Translate

zaterdag 8 januari 2011

't Was heel Wat

Ik bedacht dat ik deze eilanden eens als idyllisch had beschouwd. Ik had mij vergist. Een eiland met een traditionele cultuur kan niet idyllisch zijn. In tegendeel, het is volledig zichzelf: doortrokken van magie, bijgeloof, mythen, gevaren, rivaliteiten en oude gewoonten. Je moest het aanvaarden zoals het was. Het had zichzelf in stand gehouden door vreemdelingen uit te lachen en ze op afstand te houden. En hoewel het vreemd leek dat ze zichzelf als menselijk beschouwden en mij als minder dan dat, begreep ik nu dat ik hen onmogelijk ooit volledig zou begrijpen.

Bovenstaand citaat zou uit mijn mond kunnen zijn opgetekend. Het is echter afkomstig van een van mijn favoriete auteurs: de Amerikaanse schrijver en professioneel wereldreiziger Paul Theroux. Ik houd van zijn boeken om zijn heldere stijl en zijn onorthodoxe kijk op mensen en situaties. Hij is een onderhoudende verteller wiens reisverhalen soms verontrusten maar altijd boeien, wat mij betreft. Theroux beschreef zijn eigen maandenlange ervaring als reiziger op eilanden in de Stille Oceaan. Het citaat staat in zijn boek 'De gelukkige eilanden', een dikke pil die meegaat op de aanstaande vliegreis naar Europa.

In de afgelopen weken las ik hier als nooit tevoren. Er kwam rust in het hoofd, er lag een stapel goede boeken op mij te wachten en ik op hen. Ik begon met een verhalenbundel van de vooraanstaande Indonesische schrijver Pramoedya Ananta Toer, getiteld 'Een koude kermis'. Hij schrijft zeer kritisch over de revolutie en de nieuwe gezagdragers. Toer zat ten tijde van het Soeharto-regime vele jaren in de gevangenis vanwege zijn politieke standpunten. Volgens critici is het een van zijn beste werken uit zijn gehele oeuvre. Ik kreeg het boek vele jaren geleden kado van studiemaatje Monique die naar Jakarta verhuisde. Haar echtgenoot kreeg daar een functie op de Nederlandse ambassade. Ik begon toentertijd aan het boek maar las het niet uit. Nu vloog ik door de bladzijden, werd door stijl en inhoud bij mijn lurven gepakt. 't Kan verkeren. Soms ben je kennelijk nog niet aan een bepaald werk toe. Door mijn eigen ervaringen in Indonesië beklijft het nu. En het smaakt naar meer.

Vervolgens las ik het boek 'Wat is de Wat' van de Amerikaan Dave Eggers dat ook al enige tijd in de boekenkast stond. Het is een fictionele autobiografie, geschreven vanuit het perspectief van Valentino Achak Deng, een van de 'Lost Boys'. Hij en vele andere kinderen vluchtten te voet uit het door oorlog geteisterde (christelijke) Zuid-Soedan. Valentino kwam na jarenlange omzwervingen uiteindelijk in Amerika terecht. Tot overmaakt van ramp kreeg hij daar ook nog een ruime portie ellende te verduren. Hij richtte inmiddels zijn eigen stichting op.
Eggers schrijfstijl is helder, met een zeer kritische pen geschreven. Ook hij beschrijft de wantoestanden in eigen land met verve. Ik vond het een hartverscheurend boek dat mij soms tot tranen roerde. Maar ik trof er ook iets in aan dat mij inspireerde: droomdag. De jonge Achak stelde in gedachten een droomdag samen van mooie momenten uit zijn jonge leventje die hem op moeilijke momenten deed wegdromen. De Nederlandse boekverkopers verkozen de boekomslag van dit boek met meerderheid van stemmen tot 'Mooiste Boekomslag van 2010'. Zuid-Soedan staat momenteel in de schijnwerpers: het (grote!) land zal hoogstwaarschijnlijk op korte termijn zelfstandig worden...

Tevens las ik 'Congo. Een geschiedenis' van David van Reybrouck. Het is literaire non-fictie die Congo beschrijft vanaf de prekoloniale slavenhandel tot aan de recente invloed van China op deze voormalige Belgische kolonie in West-Afrika. Het is knap zoals hij intermenselijke relaties beschrijft, ook vanuit een zwart perspectief. Hij schrijft zeer pakkend over de ontvlammende onafhankelijkheidskoorts en de uitwassen van de eigen bestuurders die vervolgens de scepter gingen zwaaien. Het goedgeschreven verhaal hield mij aan de bladzijden gekluisterd maar deed mij ook zeer regelmatig vergelijkingen trekken met de wijze waarop Balinezen leven alsmede met het leven in een land met 'haves and have nots'. Met regelmaat las ik stukken tekst voor aan mijn liefje die vervolgens net zo hard knikte uit herkenning als ik.

“Sommige boeken moeten worden geproefd, andere moeten worden opgeslokt, en slechts enkele moeten worden gekauwd en verteerd.” Aldus de Engelse filosoof Francis Bacon.
Zo gaat het inderdaad. Volgende week ga ik mijn goedgevulde boekenplanken hier tijdelijk verruilen voor mijn aanzienlijk lege(re) Spaanse boekenkast.


Geen opmerkingen:

Een reactie posten