Wie bevuilt het zwaluwnest?

Illustratie: Nicola Jennings (The Guardian)

Nee, niet het Russische volk. Het is Vlad de Verschrikkelijke, de meest machtbeluste man van Rusland (van de wereld?) en zijn corrupte kliek die de boosdoener is. De man liet zich wederom van zijn wreedste kant zien. Hij is degene die de sneeuwwitte vredesduif al jarenlang wil verpletteren. In eigen land, de omringende landen (die ooit deel uitmaakten van het Groot-Russische Tsarenrijk) en de rest van de wereld. Zijn recentste oorlogsdaad maakte het land tot een internationale paria. 

In onze woonwijk wonen een Oekraïnse en haar Belgische partner. Ze zaten met mijn liefje in hetzelfde Spaans taalklasje. Een aantal jaren geleden, voor de coronapandemie, brachten we een mooie zomeravond op het terras door met hen en anderen. Het liep dusdanig uit de hand dat het samenzijn nooit werd herhaald. We groeten elkaar nog steeds in het voorbijgaan en een oppervlakkig praatje lukt ook nog wel. Het zijn geen onvriendelijke mensen maar die avond vond ik het verbijsterend wat er aan desinformatie (fake news) uit hun beider monden rolde. Aan president Poetin was niks mis, het vooringenomen en oprukkende Westen was de schuldige. Censuur? Ben je mal! Onderdrukking van bepaalde bevolkingsgroepen? Ook verzinsels. Ik begon die avond maar helemaal niet over het criminele neerschieten van passagiersvliegtuig MH17 met bijna 300 onschuldige vakantiegangers aan boord -waaronder 200 Nederlanders- vanuit de `volksrepubliek´ Donetsk. Niemand overleefde die aanval. 

Deze buurvrouw spreekt goed Russisch en Nederlands. Ooit was zij woonachtig in een pro-Russische separatistenregio in oost-Oekraïne. Haar partner is een gepromoveerde ex-wetenschapper (voormalig professor aan de universiteit) die vloeiend Russisch spreekt. Vooral van hem verwachtte ik een voorkeur voor de feiten. Kun je nagaan hoe de `flag Rossii´ er nu bij hen bij zal hangen, zoveel propagandajaren later en na het begin van deze oorlogsdaad. Oorlogsdaad?!  Vrijheidsstrijd zul je bedoelen! Tja. 

De Russische eigenaresse van de laatste onafhankelijke tv-zender die onlangs als laatste de stekker uit de objectieve nieuwsgaring trok (Dozhd), verloor alle hoop op vrijheid in haar land. Ze zei het als volgt “het IJzeren Gordijn is terug”… Een volwaardige dictatuur is daar een feit. Dat greep mij bij de keel. Niet uit angst maar uit compassie.

Traditionele Oekraïense vinok

Ja, er speelt zich een meervoudige humanitaire ramp af in Oekraïne. In 12 dagen tijd ontvluchtten ruim 2 miljoen Oekraïners hun land. Honderdduizenden bewoners van belegerde grote steden zitten gevangen, kunnen geen kant op. Zonder electriciteit, verwarming, eten en drinken. Zonder veiligheid. De Nederlandse bevolking toonde recent zijn gulheid met donaties ter waarde van 106 miljoen euro, als steun aan de inwoners van het bezette land. Zo ken ik mijn landgenoten weer! (Zelf deden we ook een duit in het zakje.) 

In Oekraïne studeren ook tenminste 76.000 buitenlandse studenten, volgens overheidsgegevens uit 2020. Velen van hen komen uit Afrika en Azië. Ook zij zijn oorlogsvluchtelingen. Zo genereus als de te hulp schietende buurlanden de deuren openzwaaiden voor Oekraïners, zo wreed werden deze jonge mensen van kleur geweerd bij de grensovergangen...

Onderstaand gedicht is van de hand van een van de beste hedendaagse dichters van Nederland: Marieke Lucas Rijneveld. Ze schreef het speciaal voor de Volkskrant.

Steeds gedacht: één soldaat maakt nog geen oorlog.
Maar nu met man en macht gezocht naar geruststelling,
naar de winter in een zwaluw zien overgaan, of de boter

op het aanrecht bestuderen en hoe snel zacht, dat iets nog
zacht kán worden in deze wereld en we allemaal zo smeerbaar,
maar de kou spat van beeldschermen, uit radiostemmen. 

Ze zeggen dat de veldslag is begonnen, dat anderhalve
rus en een paardenkop dit wilden, terwijl wij toch weten dat
vrede meer aanzien geeft dan geweld, dat alleen menslievendheid 

je een stoel in de geschiedenis geeft. En ook: een vechtersjas of een
ijzervreter is geen identiteit, het is een mal waar je jezelf in giet.
Wie het zwaluwnest bevuilt, broedt uiteindelijk zijn eigen ei kapot.

Het volgende moeten we onthouden: dat we allemaal als
vluchteling geboren worden, op zoek naar de juiste plek,
naar veiligheid en wat voorspoed, een liefkozende blik.

Dus maak vrij baan in het hart, want daar is een onmeetbare
ruimte. En bedenk dit: in ieder welkom zit een schuilkelder. 

De foto in de kop van mijn blog is van de Duitse fotograaf Karsten Mosebach (1969). Deze boerenzwaluw in vlucht leverde hem de titel Nationaal Vogelfotograaf van het Jaar op in 2021. Dit soort uitingen is als een pleister op de wonde, in donkere tijden als deze.