze buur. Niemand beweert ook dat het gemakkelijk is gast te zijn in de grote wereld.