Denkend aan Bali

Bali was in de afgelopen periode regelmatig in mijn gedachten. Dat kwam onder andere doordat wij recent onze vliegreis naar het eiland van de goden boekten. In november zullen we teruggaan om Elsa en de jongetjes, onze Balinese familie, daar te bezoeken (waarna we naar Australië doorreizen voor de Zonnebloemreis). We kijken ernaar uit.

Eenmaal per maand skypen we met hen hetgeen de zon in ons hart brengt. We voelen ons dan happy als oma’s-op-afstand. Elsa schafte een goedkope smartphone aan van Chinese makelij. Ze skypen nu met die telefoon, vanuit hun eigen huis en niet meer vanuit een rumoerig internetcafé. Dat is veel leuker omdat zij en de kids op deze manier zijn omringd door hun eigen spullen en wij heuse optredens van de mannetjes te zien krijgen. Yuda zingt en speelt gitaar voor ons terwijl Damai met zijn pluchen vriendjes en een glimlach van oor tot oor voor de camera staat. Kita senang!

Daarnaast hebben we wekelijks mailcontact, eveneens met Ketut die nog steeds aan boord van een Amerikaans cruiseschip werkt. Wij volgen zijn vaarschema getrouw en zagen dat de boot volgende maand enkele Spaanse havens zal aandoen. Wij gaan hem deze keer opzoeken in de historische stad Valencia, circa 250 kilometer ten noorden van onze eigen woonplaats. Hij stelde voor dat we hem wederom aan boord bezoeken (zoals in Cartagena, vorig jaar) maar gezien het beperkt aantal uren dat hij vrij is, besluiten we hem aan de kade op te wachten en mee te nemen naar de binnenstad, voor een drankje, een hapje en veel bijpraten. De week daarop zal hij vanuit Barcelona naar Bali terugvliegen. In Bali worden de dagen afgeteld. Hij gaat later dit jaar echter weer varen.

Indonesië kwam onlangs negatief in de publiciteit, wat mij betreft. PDI-P, Golkar en de Democratische Partij, respectievelijk de grootste, de één na grootste en de vierde partij van het land steunen het voorstel dat twee islamitische partijen, PPP en PKS, in 2012 indienden. Eerlijk gezegd verwachtte ik voor zijn verkiezing dat president Jokowi een liberalere koers zou varen alhoewel zijn partij in een coalitieregering zit met een principiële islamitische partij. Maar toch. In 2013 schreef ik er voor het eerst over, zie Bintangberichten. Toen dacht ik nog dat het wel zou loslopen. Vandaag ligt dat wetsvoorstel dus ter behandeling voor. 

Tegenstanders bestempelden het als “creeping Shariah”... Het voorstel houdt in dat de verkoop, productie, distributie en consumptie van drank met een alcoholpercentage van meer dan 1% wordt verboden. Als het wet wordt, hangt een betrapte consument van alcohol drie maanden tot twee jaar celstraf boven het hoofd, plus een geldboete van tien à 50 miljoen Rpi; dat komt neer op minimaal €700 en maximaal €3.500. Geen kattepis. Als dat voorstel wordt aangenomen, is lokale bierbrouwer Bintang het eerste slachtoffer, waarna velen zullen volgen.

Eerder werd een voorstel bekend dat bepaalt dat alcohol in de gehele archipel alleen nog mag worden gekocht bij super- en hypermarkten en niet meer bij minimarktjes, stalletjes, straat- en strandverkopers. Dat was een klap in het gezicht van wong cilik (little people) ofwel Indonesië’s kleine luiden. Als wij een feestelijke lunch of een partijtje organiseerden, vroegen we ons personeel naar de plaatselijke toko of minimarkt -Indomaret- te gaan voor een kratje bier. Voor rosé gingen we wekelijks naar minimarkt TipTop in Lovina. Na vandaag mogen zij die producten hoogstwaarschijnlijk niet meer verkopen. We brachten menige zonsondergang in contemplatie door in de bale bengong met een biertje en een glaasje wijn.

De Indonesische minister van Handel (Rachmat Gobel) zei eerder deze week dat hij geen uitzondering kan maken voor vakantiebestemming Bali. Voor de goede orde: Bali is de enige Hindoeïstische provincie in het land met de grootste moslimpopulatie ter wereld. Wèl wil hij de kleine alcoholverkopers van Bali ontzien. Geen idee of deze coulantere houding ook van toepassing zal zijn op lokale en buitenlandse consumenten op het eiland van de goden...

De wetsvoorstellen beogen de Indonesische jeugd tegen verval te beschermen en de burgers in staat stellen te blijven meedraaien in de wereldwijde economie, aldus de officiële verklaring. Net als in menig ander land is alcohol een probleem onder jongeren dus dat je als overheid maatregelen wilt nemen, lijkt mij terecht. Maar zulke draconische?! Dat alles wordt extra opmerkelijk als je bedenkt dat rijstwijn die in menig Indonesisch huis wordt gebrouwen en gedronken, alcoholpercentages van 40 à 60% bevat. Arak is een gefermenteerde drank die uit kokospalmsap of uit kleefrijst wordt gemaakt. In Bali wordt heel veel arak gedronken, een liter kost 50.000 Rpi (€3.50). Dat drankje speelt een grote historische, religieuze (!) en culturele rol in het Balinese maatschappelijke leven. Traditionele genezers schrijven het zelfs voor als medicijn. Het is nooit zonder risico: met einige regelmaat overlijden Balinezen en buitenlandse toeristen aan zelfgebrouwen arak.

Herinnering aan Bali

Denkend aan Bali

zie ik dolende mensen,

traag door oneindige

sawa’s gaan,

en talloze flesjes

Bintang

als groene verleider

aan den einder staan.

Barefoot on the Beach (2015)

(heel vrij naar Het Gedicht Van De 20ste Eeuw van H. Marsman)

Als de House of Representatives van Indonesië, vergelijkbaar met onze Tweede Kamer, vandaag voor de betreffende voorstellen stemt, zal het leven in Bali voor velen die wij daar kennen niet leuker worden. Kasian.