In hetzelfde schuitje

Momenteel lees ik het boek ‘Evangeline’ uit 2010 van D W Buffa met veel interesse. Je kunt dit een rechtzaakdrama noemen. Ik ontdekte deze Amerikaanse auteur onlangs en downloadde inmiddels enthousiast meer boeken van hem. De in San Fransisco geboren Dudley W (1940) studeerde Rechten, promoveerde vervolgens in Politieke Wetenschappen en werkte tien jaar lang als strafrechtadvocaat. Zijn tiende roman speelt zich af in de rechtzaal, waar je je als lezer het 13de jurylid waant.

Het verhaal draait om een desastreus verlopen schipbreuk. Een rijke Amerikaan nodigt enkele van zijn evenzeer rijke en beroemde vrienden uit op een cruise. Ze maken een reis vanuit Zuid-Frankrijk rondom continent Afrika, op een zeilschip genaamd Evangeline dat zijn weerga niet kent. Voor de westkust van Zuid-Afrika komen schip en opvarenden echter in een verwoestende storm terecht. Het onzinkbaar geachte superjacht breekt in tweeën en vergaat in ijltempo. Meer dan de helft van de opvarenden verdrinkt ter plekke. De schipper, twee bemanningsleden en elf medepassagiers weten zich van de verdrinkingsdood te redden in een veel te kleine boot. Duizenden zeemijlen naar het westen afgedreven, ter hoogte van Punta Arenas (zuid-Chileens Antarctica), worden ze door een vrachtschip opgemerkt en aan boord gebracht. Slechts zes personen overleven die tocht, weliswaar als levende lijken… 

Schipper Vincent Marlowe wordt vervolgens aangeklaagd voor meervoudige moord. Men heeft zich namelijk 40 dagen lang, onder de meest barre omstandigheden en zonder water of voedsel, in leven weten te houden. Met kannibalisme. En Marlowe was degene die het dodelijke oordeel uitvoerde. 

Auteur Buffa bouwt het gerechterlijke gevecht tussen de openbare aanklager en zijn getuigen en de aangeklaagde en zijn sublieme verdediging heel knap en meeslepend op. De grote vraag die boven de bladzijden hangt, is in hoeverre een mens mag gaan om te overleven. Het is uiteindelijk aan de lekenjury om te bepalen of de beschuldigde een echte keuze had en of de keuze die hij maakte, de kleinste of de grootste van twee kwaden was. Een groot aantal morele dilemma’s passeert de revue: wat is goed en slecht, hoe verhoudt het individu zich tot de gemeenschap. Boeiend!

Ik vond het beeld van een te vol bootje met verzwakte opvarenden, stuurloos dobberend op een uiterst woelige zee, een toepasselijke metafoor voor de tijd waarin wij leven. Wij zitten al bijna een jaar lang in een covid-19-pandemie en krijgen daar nog eens Britse, Zuid-Afrikaanse en Brazilaanse varianten bovenop met alle nieuwe bedreigingen vandien. De boei die ons, bijna-drenkelingen, wordt toegeworpen, brengt wellicht niet de redding waarnaar we zo hunkeren. Dat de vaccins geen immuniteit bieden tegen alle varianten, dat het vaccineren te laat begint en veel langer duurt dan goed voor ons is. De beslissingen die onze leiders onder deze barre omstandigheden nemen, staan voortdurend onder druk. Het is doorgaans te weinig, te laat. En hoe staat het met de eigen verantwoordelijkheid van de opvarenden? Hoe verhouden wij ons tot de ander in een gammel reddingsbootje? Survival of the fittest of compassie? Dwang of zelfdiscipline?

Iedereen zit in dit deel van de wereld nu min of meer in hetzelfde schuitje. In Spanje kregen wij vorig jaar strict huisarrest opgelegd terwijl Nederlandse burgers -in verhouding tot ons- nog veel mochten. De besmettingscijfers liepen eind vorig jaar/begin van dit jaar drastisch op in het Vaderland waardoor meer en scherpere maatregelen nodig werden die stricter uitpakten dan hier: alle horeca en andere niet-essentiële winkels dicht, mondkapjes verplicht in alle openbare en overdekte ruimten; onlangs aangevuld met een drastische vermindering van het aantal toegestane thuisbezoekers (1) en een avondklok vanaf 21:00 uur. Dat is ongekend strict voor een land dat vorig jaar begon met een intelligente lockdown.

Het instellen van een avondklok had in Nederland nogal wat voeten in de aarde. Het parlement ging niet direct mee in het voorstel voor deze maatregel. Naar verluidt, deed dat ongemakkelijk terugdenken aan de spertijd tijdens de Tweede Wereldoorlog. Ik bedacht mij dat de overgrote meerderheid van de huidige Nederlanders die niet meemaakte. Tegelijkertijd realiseerde ik mij dat Spanjaarden zo'n 'toque de queda' kende onder het recentere regime van Franco (1939-1975). Men accepteerde hier vorig jaar zonder al te veel gemor de noodzaak van een avondklok. 

De besmettings-, ziekenhuisopname- en sterftecijfers in onze autonome regio Valencia liep in die periode achter op Nederland en andere Spaanse regio’s. We waren er blij mee. De vrijheden rond Kerst en Driekoningen bleken echter te zwaar te drukken op de meeste Spaanse schouders. We kwamen recent met een doodsklap landelijk in de top3 van slechts presterende regio's terecht. Ziekenhuizen liggen hier nu voor 80% vol met coronapatiënten, er zijn reeds enkele noodhospitaals opgezet en triage zou al aan de orde van de dag zijn. Tja.

Er zijn er twee boos in Huize Barefoot... Als brave borsten zijn we diep teleurgesteld in de medemens - overigens niet alleen die in Spanje. Wij leven samen in een veilige bubbel, af en toe vormen we tijdelijk bubbels met onze voorzichtige vrienden Frans & Roland, Joan & Ben en onze Deense buren Jan & Bente. That’s it. We houden ons bewust verre van de rest. We weten waarom: gezond blijven en gezond houden.

Nieuwe maatregelen volgden hier ter voorkoming dat de derde golf hoger piekt: alle horeca -wederom- potdicht en handhaving van de avondklok. Golfen mag niet meer, tot groot verdriet van menige vriend uit Nederland. Aanvankelijk zou ook thuisbezoek van vrienden (d.w.z. niet-familieleden) niet meer zijn toegestaan. Het regiobestuur vroeg de landelijke overheid toestemming om dat besluit te nemen. Dat akkoord bleef uit maar het is niet uitgesloten dat de maatregel er alsnog komt. Het regiobestuur zoekt nu naar een legale manier om die maatregel door te drukken omdat de nood zo hoog is. 

Volgende week verjaart een lieve vriend hier. Mijn liefje en ik verzinnen al scenario’s buiten de deur voor wanneer we hem en zijn partner niet meer thuis mogen ontvangen of bezoeken. We zouden dat besluit erg betreuren... 

In mijn eerste en tweede Vaderland gaan we nu dus op vergelijkbare wijze de boot in. Ik ben solidair met degenen die hun steentje, net als wij, bijdragen aan het tot staan brengen van deze nare coronacrisis. De meeste kennissen en vrienden met vakantiehuizen aan de Costa Blanca volgen het nieuws over Spanje via de Nederlandstalige sites Spanje Vandaag en INSpanje. Beide websites vermelden dat zij het laatste nieuws uit Spanje brengen. Mijn ervaring is dat dit niet altijd zo is. In eerste instantie niet per se maar uiteindelijk wel, zou ik zeggen. Het is ook wel lastig om met al die regio’s de bomen nog door het bos te zien. Wij volgen die sites ook maar halen onze info bij voorkeur uit de eerste hand, uit Spaanstalige landelijke en regionale kranten.

De Spaanse overheid kondigde onlangs aan dat er geen buitenlandse toeristen welkom zijn totdat 70% van de Spaanse ingezetenen is gevaccineerd. Spanje vaccineerde tot nu toe rond één miljoen personen (van de in totaal bijna 47 miljoen inwoners). Bijna 16.000 mensen zouden de tweede injectie al hebben ontvangen, zo las ik in El País. De zomer van 2021 kunnen Spanjeliefhebbers wel vergeten... 

Het vaccineren loopt achter op schema dus dat zou betekenen dat het nóg langer duurt voordat de grenzen weer opengaan. In de afgelopen dagen verschenen berichten dat 150 burgemeesters en ander overheidspersoneel in de regio Valencia zich ruim voor hun beurt lieten vaccineren; soms inclusief hun familieleden. Bovendien zouden vaccins ongebruikt blijven door onbruikbare injectienaalden. Dat zijn geen vrolijk stemmende gegevens. Het goede nieuws is (en blijft?!) dat de huidige regering in Spanje verklaarde geen strict huisarrest à la 2020 meer te steunen, wat er in de toekomst ook gebeurt. Daaraan houd ik mij vast. Als een drenkeling aan een reddingsboei... Nederland vaccineerde overigens tot nu toe slechts 100.000 personen, op een bevolking van ruim 17 miljoen.

Vriendin Bernadette en ik namen ons voor op papier weer gezamenlijke reisplannetjes te maken voor na vaccinatie, om te proberen zo het dreigende psychische dal te ontstijgen. When they go low, we go high. Om de moed erin te houden, hing ik onlangs een wereldkaart op in de keuken. Ik gaf mijn liefje een dartpijl en vroeg haar te gooien. Op de plek waar haar pijltje terecht zou komen, zouden we dan, na vaccinatie, op vakantie gaan. Deze (na)zomer verblijven we dus drie weken achter de koelkast... 

Deze grap ontvingen we via Whatsapp, de hele dag moest ik erom lachen. Het doet mij nog steeds grinniken. Dat is een andere manier om het hoofd boven water te houden.