Halo, goodbye

De reistassen zijn gevuld, de reisapotheek is aangevuld, de electronica opgeladen, mijn nieuwe wandelschoenen zijn ingelopen. De hibiscussen brachten we naar hun logeeradres, het terras is opgeruimd en het huis aan kant. De executeur-testamentaire stelden wij op de hoogte van ons reisschema en gaven we de laatste instructies.

We gaan weg van de drilboor die The Hulk in de afgelopen dagen gebruikte aan de voet van ons appartementencomplex. Zijn bijnaam dankt hij aan zijn spierbundels en oerkracht. De geplaatste palmbomen langs onze oprijlaan hebben aanhoudend last van de rode kever. Als die eenmaal in het binnenste van een boom zit, kan het even duren maar de palm gaat uiteindelijk ten onder. Met regelmaat wordt een boom geveld. De achtergebleven wortels moesten worden uitgegraven; de kuil was dermate diep dat de hele hulk erin verdween! Op een plek daar niet ver vandaan wordt momenteel zand vergaard voor de bunkers van de plaatselijke golfbaan. ’s Ochtends vroeg beginnen machines de berg af te graven; die aarde wordt vervolgens naar een mobiele zandfilter gereden die zijn werk doet. Langzaam maar zeker verandert het zicht: bergen met het fijnste zand worden weggereden, hopen grof zand en keien blijven achter. Ik schreef het eerder: wonen aan een golfbaan is niet persé stil!

De reisleidster is uiterst tevreden, zelf ben ik zeer opgetogen. Dat gevoel werd versterkt door een mail van de verhuurder van het appartement in Buenos Aires. Die van ons blijkt op de 9^de verdieping te liggen, met veel uitzicht over de groene wijk. De flatscreentelevisie heeft een HDMI-aansluiting waardoor we onze foto’s en films op een groot scherm kunnen zien. Er is een nieuwe supermarkt in de buurt en een Nespresso-boutique op loopafstand. Gappy! Tevens ontvingen we deze week een uitgebreide informatiemap van Rodrigo, de reisagent in Ecuador, die ons hielp bij de reservering van de bijzondere treinreis en de cruise langs de Galapagoseilanden. Het document bevat veel fraaie foto’s, reistips en kledingvoorschriften. Die bestemmingen lijken nu nog ver weg. Reizen is verslavend.

We nemen een vroege vlucht van Alicante naar Madrid, lopen daarna op ons gemak naar de internationale terminal en vliegen vervolgens in een A340 rechtstreeks naar Buenos Aires. Die vlucht zal ruim twaalf uur duren; in die uren leggen we 10.000 kilometer af. Het tijdverschil tussen Nederland en Argentinië is slechts vier uur. Bij aankomst is het nog steeds dezelfde dag als toen we vertrokken.

Deze keer gaat een Nespresso-koffiezetapparaat mee op reis. We kregen het handzame tweedehandsje van vrienden Joan & Ben. Alhoewel we veel kilo’s (23) per persoon mogen meenemen en onze tassen dat gewicht bij lange na niet halen, ga ik ervan uit dat het apparaat gratis op de band mag. Ik houd er echter rekening mee dat de Spaanse incheckbalie zal mopperen. Qua klantvriendelijkheid kan er in dit land nog veel worden gewonnen. Dat wordt mede duidelijk als je de website van luchtvaartmaatschappij Iberia bezoekt. Het lukte ons, ervaren reizigers, niet onze favoriete stoelen online te reserveren. Tja.

Onlangs las ik een KIJK-artikel op eLinea over slimme verkooptrucs in supermarkten. Met eLinea kun je op één plek vele artikelen uit uiteenlopende tijdschriften en kranten, van journalisten, cartoonisten, schrijvers en dichters lezen. In dat betreffende artikel werd het halo-effect uitgelegd aan de hand van Nespressokoffie. Naar verluidt drinken wij nepespresso vanwege George Clooney... Zelf zeg ik al jaren dat de marketing manager van Nespresso een prestigieuze professionele prijs verdient. Niet alleen omdat hij of zij deze aantrekkelijke acteur strikte voor de reclamecampagne; nee, alle campagnes rondom het koffiemerk zijn verzorgd, met een vleugje humor. Nieuwe koffiesmaken worden als vloeibaar goud gepresenteerd, de machines zijn door de beste ontwerpers gemaakt, de website is uiterst gebruikersvriendelijk. Ik vind het dan ook volkomen onterecht om Nespressokoffie af te doen als nepespresso!

Het is heerlijke koffie die je kunt drinken zoals je zelf wilt; de sterktes, de smaken, het caffeïnegehalte, je kunt het kiezen zoals je het wilt hebben. Aangezien mijn liefje en ik slechts één kopje koffie per dag drinken, moet het wel een heel smakelijke zijn. Wij zijn verguld met dit produkt. Vandaar dat het apparaat en enkele buisjes van onze favoriete koffiecups meegaan, voor de eerste ochtenden. Jaren geleden kocht ik een magneetsticker voor mijn liefje met de tekst ‘I don’t do mornings’; dat geldt nog steeds – nu voor ons beiden. ‘s Ochtends doen we graag ons eigen dingetje in huis, waar dat huis dan ook staat. De koffiezetter gaan we in BA achterlaten; er is vast wel iemand die we ermee kunnen verblijden.

De volgende blog komt dus vanuit Buenos Aires, Leo Dovente. Of zoals vriend Hugo zei voor zijn vlucht met de A380 (bofkont) naar Sydney “no guarantees maar ook: no worries”!

Ode to Twins

Gisteren klonk een alarm door de Spaanse casa: het was de herinnering van ‘het systeem’ dat mijn zussen de daarop volgende dag jarig zouden zijn. Vandaag is het dus zover. Mijn ouders verwachtten er een maar kregen er twee! Dat kon in die tijd nog. In allerijl werd van alles een tweede exemplaar aangeschaft. Jarenlang droegen ze dezelfde kleding die door mijn creatieve moeder werd gemaakt. Op de foto zie je haar, de tweeling en mijn persoontje. We kwamen terug van een bezoekje aan de kermis.

Alhoewel zij er braaf uitzagen, waren ze dol op kattenkwaad. De een was goed in taal, de ander goed in rekenen. Als er een proefwerk in zo’n vak moest worden gemaakt, deed de sterkste van hen dat... het onderwijzend personeel kon ze toch niet uit elkaar houden. Totdat ze door de mand vielen. Zo zijn er vele verhalen te vertellen.

Jullie delen de geboortedag, de achternaam en de genen maar zijn toch heel anders. Jullie zijn het niet altijd met elkaar eens maar zijn loyaal. One for both and both for one… en dat is mooi.

Vanaf deze plek wens ik tweelingzussen Ineke & Lidy een fijne verjaardag toe. Ik hoop dat jullie nieuwe levensjaar vol goede gezondheid, vriendschap, spiritualiteit, liefde, mooie muziek en natte hondenneuzen zal zijn.

¡Feliz cumpleaños!

So many good things come in pairs

Like ears and socks and panda bears.

But best of all are sets of twins,
with extra laughter, double grins.

There's so much fun in having two
with twice as many points of view.

So much alike, forever linked,
and yet they're also quite distinct.

They share a birthday and a name,
But moods and tempers aren't the same.

Although at times they may dispute,
their loyalty is absolute.

From days of youth till life is done,
it's one for both and both for one.

We're all quite novel and precise,
But special folks… God made twice.

Larry Howland

Op de site van Bored Panda zag ik onlangs een amusante fotoserie van tweelingen. Dat bracht mij op het idee. Hierbij dus mijn verjaardagskado aan jullie: mijn eigen Ode aan de Tweeling. Maak er een mooie dag van!

Boom-boom, shake the room!

Dat is precies wat de kandidaten van Masterchef Australia 2014 deden in de finale! Tjongejonge, wat was het spannend. Ook in huize Barefoot liepen de emoties hoog op. De doos Kleenex stond deze week op grijpafstand. Ik volg dit kookprogramma sinds serie 1, alweer zes jaar geleden. Toen won Julie Goodwin en werd Poh tweede. Finalisten van dit programma gaan per saldo een mooie culinaire toekomst tegemoet. Serie 6 toonde de beste amateurkoks tot nu toe. Hun kookniveau was niet eerder vertoond; dat waren de juryleden het volledig met mij eens. Mijn favoriete kandidaat Laura (Cassai) stond terecht in de finale tegenover graafmachinist Brent (Owens).

Beiden kookten in drie ronden de sterren van de hemel. De eerste ronde bestond uit de Mystery Box, de tweede ronde was de Chef’s Table en de laatste ronde bestond uit de Pressure Test. De mysterieuze doos was leeg: de kandidaten mochten om en om vier basisingrediënten kiezen waarmee ze een gerecht moesten maken. Aan de tafel van de chef schoven nu eens geen culinaire VIPs aan maar drie van hun geliefde familieleden. In Laura’s geval waren dat haar Italiaans-Australische vader, haar moeder en haar oma van wie ze als kind Italiaans leerde koken. Beide kandidaten bereidden een gerecht voor de jury en hun familieleden. 

De kers op de taart was de creatie van topchef Peter Gilmore. De kandidaten moesten zijn nieuwste dessert “Chocolate Ethereal” namaken. Ze kregen drie uur de tijd voor 40 stappen in de bereiding. 

Ik kan mij niet herinneren dat de laatste kooktest eerder zo moeilijk was. Krokante melkvellen? Olorosonougat? Amedeiblaadjes? Madness! 

Het gerecht staat op Gilmore's menukaart. Uit eigen ervaring weet ik dat Gilmore’s restaurant Quay, op de bovenverdieping van de cruiseterminal tegenover het Sydney Opera House, een uitstekend restaurant is voor een culinair eindejaarsfeestje. Yolo, Emmy & Hugo... Reserveren aanbevolen! In Sydney gaan onze vrienden een weekend van 40 graden Celsius tegemoet. Onder die omstandigheden is Bondi Beach the best place to be. Enjoy!

Brent won de finale met twee punten voorsprong. Hij is een zeer goede kok en bovendien zeer bedreven in opmaak. De hoofdprijs: zijn naam eervol gegraveerd op de prestigieuze wisselbokaal, $250.000, een eigen  kookboek, een nieuwe auto en de mogelijkheid om een jaar lang in de beste restaurants ter wereld te gaan koken. 

Inmiddels las ik dat zijn kookboek, getiteld ‘Dig In!’ -een aardige verwijzing naar zijn vorige leven als graafmachinist-, vorige week verscheen.

De bedenkers van het waanzinnig populaire kookprogramma kondigden aan klaar te zijn voor Serie 7 die in 2015 op televisie zal verschijnen. Ik zal mijzelf weer met veel plezier aan de buis kluisteren.

Masterchef UK (2012) werkte deze week ook naar de finale toe. Deze serie werd gewonnen door Shelina, een Britse van Mauritius-afkomst. Ik zag haar van een schuchtere kandidate veranderen in een stralende winnares. Zij maakte elke kookronde wel iets met verse mango; ze is net zo geobsedeerd door dit fruit als onze vriendin Bernadette... In de finale nam ze het op tegen creatievelingen Tom en Andrew maar die schoten tekort of maakten fouten. Het geboorte-eiland van haar ouders is een smeltkroes en dat vind je terug in de lokale keuken. Shelina mengde dan ook met gemak en overtuiging Franse en Indiase kruiden in haar gerechten.

De blogtitel is een van die typische uitdrukkingen van Masterchef Australia-jurylid George Columbaris. Hij is degene die altijd openlijk en geheel op eigen wijze stimuleert en motiveert. De Britse editie mist dat, wat mij betreft. Er zijn nog meer verschillen: de funfactor ontbreekt en het is formeler. De Britse kijker wordt op meer afstand gehouden, onder andere doordat er geen inkijkje is in het familieleven van de kandidaten. Er wordt geen afscheid genomen als iemand afvalt, die persoon loopt gewoon het beeld uit. Het is minder multicultureel, de meerderheid van de kandidaten is Brits. Er nemen minder topkoks deel aan de UK-serie. En… de Britse Masterchef-serie kent geen prijzengeld. De winnaar van het programma heeft dus veel minder voordeel van de culinaire topprestatie.

Mijn liefje denkt dat ik volgende week in een diep gat ga vallen maar dat zal niet gebeuren. Zelf ben ik namelijk ook lekker bezig in de keuken. Masterchef inspireerde mij tot mooie gerechten. Eergisteravond serveerde de kok uren gegaarde ossenstaart die van het bot viel en daarna als een pakketje werd gepresenteerd met Pedro Ximenez-reductie. Gisteravond diende ik puree van zoete aardappel met zalmmoot en krokante chorizokruimels op. De foto's waren deze keer minder goed dan de smaak. Morgenavond staat hertenragout op het menu die nu 24 uur marineert in rode wijn met wortel, sjalot en verse kruiden. De borden kunnen tegenwoordig na de maaltijd zo terug in de kast. Boem-boem!

Naar het land van Máxima

Het recentste boek dat ik uitlas, is getiteld ‘Máxima, de Argentijnse jaren’ van Gonzalo Álvarez Guerrero en Soledad Ferrari, beide Argentijnen. Deze niet-geautoriseerde biografie van Máxima Zorreguieta werd gepubliceerd in Argentinië, Spanje en Nederland. Ik vond dat lezing van dit boek onderdeel uitmaakt van mijn inburgeringscursus, ter voorbereiding op de aanstaande reis. ‘Barefoot, de Argentijnse weken’.

Het boek is goed geschreven, is degelijk van opzet en werpt wat mij betreft enkele nieuwe lichtstraaltjes op onze koningin. Mijn liefje las het boek ruim een jaar geleden aan boord van een vliegtuig; ook met plezier. Voordat we aan onze boekbespreking begonnen, waren we het allebei erover eens dat vriendin Nelly gelijk had… Misschien niet helemaal maar wel grotendeels. Zij beweerde namelijk jaren geleden dat ze niet kon geloven dat de beeldschone Máxima uit liefde met Willem-Alexander trouwde. Hij, houten Klaas, melkboerhondenhaar, Prins Pils. Zij, flamboyant, burgermeisje met koninklijke allure, kon toch iedere (andere) man veroveren?! Nelly vermoedde een andere drijfveer… tomeloze ambitie! Ik deelde Nelly’s analyse, mijn liefje -een romantica in hart & nieren- was van mening dat er liefde in het spel was. 

Welnu, we weten het antwoord. Uit het boek blijkt dat Máxima inderdaad niet hals over kop verliefd werd op WA. Ten tijde van hun eerste ontmoeting in Sevilla woonde ze in New York samen met een donkere Argentijn (haar type) maar die relatie liep op zijn laatste benen. De kroonprins werd op slag verliefd, overlaadde haar met aandacht, complimenten, cadeaus, uitstapjes en verrassingsbezoeken. Zij werd overrompeld, wist niet dat iemand zo verliefd kon zijn. De prinses van de pampa kon heuse koningin worden; ze hoefde haar hand maar uit te steken... En zo geschiedde. De auteurs verklaren dat ook zij in de loop van de tijd smoorverliefd werd op haar Hollandse prins-op-het-witte-paard. Schoonmoeder Trix zag eveneens brood in de Argentijns-Nederlandse combinatie. Het legde haar geen windeieren: het imago van het huis van Oranje fleurde geweldig op met Máxima!

Álvarez Guerrero en Soledad Ferrari beschrijven Máxima als een uiterst ambitieuze, vrolijke, zelfstandige, intelligente en zeer innemende jongedame. Regelmatig wordt ze in het boek ‘Zuid-Amerikaans in hart en nieren’ genoemd maar daarop gaan de Argentijnse biografen helaas niet dieper in. Dat zal ik dus zelf moeten uitvinden.

Enkele interessante weetjes: haar overgrootvader werd burgemeester in een stadje waar de eerste Nederlandse emigranten neerstreken. Máxima’s ouders gingen ongetrouwd samenwonen in het conservatieve, katholieke Argentinië en werden ongetrouwde ouders. Als vierjarige ging Máxima naar een kleuterschool in Palermo Viejo, de buurt in Buenos Aires waar wij binnenkort gaan logeren. Ze was de lieveling van haar papa, die zijn prinsesje verwende. De hond beet een keer haar gebitsbeugel kapot die ze uit had gedaan (en als die niet was vervangen, zouden we die prachtige glimlach nooit hebben gezien!). Haar middelbare school was een Argentijnse eliteschool die haar ouders met moeite konden betalen. Zij was de enige met een lunchtrommeltje terwijl haar rijke klasgenootjes in de kantine aten. Ze schreef in een jaarboek dat zij teveel ambities had om te beschrijven. 

Zelf had ze altijd het idee dat ze was voorbestemd voor iets bijzonders. Dat ze koningin van Nederland zou worden, beleefde ze zelfs niet in haar stoutste dromen. Dat ze haar ja-woord in het Nederlands zou geven, in afwezigheid van haar geliefde vader kon ze evenmin bevroeden. 

Jorge Zorreguieta was vijf jaar onderminister op het ministerie van Landbouw onder Videla (1976-1983). Tot vandaag de dag houdt hij vol dat hij niets wist van de misdaden tegen de menselijkheid die tijdens deze militaire dictatuur werden gepleegd. 30.000 vakbondsleden, linkse activisten, studenten en intellectuelen verdwenen spoorloos tijdens Argentinië’s vuile oorlog; een groot aantal van hen werkte op het ministerie van Landbouw. Niets doen om verdwijningen te voorkomen, is een strafrechtelijk verwijtbaar nalaten. Advocaat Liesbeth Zegveld diende recent een verzoek tot vervolging van Jorge Zorreguieta in, namens Argentijnse nabestaanden.

Nederlandse Fokker Friendship-vliegtuigen werden gebruikt om tegenstanders van het regime -na marteling- levend in de oceaan te gooien; de zogenaamde dodenvluchten. Ex-Transavia piloot Julio Poch, van Argentijns-Nederlandse afkomst, zit daar sinds 2009 als verdachte in voorarrest. Deze week verschijnt het boek ‘De zaak Zorreguieta’ van journalist Arnold Karskens. 

Dat alles was en is niet gemakkelijk voor Máxima: ze kan haar ogen niet sluiten voor die duistere kant van haar familiegeschiedenis. Ze zocht contact met de Dwaze Oma’s van Plaza de Mayo en ontmoette familieleden van slachtoffers van de junta. Sinds ze zelf moeder is, wegen die ervaringen naar verluidt nog zwaarder. In haar geboorteland is de vuile oorlog voorbij maar het trauma niet. Eén ding staat voor mij vast: een kind is niet verantwoordelijk voor het gedrag van zijn of haar ouder.

Smachten naar de zomer

Vorig jaar november zeiden mijn liefje en ik het tegen elkaar aan de vooravond van ons vertrek naar Bali: voor de volgende overwintering reizen we eerder naar de zon. Desalniettemin vertrekken we dit jaar niet veel eerder. Hoog tijd is het wel. Het begint hier aan de Costa Blanca te fris voor ons te worden. Ik realiseer mij dat het aanstellerig klinkt maar ik kan je verzekeren dat dit semi-Hollandse lichaam niet meer tegen kou kan. Dat van mijn liefje evenmin. Haar gewrichten beginnen akelig te kraken. Sinds 2005 leven we permanent in zonnige oorden en daaraan wen je snel, zowel psychich als fysiek. Vroeger vonden we vier seizoenen lekker, nu hebben we genoeg aan twee. De warme, welteverstaan.

Om ons heen zie ik nog veel mensen in korte broek en korte mouwen maar wij trekken aan het einde van de middag graag een lange broek en lange mouwen aan. We zetten zelfs ’s avonds de kachel af en toe aan. We slapen al weken onder de donzen dekbedden. Ook de spijsvertering verandert als er een nieuw jaargetijde aanbreekt. Momenteel hebben we behoefte aan troostvoedsel: linzenschotel, bonenpuree, champignonragoût, stamppotten, wildgerechten. Het wildseizoen geldt nu. Mijn liefje opperde recent dat ze om die reden wel een weekendje naar Cazorla wilde. Dat lieflijke dorp in Andalusië is omgeving door een nationaal park waarin onder andere patrijzen, reeën, wild zwijnen, steenbokken en herten leven (overigens ook beren). Ik herinnerde haar eraan dat het er kouder is dan hier… dat weerhoudt ons dus. Ter compensatie maken we thans herfstschotels in eigen keuken.

Als de kachel snort, de maag is gevuld en de voetjes warm in Uggs-pantoffels steken, kijken we elkaar smachtend aan. We smachten niet (persé) naar elkaar, we smachten naar de zomer. De weervrouw meldt mij dagelijks wat de temperaturen zijn op ons aanstaande overwinteradres: rond 30 graden Celsius overdag, circa 20 graden ‘s avonds. Joehoe, laat het avontuur in Buenos Aires maar beginnen!

Die stad, het Parijs van Zuid-Amerika, is de startplaats van een drie maanden durende rondreis die ons naar warme oorden zal brengen. Het is hartje zomer in dat deel van de wereld. Op sommige plekken zal het zelfs heel heet worden, de rondreis zullen we in minder warme streken beëindigen. In Ecuador gaan we namelijk op grote hoogte verblijven. Onze reistassen zullen tevens lange mouwen, sokken en een warme trui bevatten. Tijdens de start van de Volvo Ocean Race schafte mijn liefje een windstopper met warme voering aan. Met logo: life at the extreme. Dat is precies de bedoeling: dat er leven blijft zitten in haar uiteindjes! Dat kekke jack moet haar, in combinatie met wollen muts en handschoenen, van top tot teen op temperatuur gaan houden. Het leven is in de herfst pas goed als je elkaar de das om doet!

Wij gaan op avontuur maar de deelnemers aan de Volvo Ocean Race doen daar een flinke schep bovenop. In negen maanden tijd bevaren zij alle oceanen en doen ze -bijna- alle continenten van de wereld aan. De eerste etappe van deze imposante bootrace, die 8.500 nautische mijlen betrof, is volbracht. Mijn favoriete crew, de dames van Team ASC, finishte als zesde van de zeven boten. Even dreigden ze laatste te worden maar op de meet versloegen ze het Spaanse team, MAPFRE. Die kwam net voor de eindstreep in de luwte van de Tafelberg terecht waardoor de dames konden passeren. Inmiddels werden in dat, als laatste geëindigde, team twee bemanningsleden vervangen. Ik wist niet dat Spanjaarden zo snel boter bij de vis kunnen doen?! Het was wel enigszins gênant: de hekkensluiter voer twee dagen na de winnaars van de etappe, Team Abu Dhabi, de haven van Kaapstad binnen… Die hadden toen al ettelijke porties biefstuk en bordenvol andere koolhydraten achter de kiezen! Nog een saillant detail: een van de nieuwe bemanningsleden van team MAPFRE is Rob Greenhalgh, de broer van Libby Greenhalgh… navigator van de vrouwenboot die de Spanjaarden versloeg!

Morgenmiddag vindt de in-port race in de haven van Kaapstad plaats (60 minuten). De regels veranderden dit jaar: deelnemers kunnen in zo’n korte race net zo veel punten scoren als op lange trajecten. De winnaar krijgt 1 punt, de verliezer 7. Het zijn wel twee separate tellingen. De score van de in-port races gaat de beslissing geven als boten gelijk eindigen. Het team met het minste aantal punten mag zich uiteindelijk winnaar van de Volvo Ocean Race 2014-2015 noemen. 

Op 19 november start de tweede lange etappe van de race. De boten zeilen dan naar Abu Dhabi (Verenigde Arabische Emiraten), ruim 6.000 nautische mijlen noordoostwaarts. Ik ga de voortzetting van de race weer dagelijks volgen via de informatieve app. Inmiddels heb ik ook de app van team SCA op de iPad gezet. Ik hoop dat de meisjes op het nieuwe traject meer geluk hebben en zeker meer wind in de zeilen zullen vangen. De beste stuurlui staan aan boord. Zij gaan eveneens het zomerse weer tegemoet, zullen de evenaar wederom passeren - net als wij (op de Galapagoseilanden). Onze wegen zullen elkaar in de komende maanden nergens kruisen, helaas.

Nagekomen bericht: inmiddels is de in-port race achter de rug. Abu Dhabi was wederom eerste, gevolgd door team Brunel van schipper Bouwe Bekking, de dames werden derde en het Spaanse team MAPFRE was weer hekkensluiter. De boten worden nu in gereedheid gebracht voor de start van traject twee, op woensdag aanstaande. Ook dan is de start weer live via de app te volgen. 

Doen of doem?

Afgelopen weekend liepen de gemoederen verder op in Spanje; gelukkig leidde dat niet tot ernstige schermutselingen. Catalonië is momenteel een van de 17 autonome regio’s in Spanje maar Catalaanse nationalisten willen zich als staat afzonderen en zelfstandigheid verkrijgen. Afgelopen weekend werd daartoe een officieus referendum gehouden, 942 (van de 947) gemeenten deden mee.

De Spaanse regering is fel tegen, het referendum is tegen de grondwet en daarmee niet-bindend. Toch ging Artur Mas, president van Catalonië, door met het initiatief. Madrid stelde één voorwaarde: de Catalaanse overheid mocht zich niet met de organisatie van de volksstemming bemoeien. Niet getreurd: 40.000 vrijwilligers meldden zich daarvoor aan. Mas’ minderheidskabinet, gesteund door de separatisten (ERC), zou vallen als hij het referendum zou afblazen. Die partij zou oproepen tot burgerlijke ongehoorzaamheid als de president niet zou doorzetten.

Het verlangen naar zelfstandigheid zit diep. Catalonië werd in 1496 onderdeel van het Spaanse koninkrijk maar behield eigen wetten en regels, tot onvrede van het Spaanse koningshuis. De bom barstte in 1640, toen de Catalanen voor het eerst in opstand kwamen tegen de Spaanse overheersing. Daarop volgde een lange periode van kleinschalige conflicten en relatieve rust. In 1979 kreeg het de status van autonome regio. Daarmee doofde het verlangen niet.

Zondagochtend zette ik de Spaanse televisie aan; TVE1 vertoonde beelden van de plaatselijke voorbereidingen voor het referendum, afgewisseld met ander politiek optreden. Zo was ook premier Rajoy te zien. Hij verzekerde zijn gehoor dat het -onconstitutionele- referendum in Catalonië nooit en te nimmer de eenheid van Spanje teniet zal doen. Niet op zondag en niet op de dag na 9-N. Beide partijen zijn overtuigd van hun gelijk.

Dat de passie van Catalaanse separatisten vurig is, weet ik uit eigen ervaring. Toen wij tijdens onze rondreis door Sulawesi op de Togian-eilanden belandden, maakten wij kennis met drie Spaanse meiden. De een woonde en werkte in New York, de andere in San Fransisco, de derde was ‘in between jobs’ in Spanje. Ze kenden elkaar van hun studietijd; ze waren alle drie werkzaam in de creatieve sector - niet als ontwerpers van dingen maar van ideeën. Al snel in de conversatie werd duidelijk dat ze uit Catalonië kwamen en vurige pleiters zijn van afscheiding en onafhankelijkheid. Zij voelden zich geen onderdeel van Spanje, verwachtten niets goeds van de centrale overheid in Madrid, vonden dat hun land wordt uitgemolken en voor hun hoge afdrachten niets terugkrijgt. Zij waren bovendien van mening dat ze worden tegengewerkt bij de instandhouding van hun taal (Catalaans is geen dialect). Na die middag kwam er geen contact meer tot stand; van onze kant was dat geen opzet... Hun anti-Spaanse gevoelens zaten diep terwijl mijn liefje en ik blij zijn residenten in Spanje te zijn. Het klikte niet.

Rond 1 uur zondagmiddag hadden ruim 1 miljoen Catalanen gestemd, aldus de Spaanse regering. Aan het einde van zondag bleken 2.2 miljoen personen te hebben gestemd, van de 5.4 mio stemgerechtigden. NU.nl had gisteren de kop dat 80% van de Catalanen vóór onafhankelijkheid stemde, NOS kwam met dezelfde melding. Dat dekt echter geenszins de lading als je bedenkt dat nog niet de helft van de inwoners ging stemmen... Men moest op twee vragen ja of nee stemmen. Eerdere peilingen gaven aan dat 48.1% van de Catalanen vóór een eigen staat is (1) en 84.7% vóór de onafhankelijkheid ervan (2). Volgens Spaanse berichtgeving van gisteren kreeg Si/Si 1.6 miljoen stemmen, Si/No 220.000 stemmen en No/No 92.000. Ik ben benieuwd hoe Madrid en Catalonië de uitslagen gaan interpreteren. Vandaag krijgen we daarover meer te horen.

De laatste roman van Dave Eggers, getiteld ‘De Cirkel’ (2013) geeft ook veel stof tot nadenken. Ik ben fan van deze geëngageerde Amerikaanse auteur. Hij schreef onder andere Wat is de wat (afscheiding, zelfstandigheid en de samenhangende vluchtelingenproblematiek) en Zeitoun (slachtoffers van orkaan Kathrina en de falende overheid). Zijn recentste boek speelt zich af in bestaande werelden als Google, Facebook, Microsoft, Apple, YouTube en Twitter maar Eggers gaat een stap verder. Is zijn boek satire of is het een reëel doemscenario?

Ty, de idealistische bedenker en oprichter van de Cirkel, wil de anonimiteit op het internet opheffen en het beschaafder en eleganter maken. Mae, een ietwat naïeve jongedame, komt in dienst van het bedrijf. Na een schoorvoetend begin rijst haar ster snel. Zij wordt het gezicht van de organisatie, is bedenker van uitspraken als ‘geheimen zijn leugens’, ‘sharing is caring’ en ‘privacy is diefstal’. De Cirkel staat totale transparantie voor. Mae ‘gaat’ volledig transparant met een permanente camera op haar borst; haar miljoenen volgers zien wat zij ziet. Ook Amerikaanse congresleden worden transparant. Men is ervan overtuigd dat corruptie en criminaliteit maar ook kindermisbruik en huiselijk geweld verdwijnen als alles zichtbaar wordt en alles wordt geregistreerd.

De Cirkel ontwikkelt steeds meer software-producten die een volledige participatiedemocratie mogelijk maken. Men noemt het doenocratie want je kunt niet afzijdig blijven, niet meedoen is geen optie. De binnencirkel, de driekoppige leiding die De Drie Wijzen worden genoemd en de bende van 40 (!), wil informatietechnologie vervlechten met mensenrechten om de perfecte doenocratie te smeden. Uiteindelijk wil men zelfs alle overheidsinstanties in één netwerk vatten. Lidmaatschap van de cirkel wordt dan verplicht, stemmen moet. Het einddoel is dat alle burgers in de cirkel worden ingesloten. Hoe ver gaat iemands overtuiging? Tja. Niet met iedereen loopt het goed af. Ik vond het een uiterst boeiend, goed geschreven boek. Mij overviel regelmatig een Orwelliaanse beklemming. Is het een vooruitblik op de toekomst? Stevenen we af op een totalitaire nachtmerrie die web 3.0 heet? Wie het boek leest… Een aanrader!

De heilige drie-eenheid

Het houdt mij al jarenlang bezig: welk eetpatroon is het gezondst? Toen ik het ouderlijk huis verliet, nam ik mijn eerste kookboek mee ‘Tassayara - recepten van Moeder Aarde’. Toentertijd was ik vegetarisch; sojabonen waren regelmatig de hero of my dish! Vegetarisch ben ik al lang niet meer maar vegetarische maaltijden staan wekelijks op de kaart. Mijn liefje verdiepte zich in het GI-dieet (Glycemische Index). Het is gebaseerd op voeding die gemakkelijk verteerbaar is waardoor de bloedsuikerspiegel stabiel blijft; dat voedsel bevat weinig suiker en vet. We houden de inname van koolhydraten dus beperkt. Een van de GI-principes is dat het beter is kleine hapjes over de hele dag te eten dan drie grote maaltijden. Daarover zeggen andere deskundigen dan weer dat dit niet ideaal is omdat de darmen zo onvoldoende tijd hebben om hun werk goed te doen. Tja. De gezondste voeding? Wie het weet, mag het zeggen. In het land der blinden is eenoog koning…

Mijn liefje en ik zijn geen aanhangers van welk dieet dan ook. Wel staan we een mediterrane voedingsstijl voor: dagelijks gebruiken we olijfolie, diverse soorten granen, verse kruiden en specerijen, verse groenten, klein en groot fruit, wekelijks eten we vele soorten peulvruchten, volkorenbrood, vrij rondzwemmende vis, kleine porties vlees, scharrel- en biologische eieren, boeren- en geitenkaas, noten. De eerlijkheid gebiedt mij te zeggen dat we tegen twee mediterrane principes zondigen: we eten wekelijks (een kleine portie) rood vlees en drinken meer dan één glas wijn per dag. In vino veritas…

Mijn vijand nummer 1 op voedingsgebied is geraffineerde suiker (en kunstmatige zoetstoffen). Ik heb het dan ook niet in huis. Toegevoegde suiker is moeilijker te vermijden; het zit werkelijk overal in, ook waar je het absoluut niet verwacht: in brood en vleeswaren bijvoorbeeld, soms zelfs in honing?! Voor je eigen bestwil is het belangrijk etiketten te lezen. Ik ben toleranter jegens vet dan tegenover the white stuff. Roomboter is niet verkeerd, onverzadigd vet stabiliseert de bloedsuiker en gezonde vetten voorkomen ontstekingen in het lichaam.

Een toenemend aantal deskundigen op het gebied van de voedingsleer tekent bezwaren aan tegen de Voedingswijzer van het Nederlandse Voedingscentrum. Die wijzer of Schijf van Vijf zou zijn achterhaald (1953); het schrijft voor dat je elke dag uit alle vakken eet. Voor iemand van mijn leeftijd wordt 200 gram groente, 2 stuks fruit, 550 ml melkproducten, vijf boterhammen en 15 gram bak-, braad- en frituurproducten dagelijks voorgeschreven. Te weinig groenten en fruit, te veel van de andere producten. Er gaan stemmen op, onder andere die van orthomoleculair bioloog Juglen Zwaan wiens nieuwsbrief ik wekelijks lees, die beweren dat die wijzer er nooit was voor de etende Nederlander maar vooral als steun aan de voedingsmiddelenindustrie. Zo eerlijk zou het centrum dus niet zijn over eten…

Ineens was daar vorige week de BBC2-documentaire Horizon op de Nederlandse tv met het onderwerp ‘Sugar vs Fat’. Ik hoopte daarmee antwoord op mijn stellingname te krijgen. In dat programma zijn twee broers Chris en Xand van Tulleken te zien, eeneiige tweelingen en allebei arts, die aan een extreme eettest meedoen. De een eet een maand lang uitsluitend suikers, de andere alleen vet. Daarvan mogen ze zoveel eten als ze willen. Vanwege hun identieke genen zijn ze interessante proefpersonen omdat veranderingen en verschillen die zich voordoen, geheel zijn toe te schrijven aan het dieet en niet aan genetisch materiaal. Tijdens de testperiode moeten ze regelmatig fysieke en cognitieve tests doen. Het hoofdwerk wordt beter gedaan door degene die het suikerdieet volgt (maar dat kan toeval zijn), de fietsroute tegen de berg op, wordt met een straatlengte gewonnen door de broer die koolhydraten eet. De uitkomst is niet spectaculair: vet en suiker moeten tot het minimum worden beperkt maar aan af en toe afzonderlijk vet of suiker gaan we niet dood.

De combinatie van vet en suiker is een grotere boosdoener. Daarom moeten we met een grote bocht om kant-en-klare maaltijden. Dagelijks bewerkt voedsel eten is een doemscenario. 
Er is echter een combinatie die het summum van slecht is: de heilige drie-eenheid zout, suiker, vet. Uit diezelfde documentaire blijkt dat zelfs muizen hiertegen niet bestand zijn. Ze eten door tot ze erbij neervallen, in tegenstelling tot samengestelde maaltijden zonder die combinatie; daarmee stopten ze zodra hun eetlust was gestild. Voor de wetenschap was dat het opzienbarendst. Onlangs downloade ik het boek van de Amerikaanse onderzoeksjournalist Michael Moss, getiteld ‘Salt Sugar Fat: How the Food Giants Hooked Us’ (2013). De Washington Post vond het “vital reading for the discerning food consumer.” Voor mij dus. Ik houd mijn hart vast, ik vermoed dat deze lectuur bloeddrukverhogend werkt.

Zelfs culinaire Groten der Aarde spelen hierop in. Neem bijvoorbeeld Neil Perry. Vorig weekend opende hij zijn hamburgerrestaurant ‘Burger Project’ in Sydney. Het restaurant loopt naar verluidt als een tierelier. We kennen Neil als chef en jury bij Masterchef Australia en als gewaardeerde collega van onze kookvriendin Poh Ling Yeow. De Sydney Morning Herald wijdde een recensie aan zijn kwaliteithamburger: het 36-maanden gerijpte vlees komt van Cape Grim-koeien (Tasmanië) die met gras zijn gevoederd. De eersteklasbacon komt uit de Barossavallei. Het komt met geheime saus en shaker-frietjes. Prijs: $ 7,90. Volgens de krant stond men afgelopen weekend in de rij. Onze goede vrienden Hugo en Emmy gaan binnenkort naar Sydney om hun dochter met haar partner te bezoeken en vervolgens vakantie te houden Down Under. Ondanks alles, raad ik hen aan om de burger te gaan proeven (wel stoppen na die ene)…  

Dat brengt mij bij mijn all-time favoriete kookprogramma Masterchef Australia; de 2014-editie nadert in Nederland de finaleweek. Mijn absolute favoriet is Laura, de inmiddels 19-jarige met Italiaanse roots, die nog steeds in de race is. Ze is de eerste die zich afgelopen week rechtstreeks naar een plaats in de finaleweek kookte. Haar afkomst lijkt een oneindige bron van inspiratie en smaak!

Het programma heeft nieuwe regels die het extra spannend maken. Zo kon er een power apron worden gewonnen die de drager een week lang heer en meester in de keuken maakte. Tracy was de gelukkige maar afgelopen week was zij de eerste kandidaat voor de afvalronde. Zij is overigens de favoriet van mijn liefje. Begin volgende week weten we hoe dat afloopt. Het was Heston Blumenthal-week dus iedereen, muzelluf inbegrepen, zat op het puntje van de stoel. Waar zou deze culinaire tovenaar mee komen? Van Heston moesten ze koken zonder het gerecht te hebben gezien noch geproefd, ze moesten al kokend een zintuig zo goed mogelijk tot uitdrukking brengen en de proever op de verkeerde voet zetten door bedrog in de keuken. Boeiend vanaf de eerste minuut. Nog een week of twee en we weten wie de Masterchef van Australië van 2014 is. Wordt vervolgd.

Home is…

Het is vandaag op de kop af 25 jaar geleden dat ik bij mijn liefje ging wonen. We ontmoetten elkaar enkele maanden daarvoor. Zij woonde in een stad in het zuidwesten van het land en ik woonde in het centrum van Amsterdam. In het begin van de relatie bezochten we elkaar over en weer, na enige tijd was ik degene die (bijna) elk weekend naar mijn liefje reed. Zij woonde veel groter en vrijer dan ik, in een groene omgeving, dicht bij water en wandelgebieden, niet ver van België.

We stuurden elkaar wekelijks kaarten, brieven en gedichten die we allebei tot op de dag van vandaag in een fraaie doos bewaren. De meeste indruk maakte ik in die tijd met een zelfgemaakte kalender. Ik zwoegde er wekenlang op met viltstiften, snijmat, waterverf, schaar, plakletters, foto’s, geleende en eigen gedichten, eigen tekeningen en andere frutsels. Elke maand kreeg een treffende spreuk en een toepasselijke illustratie. Zo kreeg maand november het uitzicht vanuit mijn Amsterdamse optrekje; dat bleek achteraf de maand waarop ik dat uitzicht achter mij liet.

Op een bepaald moment liet mijn liefje mij weten dat ik zeer welkom was om bij haar te komen wonen “als ik eraan toe was”. Vanaf onze eerste ontmoeting voelde ik een zielsverbondenheid die nieuw voor mij was, het woord soulmate kreeg met haar betekenis. Niet eerder ontmoette ik een partner die zó echt en oprecht was, bij wie ik zó mezelf kon zijn en die mij zó happy maakte. Maar ik had zo mijn angstjes…

In September van dat jaar gingen we een maand op vakantie naar het toenmalige Joegoslavië. Het was niet de eerste vakantie samen (dat was Schiermonnikoog) maar wel de eerste lange, buiten de landsgrenzen. We gingen met haar auto, de recent aangeschafte tweedehandstent lag achterin. We kampeerden op een van de mooiste plekken in mijn herinnering: in nationaal park Plitvicemeren. Het was een glooiend terrein en de zonsop- en -ondergangen waren er spectaculair. Zeker op de avond dat de zon in rozeroodoranjekleuren achter de heuvels zakte en een hert met een groot gewei zich tegen dat kleurenpalet aftekende. Dat beeld zal ik nooit vergeten; het staat in mijn geheugen gegrift. Een aantal jaren erna werden de Plitvicemeren oorlogsgrond en ging het gebied kapot.

Na die maand, terug in mijn eigen wereldje, vond ik mijn dagelijkse leven zonder haar leeg en saai. Ik miste haar, belde haar iedere dag op. Dat was het moment waarop ik besloot bij haar te gaan wonen. Ik zei het niet maar stuurde haar een zelfgefreubelde verhuiskaart met verklarende tekst (die overigens later de officiële verhuiskaart aan familie en vrienden werd). De dag dat ze de kaart in de brievenbus aantrof, was voor beiden feestelijk: ik was zover.

De verhuizing van Amsterdam naar haar stad had niet veel om het lijf, de verhuiswagen bevatte nauwelijks spullen; alleen mijn zelfgebouwde Gerrit Rietveldstoel ging mee. Ik ging overigens niet alleen met mijn liefje samenwonen, ik werd tevens huisgenoot van twee bijzondere katten. Een van de vrije slaapkamers werd mijn werkkamer, de ruime, ingebouwde kast werd inloopbibliotheek. Boeken waren altijd al mijn beste maatjes. Bij IKEA schaften we een groot zwart bureau aan, we kochten nieuwe vloerbedekking en klaar was B.

Om de bestaande kamer nóg persoonlijker te maken, veranderde ik het behang met de verticale bruine jaren’70-streep in behang met een zwarte streep. Daarbij moet je je mij voorstellen op de bureaustoel, met liniaal en een dikke zwarte stift. Lijn voor lijn, dag na dag, alsof het lijntrekken in mijn bloed zat…

Sindsdien verhuisden we samen zeven maal, binnen en buiten de landsgrenzen. Zeven, Gods mysterieuze getal. Een opmerkelijke score als je bedenkt dat mijn ouders slechts éénmaal verhuisden en mijn zussen het ieder tweemaal deden. Wat ik maar wil zeggen: het verhuizen zit niet in mijn genen.

 

Elke verhuizing voelde goed, elk van die woningen was een schot in onze roos. Dat gold zelfs voor de caravan waarin we jaren achtereen op een Nederlandse camping verbleven. Zolang zij maar aan mijn zijde is.

Ik denk dat we in de toekomst nog minstens twee keer zullen verhuizen. Ons huidige appartement aan de golfbaan staat te koop maar we hebben geen haast. De woningmarkt in Spanje trekt weer aan. Volgens Eurostat, het Bureau van de Statistieken van de EU, groeide de activiteiten van de Spaanse bouwsector in het afgelopen jaar met 42%?! We zullen zien. Waar we ook terechtkomen, home is where the heart is!

Trekvogels

Het is alweer November! Aan het weer zou je het niet aflezen: de temperatuur komt hier dagelijks nog boven 24 graden Celsius. Ik kan mij niet herinneren ooit zo’n zomerse oktobermaand te hebben meegemaakt in de tien jaren aan de Costa Blanca. Dat bevestigden de lokale weerdeskundigen: dit was de warmste oktobermaand in Spanje sinds 1965. Ongemerkt glijden we richting winter. De wintertijd werd ingesteld, ook hier gaan de lampen ’s avonds eerder aan.
Toen wij recent naar San Pedro reden om daar over de kilometerslange pier te wandelen, zag ik een grote zwerm vogels in V-formatie over onze hoofden trekken. San Pedro is een vogelgebied: het hele jaar door zie je vogels, onder andere flamingo’s, in en om de Mar Menor. In deze kleine binnenzee zijn momenteel veel migrerende vogels te zien. Ze trekken naar het zuiden… net als wij.
 
Bij mijn gevederde vriendjes roert het trekinstinct zich; dalende temperaturen en afnemend daglicht brengen dat voort. Aan het einde van de maand vliegen ook wij naar Buenos Aires, door hetzelfde instinct gedreven. Mijn liefje en ik gaan ruim vijf weken in de stad van de tango wonen, waar het zomert, en daar hebben we veel zin in. We huurden een appartement in een van de leukste wijken: Palermo Viejo, trendy maar rustig en groen, op korte loopafstand van Plaza Cortázar. We worden porteños te midden van 13 miljoen inwoners van Buenos Aires. Onlangs las ik in een webkrant dat Arie Boomsma vastzat op de luchthaven van Buenos Aires vanwege stormachtig weer. Hij is maker van het programma ‘Roze Wildernis’ waarin homojongens en hun vaders de Argentijnse wildernis intrekken om onder de bezielende leiding van Arie aan hun slechte relatie te werken. Tja. Wij gaan het zonder Arie doen, zowel in de hoofdstad als over de pampa’s van Argentinië. Wij zijn op ons best als we samen, vrij als vogeltjes, over de wereld kunnen fladderen…

We stippelden de route van Buenos Aires tot aan Otavalo (Ecuador) uit, de belangrijkste bezienswaardigheden werden in kaart gebracht. Kijkend naar de ontstane route, realiseer ik mij dat het eigenlijk een stedentrip mèt wordt... We zullen onderweg veel UNESCO-werelderfgoed zien; bovendien kunnen we een aantal plekken uit het boekwerk ‘1000 places to see before you die’ gaan afstrepen. Schelpen zal ik er nauwelijks vinden, walvissen zijn er in die tijd van het jaar niet te zien.

Wèl verheugen we ons op een goede mix van cultuur en natuur, kleurrijke volkeren, lekker eten en wijn proeven. Boven 2.000 à 2.500 meter kunnen we te maken krijgen met hoogteziekte. Eén ding houdt de gemoederen bezig: alle reisgidsen waarschuwen voor schimmige buurten in grote steden, voor zakkenrollers en andersoortige overvallen, waarbij Ecuador de kroon spant. Maar een gewaarschuwd mens telt voor twee.

In Buenos Aires gaan we vooral genieten van alle facetten van het hoofdstedelijke Argentijnse leven. We gaan alle stadswijken verkennen, het graf van Evita Perrón opzoeken, op donderdag gaan we kennis maken met de Dwaze Moeders op Plaza de Mayo en verder vele musea, restaurants, kerken en theaters bezoeken. Lopend, op de fiets en met openbaar vervoer. Met de gratis Buenos Aires City Map Walk app in de hand.

In januari 2015 gaan we dan met de ferry naar Montevideo, de hoofdstad van Uruguay. Het is geen grote stad maar heeft wel de nodige hustle & bustle. Hier verblijven we een week in de oude stad voordat we naar Argentinië terugvaren. Van daaruit starten we onze binnenlandse reis door het land van Máxima. We gaan met openbaar vervoer, via kleine en grote steden door de provincies Buenos Aires, Santa Fé, Córdoba, La Rioja, San Luis en Mendoza richting het Andesgebergte. Langs dat traject vind je een rijk koloniaal verleden (Jezuïetenmissies) maar ook veel natuurschoon. Zo willen we bijvoorbeeld de natuurparken Ischigualasto en Talampaya bezoeken, waarin onder andere de Maanvallei ligt en waar in het verleden dinosaurusfossielen werden gevonden.

Ook de Andes zullen we per openbaar vervoer oversteken. Eenmaal in Chili zullen we doorrijden naar badplaats Viña del Mar. Het land is daar circa 75 kilometer breed terwijl de lengte van Chili meer dan 4.000 kilometer is! Havenplaats Valparaíso, een stad verspreid over 21 heuvels, wordt afgeraden als verblijfplaats maar we gaan het zeker bezoeken. Het is zowel de geboorteplaats van Salvador Allende als van Augusto Pinochet. Daarna reizen we naar hoofdstad Santiago, de geboorteplek van Pablo Neruda, schrijver en winnaar van de Nobelprijs voor Literatuur (1971) waar we het stadsleven weer opzoeken. Isla Negra is waar hij zijn boeken schreef; staat ook op de lijst.

Van daaruit vliegen we naar Ecuador voor twee bijzondere excursies: de vulkaanroute met de Tren Crucero (de nachten brengen we door in haciendas), gevolgd door een bootcruise langs de Galapagoseilanden (daar slapen we aan boord). Na terugkeer uit Darwins dierentuin vliegen we naar Quito voor meer stadsleven. Daar zullen we  een bezoek brengen aan de Madonna van de stad, en gaan met de spectaculaire kabelbaan naar een hoogte van 4.000 meter, langs de helling van de Pichincha-vulkaan, met adembenemend uitzicht over deze oude stad met koloniaal verleden. Onze rondreis wordt afgesloten in bergdorp Otavalo dat bekend is om zijn kleurrijke Indianenmarkt en fraaie vergezichten.

Een verplicht nummer, volgens de vele reisgidsen die we inmiddels bestudeerden. Daarna volgt de grote trek van zuid naar noord. Net als mijn gevederde vriendjes. Deze chicks strijken dan weer neer op het nest, in afwachting van de Spaanse lente.