Bali boys in jurken

Afgelopen week ontvingen we welgeteld 22 filmpjes en een aantal foto's uit Bali. In één keer. Op Yuda’s middelbare school werd een voetbaltoernooi georganiseerd en daarvan maakte hij ons deelgenoot. Hij scoorde niet, wel zagen we een paar mooie assists van zijn voet voorbijkomen. Zijn leven bestaat al geruime tijd uit voetballen en voetbal kijken. Met zijn broer Damai, met vriendjes en nu dus ook met klasgenoten. Niks mis mee. 

Voor hem is dit WK Voetbal in Qatar een feest. We vallen hem vanzelfsprekend niet lastig met knekelvelden en verongelukte arbeidsmigranten uit Azië. Zijn vader is er zelf een dus we kijken wel uit! Daar kan hij zijn helden Messi, Ronaldo, Mbappé en Neymar rechtstreeks in actie zien. Voor de meesten van hen voor de laatste keer. Tijdens eerdere toernooien, ruim vóór de coronapandemie, mocht hij met een ouder af en toe naar een warung in de buurt waar de wedstrijden live op een groot scherm waren te zien. Die warung ging ten onder in coronatijd. Bali loopt vijf uur voor op Qatar dus om die wedstrijden nu te zien, moet hij midden in de nacht het huis verlaten. Geen goed plan voor een 15-jarige. Hij volgt de wedstrijden daarom op zijn telefoon. 

Hij was verdrietig om de uitschakeling van Neymars Brazilië (ik niet), om de sneue aftocht van Ronaldo op het wereldtoneel (ik niet), was blij met het sukses van Messi (ik niet) en Mbappé (ik ook). Over de incompetente en tamelijk partijdige Valenciaanse scheidsrechter Mateu Lahoz die de wedstrijd Argentinië-Nederland floot, hoorde ik hem niet. Gelijk heeft hij. Zestien gele kaarten, 48 overtredingen, verzuimen een rode kaart te geven aan de Argentijn Paredes die uit frustratie een bal keihard in de Nederlandse dugout schopte en de opzettelijke hands van Messi die niet werd bestraft, gingen geheel langs hem heen. 

Zelf vond ik die wedstrijd een dieptepunt en die scheids een schandvlek op de beroepsgroep. Lahoz zou voor deze ene wanprestatie USD$70.000 salaris hebben ontvangen. De dag erna kwamen nogal wat grappige whatsappmemes binnen van voetbalvrienden in Nederland die, net als ik, verongelijkt waren over het optreden van deze Spanjaard. Een aantal stuurden we door naar Yuda met de vraag “wat zie je hier?” Hij moest er altijd om lachen. Eén keer had hij het goed… “korupsi”. Vanmorgen las ik dat de FIFA onderzoek gaat doen naar het wangedrag van de twee  voetbalteams. Ik hoop dat ze de funeste rol van hun eigen FIFA-man in het veld, die met het fluitje, ook onder de loep nemen. Maar ja, stevig zelfonderzoek is deze corrupte organisatie vreemd.

Dit is tevens de laatste afbeelding als blogkop in de campagne ‘Verf lekker mee met de regenboog’. Deze is van de Nederlandse cartoonist Bas van der Schot. 

Het aparte was dat Yuda en zijn voetballende klasgenoten voor hun eigen schooltoernooi moesten opdraven in een jurk. Daar is zo’n OneLaf-speldje niets bij! Op de vraag waarom was zijn antwoord: “for fun”. In de aanloop naar die festiviteit zagen we hem jurken van zijn moeder en oma passen, zoekend naar de beste outfit. Altijd met een voetbal in de hand om misverstanden te voorkomen. Op de middag van Modeshow Futsal betrad hij de betonnen catwalk goedgekleed. “Dames en heren, model Yuda gaat vandaag gekleed in een bloemetjesjurk van de bekende Balinese ontwerpstudio Biasa.” (Not.)

Een aantal andere teamgenoten was niet zo kieskeurig als hij bij het kiezen van een voetbaltenue. Die van ons droeg de beste jurk, wat mij betreft. Zodra er werd gescoord, werd de rok frivool opgetild. Sommige jongens depten het zweet van hun gezicht met het vodje van hun ibu. Daarmee onthulden ze een stoere voetbalbroek als onderkleding. Men is nogal preuts in dat land… (Not.) De jongen naast Yuda op de foto, in zwarte halterjurk, had de slimheid en snelheid van een Messi. Het gegiechel van meisjes, waarschijnlijk klasgenoten, was op alle filmpjes hét achtergrondgeluid. Leuke koppies, mooie middag voor hen!

Tijdens onze recente maandelijkse videocall vroeg Yuda of we hem met iets anders wilden helpen. Zijn klas zou met een bus op schoolreis gaan. Naar twee belangrijke Hindoetempels op het eiland en als klap op de vuurpijl: naar de dierentuin. Jarenlang tekende ik dieren voor hem als hij als jochie bij ons kwam spelen. Ik las dierenboeken voor, deed de geluiden van dieren voor hem na. Als we rondreisden, ging elke dierenfoto die we maakten naar hem. Dan mocht hij dit toch niet missen?! Wij zouden niet willen dat hij –wellicht als enige van zijn klas- niet zou kunnen deelnemen aan die trip dus we maakten een donatie aan hem over. Dat uitje is hem van harte gegund. Ik ga ervan uit dat we wederom foto’s en filmpjes zullen ontvangen van de dag. Kan hij zijn jongere broertje en zusje (Varen en Santi) erover vertellen. 

Zijn ouders moeten aan het einde van dit derde schooljaar (het laatste jaar van Yuda’s junior high school) gaan beslissen waar hij de bovenbouw gaat doorbrengen. Nog drie jaar op deze school (senior high school) zou onze voorkeur hebben maar zijn ouders zijn degenen die erover beslissen. Yuda heeft zelf zeker ook een stem. Hij heeft het er naar zijn zin maar hij is nogal meegaand dus tegen een overplaatsing naar een andere school dichter bij huis of goedkoper zou hij niet protesteren, vermoed ik. Wij zouden het fijn vinden als ook zoon Damai (nummer 2) in Singaraja zijn middelbare schooltijd zou beginnen. We wachten af. 

We videoappten onlangs eveneens met vader Ketut. Ook hij vroeg om een gesprek. Vaak houden we ons hart vast als er zo’n verzoek komt. We maakten in de afgelopen jaren (14, om precies te zijn) nogal wat mee met hen… Aanvankelijk dachten we dat hij iets specifieks met ons wilde bespreken maar hij had gewoon zin in een face-to-face praatje. Hij werkt nu nog aan boord van een Amerikaans cruiseschip maar stapt volgende week in een Balinese haven van boord. Het is heel prettig voor hem dat hij niet vanaf de andere kant van de aardbol met een vliegtuig moet binnenvliegen. 

Ketut deelde onder andere zijn gedachten over de scholing van zijn (vier) kinderen, vertelde over de pech die hij heeft met een eerdere investering van €250. Voor vertrek kocht hij een moedergeit en een vaderbok die tijdens zijn afwezigheid worden verzorgd door een familielid die zijn baan verloor tijdens de coronapandemie. Nu blijkt dat moeders niet vruchtbaar is. Er hadden al lang babygeitjes moeten zijn geboren. Miskoop! Als hij weer thuis is, gaat hij haar verkopen en opnieuw op zoek naar een vrouwtje. 

Voor volgend jaar tekende hij alweer bij, bij zijn Amerikaanse werkgever. Zijn supervisor vroeg hem terug te keren en daarmee stemde hij in. Dat vond ik niet verwonderlijk: hij is een harde werker en een aardige vent. Wij zijn blij voor hem. In zijn woonomgeving op Bali liggen de banen niet voor het oprapen en bovendien krijgt hij op het schip een veel beter salaris waarvan iedereen in zijn gezin profiteert. Het heeft wel een prijs maar sinds de beschikbaarheid van communicatiemiddelen heeft hij geen heimwee meer. Hij kan op elk moment van de dag, waar hij ook vertoeft in de wijde wereld, contact zoeken met zijn dierbaren. 

Hij vertelde ons ook dat hij verdergaat met klussen aan zijn huis aan land, om het een nóg veiliger plek voor zijn gezin te maken. Enkele maanden geleden was er (opnieuw) een insluiper. Ik vermoed dat kwaaie types weten dat daar een vrouw alleen woont met haar jonge kinderen. Of dat ze denken dat er wat te halen valt omdat hij enkele maanden per jaar vaart. Jenny, moeder Elsa’s oudste zus, was in huis om op te passen toen ze een ongenode gast hoorde. Ze deed daarop alle lichten uit waardoor de snoodaard zich uit de voeten maakte, gelukkig. Jenny woonde tot voor kort met haar echtgenoot op Java maar keerde naar haar geboorteplaats op Bali terug na een scheiding. Kasian. Ze helpt haar jongere zus voorlopig in dit kinderrijke huishouden. We kennen haar, vinden haar een leuke, aardig vrouw.

Indonesië kwam in de afgelopen week negatief in de publiciteit. Het Huis van Afgevaardigden keurde het nieuwe Wetboek van Strafrecht goed waaraan tien jaar was gewerkt. Het vorige wetboek was een combinatie van koloniaal strafrecht uit 1917 (onder Nederlands bewind), lokaal gewoonterecht (adat) en recentere wettelijke aanvullingen sinds de onafhankelijkheid van het land in 1945. Dat er een nieuw wetboek moest komen, was dus niet vreemd maar deze verandering komt de gemiddelde Indonesiër niet ten goede, is de algemene teneur. 

Overspel, seks voor het huwelijk en ongehuwd samenwonen zullen voortaan strafbaar zijn. Vooral met dat laatste gaat de staat op de stoel van de moraalpolitie zitten en dat is een slechte ontwikkeling. Samenwonen is namelijk een privé-aangelegenheid! Dat gaat niemand anders iets aan. Elsa & Ketut woonden samen voor het huwelijk, zijn jongere broer met zijn latere echtgenote  deden het evenzeer en zovele anderen die we daar kennen of van wie we het weten. Mensen riskeren voortaan zes maanden celstraf. En voor overspel en seks buiten het huwelijk geldt hetzelfde. Daarop staat een jaar gevangenisstraf. 

Protesten in Jakarta - foto ANP/EPA

Abortus blijft strafbaar. Homoseksualiteit en genderdiversiteit zijn op zich niet strafbaar in Indonesië. Jongens in jurken hoeven er dus (nog?) niet op hun tellen te passen. Maar een homohuwelijk is en blijft onwettig. Vrouwen protesteerden in Jakarta tegen de nieuwe wet omdat zij menen dat die het lichaam van de vrouw gaat controleren. 

Er staan voortaan ook jarenlange celstraffen op het beledigen van het staatshoofd, op demonstreren zonder vergunning, op godslastering, het aanbevelen van atheïsme en communisme, kritiek op de nationale filosofie (Pancacila) en op ongeautoriseerde uitleg geven over voorbehoedsmiddelen. Dat is een democratie onwaardig. Zelfs afvalligheid wordt strafbaar, voor het eerst in de geschiedenis van Indonesië. Deze nieuwe wet gaat niet alleen gelden voor inwoners van het land, ook bezoekende buitenlanders krijgen ermee te maken. De nieuwe wet gaat over drie jaar in. 

Mijn liefje en ik zouden er niet meer willen (samen)wonen. In 2009 betrokken we een tropisch huis aan de Balizee, met een overheerlijk zwembad, maar daar zou ik onder de huidige omstandigheden niet meer naar willen terugkeren. Ons dorp kende een flink aantal lokale engerds die buitenlanders liever zagen gaan dan komen. Wij, twee vrouwen, werden er actief tegengewerkt. WIj kwamen met goede bedoelingen maar deden niet mee aan de powerplay en houden niet van corruptie. Vertrekken na vijf jaar was voor ons de enige optie. Wat we nooit zullen betreuren is dat we twee leuke Balinese mannetjes en andere mensen leerden kennen. Die zitten in ons hart, die band is voor altijd. 

De Indonesische minister van Law & Human Rights, Yasonna Laoly (1953), stelde dat het nieuwe Wetboek van Strafrecht een afspiegeling is van de “civilization of a nation”. Wat zegt dat dan over haar land? Zij deed de bezwaren tegen de nieuwe wet af met de opmerking “we kunnen niet iedereen tevreden stellen in een multicultureel en multi-etnisch land”. Wie het ermee oneens is, moet maar naar het Hooggerechtshof. Nou, dat zal een groot aantal mensenrechtenorganisaties zeker gaan doen! 

De internationaal geörienteerde Indonesische krant The Jakarta Post schamperde de dag na de goedkeuring in een hoofdredactioneel commentaar dat het nieuwe wetboek even koloniaal is als het oude. Het land zou hiermee achteruit bewegen, in plaats van vooruitgaan. Een onderzoeker van Human Rights Watch verwacht niet dat deze onderdrukkende wetten breed zullen worden toegepast. Het gevaar zit volgens hem eerder in de selectieve handhaving ervan. Geen hotel in Jakarta of Bali wil immers binnenlandse of buitenlandse klanten verliezen. “Dat geeft de politie weer een extra mogelijkheid om smeergeld te eisen.” Tja.