Apocalyptisch

We keerden eerder dan gepland terug van de Fallas in Valencia. Terugkijkend, hadden we niet moeten gaan... Maar ja, we hadden behoefte om de zinnen te verzetten. Wellicht waren we daarin te gretig. Toen we weer hoog en droog op het Spaanse honk waren, werd daar de mooiste falla van dit jaar gekozen. Die eer viel te beurt aan de Falla Convento de Jerusalén in de Categorie Speciaal. Het kunstwerk is hierboven op de foto te zien in verschillende stadia, maar altijd met grijze lucht en opmerkelijke wolken. De maker heet Pere Baenas (1967). Hij is al zijn hele leven Fallero-artiest. Hij begon op tienjarige leeftijd als hulpje in de werkplaats van Vicente Blasco; een andere Falla-grootheid. Baenas  eerste eigen falla verscheen in Gandia in 1982 en kwam uit in de kindercategorie. Hij won daarna diverse prijzen, de eerste officiële in 1987, eveneens uitkomend in de kindercategorie. Voor Valencia maakte hij tot en met 2019 35 grote fallas. 

Dit winnende kunstwerk van piepschuim en hout kreeg de titel `Monumento 2030´. Dat verwijst naar de 17 duurzame ontwikkelingsdoelen (Sustainable Development Goals) van de 2030-agenda van de Verenigde Naties. Het was een combinatie van feeërieke scènes met dieren en mythologische wezens en de nabije toekomst. Dit monument beeldt onder andere klimaatactivisme, strijd tegen ongelijkheid maar voor toegang tot water, gezondheid, welzijn en onderwijs uit. Wij zagen het op de eerste dag van onze bezoek, weliswaar in onaffe staat en deels onder plastic. De opbouw van de meeste fallas liep deze keer flink achter op de planning vanwege het slechte weer. Regen en harde wind waren deze week ernstige belemmeringen voor het evenement en haar bezoekers. 

Maandagochtend reden we zonder haperingen en vroeg van huis naar het centrum van Valencia. (Dat was goed voor de relatie!) Autoweg V-31 voerde ons rechtstreeks naar onze eindbestemming. We wisten vantevoren dat parkeren in het stadscentrum een probleem is. Bovendien was de verwachting dat de ondergrondse parkeergarages overvol zouden zijn vanwege de Fallas. Daarom was het plezier groot toen we op loopafstand van ons hotel een (gratis) plek  bovengronds vonden. Een zwarte jongen hielp ons bij het parkeren in een razenddrukke straat met vier rijstroken. Maar ik verblikte of verbloosde niet als chauffeur. Zijn blik was onbetaalbaar toen ik hem met een fooi hartelijk dankte voor zijn hulp. Hij had een spleetje tussen zijn voortanden. (Dat vind ik onweerstaanbaar, bij wie dan ook...) 

We parkeerden tegenover de Stad van Kunsten & Wetenschappen, een architectonisch geheel van gebouwen in de droge rivierbedding van de Turia, ontworpen door een van mijn favoriete Spaanse architecten: Santiago Calatrava. Het gebied was niet meer zo magisch als net na de opening maar het trekt nog steeds veel aandacht. Ook de mijne. We zouden dat complex van gebouwen diezelfde avond nog in een heel ander licht zien. Letterlijk! 

We wandelden eerst langs de belangrijkste pleinen van het stadscentrum en zagen bijna overal hetzelfde: reparaties aan poppen die waren gevallen of gebroken, onderdelen die nog niet waren gemonteerd, geheel of gedeeltelijk in plastic verpakt. Deze rondgang was daardoor zeker niet zo fraaie beleving als in voorgaande jaren maar toch was er heel wat te zien.

Het kunstwerk dat gisteren tweede werd in de verkiezing, stond op de Plaza del Pilar. Ik had wat voorwerk gedaan en wist waar de kanshebbers stonden. In een lokale krant las ik dat de maker van deze falla, Paco Torres, al drie jaren achtereen als tweede eindigde in de categorie Speciaal. Deze kunstenaar had voor dit jaar een budget van €275.000. Wow! 

Het motto van zijn falla was dit jaar 'Schaak', met scènes vol kritiek op de hedendaagse politiek. Zijn falla vroeg aandacht voor nieuwe technologieën, de politieke elite en farmaceutische bedrijven, aan de hand van schaakfiguren als koningin en bisschop. Zo was onder andere de relatie van de Spaanse monarchie met de Arabische wereld te zien, en kwamen Poetin, Xi Jinping en (premier) Pedro Sánchez in beeld. Die poppen waren werkelijk prachtig nagemaakt. Levensecht! Joe Biden stond sneu met beide pootjes op de grond in een regenjas van plastic. 

Op een ander traject vroeg ik een stedelijke schoonmaker wat de stad met al dat gebruikte en afgedankte plastic ging doen. Antwoord: recyclen. Tja. Ik herinner mij het gewicht aan plastic dat door het stedelijke afvalbeheerbedrijf in 2016 werd afgevoerd: 6.500.000 kilo. Dat zal dit jaar niet minder zijn, gezien het heersende weertype! 

We namen even pauze en lunchten op hoog niveau, in de mirador van het aantrekkelijke Only YOU-hotel, centraal gelegen met uitzicht op een deel van de stad. Met een magische amuse van het huis, hamkroketjes in varkenspootjes, steak tartare en paëlla met blote schaal- en schelpdieren was het culinair dik in orde. Van de wijnkaart kozen we een rode Muga (Crianza, 2017) die heerlijk  smaakte. Een goede stop. Daarna liepen we verder langs pleinen en parken, totdat het welletjes was. Al bleef het droog, het weer verslechterde zienderogen. 

In het hotel ontmantelden we de reistassen en trokken we de wandelschoenen uit. Het was rond deze tijd dat de lucht boven Valencia begon te verkleuren. Er kwam een licht okergele gloed over de stad. In het Spaans wordt zo´n waas ‘calima’ genoemd. Het ging om miljoenen microdeeltjes Saharastof die door de sterke wind vanuit het zuiden werden aangevoerd. Het gebouw Hemisferic veranderde in een mum tijd in een buitenaards ruimteschip!   

Later die avond dronken we iets in de sky bar van het hotel, met zicht op de gebouwen van Calatrava. Het Operagebouw lichtte op in de kleuren van de vlag van Oekraïne. Aan het tafeltje naast ons streek op enig moment een stel neer dat Oekraïens leek te praten. Zij videoappte even later met een familielid of vriendin en toonde de Oekraïense vlag op het gebouw via haar telefoon. De tranen vloeiden rijkelijk aan beide zijden van de verbinding alhoewel zij lurkte aan een Aperol Spritz. Ja, het leven in andere delen van Europa gaat `gewoon´ door…

We besloten die avond elders te dineren en kleedden ons warm aan om naar buiten te gaan. Eenmaal op straat kwam een grote groep kinderen met begeleiders en hun mini-Fallera (jeugdige koningin) in traditionele klederdracht langs. Er werden rotjes afgeschoten, kinderen gebruikten hun fluitjes en er werd op drums geslagen. Ze waren op weg naar de verkiezing van de beste kinderfalla van het jaar in een van de gebouwen van Calatrava. Wij konden onszelf toen al moeilijk staande houden vanwege de stormachtige wind. Hand in hand liepen we verder en doken het eerste het beste restaurant binnen dat warm en gezellig oogde. Daar nuttigden we iets kleins en liepen daarna, tegen de storm in, naar onze hotelkamer terug. 

De volgende ochtend zag er niet beter uit. Het stormde bij mij ook van binnen dus we pakten de reistassen weer in, kregen wederom hulp bij het wegrijden van onze zwarte parkeerwachter en reden terug naar de provincie Alicante. Onderweg werd de lucht met de minuut apocalyptischer. Okergele lucht veranderde in fel oranje, als van een Marslandschap. Ondanks de luchtfilter in de auto kregen we beiden onderweg een droge mond en last van prikkende ogen. 

In de afgelopen dagen was Spanje het land met de ongezondste lucht ter wereld. Op de thuisroute zagen we aan de andere kant van de autoweg duizenden kampeerwagens, waaronder veel Hollandse, naar het noorden rijden. Op weg naar gezondere lucht om in te ademen en zon. 

Thuis ging die verkleuring nog uren door. We hielden alle ramen, deuren en luiken potdicht om de kwalijke lucht buiten te houden. Het regende daarna twee dagen bijna continu. Ongekend maar goed voor het land. Het Saharastof bereikte Nederland intussen en zweefde verder, op weg naar de Noordkaap.