Niet moeders dag

Het is vandaag moederdag in Nederland. Afgelopen week gebeurde er dermate veel met mijn hoogbejaarde moeder dat ik vreesde dat de dag dit jaar van betekenis zou veranderen. Aan het begin van deze week ontving zij haar op maat gemaakte rolstoel, inclusief hoofdsteun, waarin ze veel beter zit. Dat kunnen haar dochters vinden, zijzelf niet. Toen mijn zussen vroegen of de nieuwe stoel haar beviel, was haar reactie: “ach, ik zit…”

Mijn hoogbejaarde ouder

Een dag later werd het verslag doorgenomen van de test die een psycholoog eerder bij mijn moeder afnam om haar zorgindicatie te bepalen. Uitslag: ze lijdt aan dementie. Iets dat ik vermoedde maar dat alsnog rauw op mijn dak viel. 

In de afgelopen periode keek ik op televisie naar neurowetenschapper professor dr Erik Scherder. Hij sprak over gedrags- en persoonlijkheidsveranderingen vanwege aantasting van de frontale kwab (of lob). Die kwabben spelen een rol bij het aansturen van bewegingen maar ook bij veel psychische functies, zoals impulsbeheersing, sociaal gedrag, taal en geheugen.

Mensen bij wie dementie begint in de frontale kwab kunnen zich grof gaan gedragen of uitlaten, zonder daarvan de betekenis voor anderen in te zien. Ze reageren op iedere impuls en zijn wispelturig en onbetrouwbaar in hun reacties. Ik herkende veel in het huidige gedrag van mijn moeder. Alhoewel je mijn moeder niet allereerst associeert met liefheid, is haar agressie van nu a-typisch. Er lijkt geen rem meer te staan op haar boosheid en haar taalgebruik getuigt daarvan. Dat ontremde gedrag riekte naar dementie en dat is nu dus door deskundigen bevestigd.

Mijn moeder kreeg de hoogste indicatie voor wat betreft dementie. Ze heeft een blijvend intensieve zorgbehoefte, 24 uur per dag moet zij beroep kunnen doen op zorg en begeleiding. De indicatie houdt beschermd wonen in met intensieve dementiezorg. De zorginstelling waar zij tot later deze maand verblijft, is noodopvang (na haar deliriums). Haar tijdelijke kamer bevindt zich op een afdeling waar beschermd wonen met intensieve dementiezorg van toepassing is. Ze kan daar echter niet blijven, de instelling heeft een wachtlijst. Men is nu met spoed op zoek naar een plek in een andere instelling.

Op de avond van de dag waarop die nieuwe zorgindicatie werd bevestigd, raakte mijn moeder erg in paniek. Mijn zussen waren onderweg naar huis toen ze een telefoontje van de zorginstelling ontvingen: moeder was heel benauwd, riep om hulp, wilde haar dochters terstond aan haar zijde. Aldus geschiedde. Het zijn zulke toegewijde, trouwe dochters voor wie ik mijn pet diep afneem! Ze troffen haar met blauwe lippen aan. De ambulance werd gebeld en op weg naar het regionale ziekenhuis werd hartfalen geconstateerd. Mijn zussen volgden in haar kielzog, zaten urenlang in het ziekenhuis totdat de paniek verdween, het hart kalmeerde, zuurstof en medicijnen werden toegediend en zij naar een afdeling werd overgebracht.

Mijn moeder als dochter

De dag na de ziekenhuisopname ging het van kwaad tot erger. Het ziekenhuis belde met een van mijn zussen: of ze per direct konden komen in plaats van te wachten tot bezoekuur. Mijn moeder was agressiever dan ooit, trok het infuus uit haar arm, beet om zich heen, trok een verpleegster hard aan de haren. Ze herkende de meisjes niet, wenste iedereen dood. Bij een van hen legde ze haar handen om de keel.

Ik werd die dag met tekst en beeld op de hoogte gehouden en dat waren geen gemakkelijke boodschappen. We waren alledrie verbijsterd. Deze boze heks was onze moeder toch niet?! Welke storm raasde door haar hersenen? Ook het lichaam ging verder achteruit: er werd longontsteking geconstateerd. Mijn moeder werd daarop naar de geriatrische afdeling van het ziekenhuis overgebracht en sindsdien gaat het beter. Het infuus blijft inmiddels zitten, ze krijgt zuurstof toegediend, ze eet en is weer aanspreekbaar. Ze vroeg aan een van mijn zussen wat ze er op haar werk van vinden dat ze niet komt… Tja. Van de diepe crisis herinnert ze zich niets en dat laten we zo. Het mooiste is dat ze haar dochters weer herkent.