Oproep aan Nederlanders in het buitenland

Ik weet niet precies waar die aandacht voor Nederlanders in het buitenland plotseling vandaan kwam maar het is een feit dat er recent publieke acties werden ondernomen om met Nederlandse emigranten in contact te komen. De ene actie klonk oprechter en leuker in mijn oren dan de andere.

Zo riep de presentator van het radioprogramma ‘Vroege Vogels’  luisteraars in het buitenland op zich te melden bij de redactie. Aan die oproep gaf ik met plezier gehoor. Inmiddels had ik tweemaal telefonisch contact met Gert van de redactie. Hij is een enthousiaste jongeman die afstudeerde in Bosbeheer (specialisatie Ecologie) aan de Universiteit van Wageningen. Hij begon als stagiair bij dit programma en werkt er nog steeds. Dat begrijp ik! 

Het was een leuk gesprek, hij blijkt onder andere veel te weten over inheemse roofvogels in Spanje. Zelf moet ik doorgaans het boek ‘Guia de Rapaces Ibericas’ raadplegen, hij benoemde de vogels zonder hapering. Ik (h)erken mijn meerdere direct. Hij vertelde dat hij eerder dit jaar een vakantie doorbracht in Extremadura, een Spaanse regio langs de Portugese grens die ik al lang wil bezoeken vanwege de plaatselijke roofvogelpopulatie (vooral arenden). Daar vind je nog soorten die in andere delen van Europa niet meer voorkomen. Het kwam er tot dusver niet van dus die bestemming staat op mijn reiswensenlijst. Hij hoorde mij op een geëngageerde en aanstekelijke manier uit over de bevindingen en avonturen in mijn woonomgeving. Van het een kwam het ander.

Nu heeft Gert mij gevraagd om een reportage te maken over de zoutpannen (salinas) van San Pedro en over Mar Menor, Europa’s grootste binnenzee die zwaar vervuild raakte. Dat moet gaan lukken. Ik blog er immers al jarenlang over. Mijn idee is -in samenspraak met mijn liefje en met input van haar kant- om op een mooie dag naar Lo Pagán te gaan en daar twee vliegen in één klap te staan. Alhoewel ik geen vlogger of podcaster ben en het ook niet wil worden, denk ik wel dat ik over die twee gebieden een goed verhaal kan vertellen. Over wat ik zie als ik daar ben en naar links kijk (salinas) en naar rechts (Mar Menor). Twee verschillende werelden. Over vogels en zeedieren die het daar naar hun zin hebben en over de vervuilde plas de dieren juist het leven onmogelijk maakte. Twee grote tegenstellingen. 

Een kritische noot en een grap horen doorgaans in mijn relaas dus dat ga ik nu ook proberen. Deze reportage vereist ook de nodige voorbereiding maar dat ben ik gewend als blogger. De Vroege Vogels-uitzending waarin mijn verhaaltje van een paar minuten zal zijn te horen, vindt plaats op 31 december (van 7:00 tot 10:00 uur op NPO Radio 1). Dan zijn wij al ver verwijderd van de Costa Blanca en gaan we onder andere op zoek naar kolibries in Zuid-Amerika. Dat neemt niet weg dat ik mijn uiterste best ga doen om er een leuke opname voor de Nederlandse luisteraar van te maken! 

De tweede oproep aan Nederlanders in het buitenland was van heel andere orde. Zelf deed ik daar bewust niet aan mee. Het was namelijk de Telegraaf die Nederlandse lezers in Spanje opriep zich te melden. Er blijkt een toename te zijn in het aantal mensen in Nederland dat wil emigreren naar Spanje na de verkiezingsoverwinning van Geert Wilders. De kop van het krantenartikel was ‘Lekker weg van dat zooitje in Nederland’. Dat beloofde weinig goeds, wat mij betreft. Dit is taal van de straat die weinig aan de verbeelding overlaat. 

Er kwamen jubelverhalen op de redactie binnen. Over de zwembaden, de lage belastingen, goedkope benzine en investeringen met een ‘mooi rendement’. (Sommige) Nederlanders blijven calculerende burgers, ook buiten de landsgrenzen. Deze respondenten proberen naar verluidt ‘de narigheid uit Nederland op afstand te houden’. Vooral de manier waarop ‘de politiek met Geert Wilders omgaat’ speelt hen parten. Het is al zover gekomen dat ze uit pure ergernis het nieuws op NPO en RTL4 niet meer kunnen bekijken. 

Een reactie van een columnist van de Volkskrant kon niet uitblijven: golfen uit wanhoop, goed dat er eindelijk eens aandacht voor is! Onze gelukszoekers in Spanje zijn niet te benijden. 

Al zou ik de oproep van de Telegraaf hebben gelezen, dan nog zou ik niet hebben gereageerd. Ammenooitniet! Je weet dat jouw bijdrage wordt gebruikt (misbruikt) voor dubieuze doelen. Wat een afschuwelijke club is dit toch; serieuze en waarheidsminnende journalisten onwaardig. In de Tweede Wereldoorlog heulde de Telegraaf met de vijand. Na de oorlog werd deze krant veroordeeld voor het voeren van verraderlijke en vijandelijke propaganda. De geschiedenis lijkt zich te herhalen... Denk bijvoorbeeld aan de haatcampagne tegen Sigrid Kaag. Op die redactie zijn wederom bedenkelijke stemmingmakers werkzaam. En ze mogen vaak aanschuiven in praatprogramma's zonder op hun gedrag te worden aangesproken. Tja.  

Voor mij, die ruim 20 jaar geleden naar het buitenland vertrok vanwege werk, is het onmogelijk om de huidige narigheid in Nederland op afstand te houden. Ik ben geboren in Nederland, voel mij te allen tijde Nederlandse en zal mijn paspoort voor geen goud inruilen voor iets anders. Niet alleen vind ik het belangrijk met Nederlandse vrienden over belangrijke thema’s te kunnen (blijven) praten om binding te houden, ik ben bovendien nooit een wegkijker geweest. Onverschilligheid maakt onze wereld lelijker, dat vind ik al sinds ik adolescent was. Na de recente Tweede Kamer-verkiezingsuitslag werd de narigheid op afstand houden onmogelijk. 

Gisteren ontving ik als Nederlandse stemmer in het buitenland een mail in mijn postbus van de gemeente Den Haag. Het nationaal briefstembureau meldde dat Groenlinks-PvdA de meeste stemmen kreeg (28,5%). De VVD volgde op gepaste afstand met 17,4% van de stemmen. NSC werd derde met 12,2%. Op de PVV stemde 6.3% van de Nederlandse ex-pats. (Over een aantal van hen was dus iets te lezen in de Telegraaf.) D66 kreeg er een zetel bij nadat alle stemmen van Nederlanders in het buitenland waren geteld. Een lezer van de Volkskrant vroeg zich af hoe rechtvaardig dat is. Omdat we al jarenlang weg zijn en al die tijd geen belasting betalen. Hij vroeg zich af welke partij die vraag aan de orde durft te stellen. Die meneer kan ik zeggen dat het maar gedeeltelijk waar is wat hij zegt. Mijn gepensioneerde liefje betaalt wel degelijk belasting in Nederland (het gaat te ver om uit te wijden). Bovendien geeft de Nederlandse overheid ons een (straf)korting op de AOW, te weten 2% voor elk jaar dat we in het buitenland woonden of werkten. Het opkomstpercentage van 'ons' lag overigens op 65%. 

Het Vaderland en het constructieve deel van de bevolking wens ik alle goeds toe, zoals wij dat hier ook ervaren onder de Spaanse zon. Overigens ben ik geen gelukszoeker, meneer Donkers. Aanvankelijk woonden wij ook op een golfbaan (en we golfden) maar inmiddels verruilden we het appartement voor een huis in een Spaanse buitenwijk. Zonder zwembad maar wel met de grootste pool op loopafstand: de Middellandse Zee. We houden van Spanje, van het klimaat, de cultuur, de culinaire traditie, de mensen die we hier leerden kennen, van de eindeloze ruimte in dit land. In het voor- en najaar heerst hier stilte en zijn de (wandelende) duinen langs onze woonwijk een vogelparadijs. We spreken de taal, oefenen nog elke dag Spaans met Duolingo en dat opent vele deuren en harten. Dat is mijn aanrader aan al die Spanje-gangers die worden aangehaald in de Telegraaf: spreek 's lands taal. (Dat blijkt ook goed te werken in Nederland met de buitenlanders aldaar.) 

Er is geen haar op mijn hoofd die compassie voelt voor politicus Geert Wilders. Als hij premier wordt, gaat de hoogblonde man met Indonesische roots (van moeders kant) die zijn eenpersoonsbeweging -naar verluidt- met harde hand regeert, Nederland geen beter land maken. Daarvan ben ik overtuigd. Het is mij duidelijk wat mensen buiten de landsgrenzen met meningen als die in de krant van Wakker Nederland, als hun belangrijkste informatiebronnen gebruiken.

Dat voerde mijn gedachten naar de jongste zoon van onze Spaanse overburen uit Madrid. António (ingenieur) verliet Spanje een aantal jaren geleden vanwege zijn werk om met echtgenote en twee kinderen in Den Haag neer te strijken. Arbeidsmigratie is van alle tijden. Ze vestigden zich aan de Noordzee. Inmiddels kochten ze er een huis met tuin. Ze dachten nooit meer naar Spanje terug te keren en begonnen de Nederlandse taal onder de knie te krijgen. Hebben ze nu bedenkingen over een mogelijk PVV-kabinet in hun nieuwe land? 

Deze partij en diens aanhang hebben vooral problemen met migranten van buiten Europa maar ik kan mij voorstellen dat het idee van Wilders als premier Spaanse ex-pats een ongemakkelijk gevoel geeft. (Spanje kreeg in de vorige eeuw te maken met een bloedige burgeroorlog die werd veroorzaakt door een extreemrechtse legercoupe.) Zoals het mij ook een ongemakkelijk gevoel geeft als ik lees hoe de extreemrechtse Spaanse partij VOX tekeergaat tegen migranten en eigen volk eerst predikt. Maar wie van de Telegrof-respondenten kent die geschiedenis en het huidige politieke klimaat?

Wat Geert ook beweert

Illustratie: Bas van der Schot

Het Nederlandse volk heeft gesproken. En hoe! Madre mia, wat een misère... Het is niet het hele volk, dat wil ik hier wel hebben gezegd.  Tijdens de recente Tweede Kamer- verkiezingen kozen ruim twee miljoen Nederlanders voor de Partij voor de Vrijheid van Geert Wilders, een radicaal-rechtse partij. Dat is bepaald geen meerderheid van de stemmers (er zijn ruim 13 miljoen stemgerechtigden in mijn Vaderland) maar het was voldoende om hem aan een overwinning te helpen.

Ik keek met verbijstering naar het tv-scherm toen de resultaten van de eerste exitpoll verschenen. Die zag ik niet aankomen: 35 zetels voor Wilders en zijn vermaledijde PVV. Een partij die al bijna 20 jaar haat en verdeeldheid zaait in het land en discrimineert. Een partij die niet voor de vrijheid is van alle Nederlanders maar van slechts een deel van hen. Een nogal bang en sneu deel, in mijn ogen. 

Columnist en auteur Tommy Wieringa stelde dat de gedesillusioneerden van Nederland in Wilders hun man vonden. Zij geloven niet meer in het beschermen van gelijke rechten. Solidariteit en gemeenschapszin maakten plaats voor kaal nativisme (eigen volk eerst). Het is de ander die de vijand is. Deze toenemende trabilisering vormt een bedreiging voor de democratie. Wilders als schild tegen migranten in het algemeen en moslims in het bijzonder. Hij is de exorcist die de vreemdeling zal uitdrijven, zo zien zijn kiezers hem. 

Het werden zelfs 37 Tweede Kamerzetels. Een monsterzege. Beter gezegd: een zege van een monster. Wilders is een wolf in schaapskleren die zich berekenend van zijn milde kant toonde tijdens deze verkiezingscampagne en daardoor de bijnaam Geert Milders kreeg. Maar ik geloof helemaal niets van zijn mildheid. Hij vindt wat hij al bijna 20 jaar vindt. Hij neemt niets terug van zijn ideeën en eerdere uitspraken. Hij werd in 2021 door de Hoge Raad veroordeeld voor groepsbelediging. (Hij wil minder Marokkanen in het land.) Daarom wordt hij verguisd door fatsoenlijke partijen. Om die haat wordt hij al ruim 17 jaar streng beveiligd (wat ik zeker niet goedpraat). 

Hij zegt nu een deel van zijn radicalere ideeën over de koran, moslims en de islam in de koelkast te willen zetten. Als opperste teken van zijn bereidheid tot compromissen sluiten, op weg naar het Torentje en naar een nooit eerder vertoonde extreemrechtse regering. Maar je zet iets in de koelkast om het vers te houden. Die rotte ideeën komen er op een later moment weer uit, daarvan ben ik overtuigd. 

Ik houd mij vast aan de gedachte dat ruim zeven miljoen stemgerechtigde personen in Nederland en daarbuiten niet op Wilders stemden. (De opkomst lag deze keer rond 80%.) Dat is de meerderheid die ik (h)erken. Er wonen ongeveer 850.000 Nederlanders in het buitenland maar slechts 110.000 van hen brachten deze keer hun stem uit. Dat is veel te weinig, wat mij betreft. Onze stemmen en die van de bewoners van het Caribisch gebied zijn nog niet meegeteld. Het tellen van die stemmen duurt wat langer maar dat zal deze uitslag niet veranderen.   

Wilders staat voor alles dat ik hartgrondig verafschuw: eigen volk eerst, uittreding uit de Europese Unie, de gulden herinvoeren, islam-haat en andere vormen van intolerantie, een muur om Nederland, grenzen dicht voor alle vluchtelingen, afschaffing van ontwikkelingshulp, ruim baan voor Schiphol, maximumsnelheid naar 140km/uur, geen windmolens op het land, het stikstofbeleid overboord, boeren weer als vanouds laten boeren, de publieke omroep afschaffen, geen geld meer naar klimaat en de Klimaatwet afschaffen, geen geld meer naar kunst & cultuur, Oekraïense vluchtelingen het land uit, geen militaire steun meer aan Oekraïne, hernieuwd ontzag betonen aan autocratische engerds als Poetin en de Hongaar Orbán. En een havermelkban op de Amsterdamse grachtengordel!  

Ik kan met moeite beschrijven hoe groot de kater was op woensdagavond, woensdagnacht en op donderdag. Ik vind deze verkiezingsuitslag nog steeds onverteerbaar. Maar de kiezer heeft gesproken en de partij met de meeste stemmen wordt nu eenmaal tot winnaar van een verkiezing uitgeroepen. Dat gaat zo in een democratisch bestel.

Illustratie: Alexandra España

Buitenlandse media verwachten dat er een grote schokgolf door Europa zal gaan (BBC en The New York Times). De BBC noemde Wilders ‘the anti-Islam populist’. CNN omschreef Wilders als de Nederlandse ‘anti-EU, extreemrechtse populist’. Het Duitse Tagesschau gaf als commentaar dat ‘die Niederländer einfach die Nase voll hatten’ (we hadden er schoon genoeg van). De Spaanse krant El País noemt Wilders ‘de Nederlandse Donald Trump’. Ze schreven dat hij een referendum wil houden over het vertrek van Nederland uit de Europese Unie en tot een totale stopzetting van de asielinstroom. Belgische media beschreven dat ‘de radicaal rechtse PVV’ de grote winnaar werd. De Franse krant Libération schreef dat de overwinning van ‘de extreemrechtse islamofobe partij van Wilders’ een politieke aardbeving tot ver buiten de Nederlandse grenzen zal veroorzaken. Hebben die het dan allemaal mis om Wilders zo neer te zetten? Ik denk het niet. Wat Geert nu ook beweert.

De Russische staatstelevisie was er als de kippen bij om de overwinning van Wilders te bejubelen. Men steunt zijn initiatief van harte om Oekraïnse vluchtelingen terug naar het bezette land te sturen. De Hongaarse premier Orbán -die voortdurend dwarsligt in de EU en maling heeft aan democratie in zijn land- was de eerste buitenlandse regeringsleider die Wilders feliciteerde met zijn eclatante overwinning. Felicitaties ontving hij ook van de Franse Marine Le Pen, eveneens een 'goede' vriendin. Met zulke vrienden heb je geen vijanden nodig! 

In een interessante analyse van journalist Rob Wijnberg van de Correspondent (dat een meevoelende en net zo verbouwereerde vriendin mij toestuurde) las ik dat types als Wilders tot de zogenaamde nostalgisch nationalisten worden gerekend. Ze zien vooruitgang als iets dat in het verleden, iets dat achter ons, ligt. Een verleden waarin de grenzen van Volk en Vaderland er nog toe deden. Waarin het volk en het vaderland (nog) niet werden bedreigd door grensoverschrijdende problemen (zoals klimaatverandering), door grensoverschrijdende instituties (zoals de EU en de NAVO) en grensoverstekende vreemdelingen (zoals moslims, asielzoekers en vluchtelingen). Vooruitgang is voor dit soort nostalgisch nationalisten terugkeren naar het verleden. Naar een tijd waarin het klimaat nog geen crisis en stikstof nog geen probleem was. Naar een tijd waarin de bevolking nog autochtoon, de woonwijk nog homogeen, het boerenleven nog romantisch en het eigen land nog onafhankelijk was en trots op de eigen identiteit. 

Wilders neemt als nostalgisch nationalist zijn bange achterban mee terug naar die mythische tijden, volgens Wijnberg. Progressief Nederland had (heeft?) geen verhaal waarin grote groepen mensen geloven. Maar ik blijf solidair met de medemens, ongeacht zijn of haar afkomst, religie, kleur of seksuele voorkeur. Wijnberg noemt het verleden van dit soort nationalisten een “gelogen verleden” want het heeft nooit echt bestaan en je kunt er bovendien niet naar terugkeren. Als vooruitgang geen verhaal meer heeft, dan vertelt het verleden wel waar we naartoe gaan. Brrrrr. Angstaanjagend goede analyse... 

Nu is de prangende vraag of Wilders in staat is een regering te vormen en zo de nieuwe premier van Nederland te worden. Het wordt dan een erg rechtse regering, tot mijn grote verdriet. Ik stemde als progressief ook voor politieke verandering maar niet van deze orde. Wie van de andere politieke partijen gooit zijn fatsoen en principes in de vuilnisbak? Zet ze tijdelijk in de koelkast? Van Caroline van der Plas en consorten weten wel al dat ze staan te trappelen in de coulissen. De BBB is ook een club die alles bij het oude wenst te laten. Zij willen koste wat het kost aan deze extreemrechtse coalitie deelnemen. principes zijn er om overboord te gooien. Tja. Dat wordt een coalitie die is gedoemd te mislukken...

Premier Geert Wilders is een anagram van Wereld Emigreertrips maar dat zal wel toeval wezen. Een woordgrap van de Nederlandse koning van de korte, grappige gedichten: Theo Danes. 

Ik had niet kunnen bedenken dat ik het volgende nog eens zou schrijven: ik ga Mark Rutte nog missen als premier!

Winterklaar – deel 1

November is een prima maand om hier te klussen in en rondom het huis. Droog weer en lekker zonnig. Het was tijd voor schuur- en verfbeurten in Casa Barefoot. Wij hebben zogenaamde ‘rejas’ voor de ramen en de voordeur. Dat zijn stalen tralies die heel gewoon waren in de tijd dat ons huidige huis werd gebouwd. Destijds eiste de verzekeringsmaatschappijen in Spanje zo’n oplossing om huizen tegen inbraak te beschermen. 

Ik herinner mij dat ons appartement in Campoamor in 2002 werd opgeleverd en dat de boeven daar in de bosjes lagen. Ons overkwam destijds gelukkig niets (wij lieten een goed zichtbaar alarmsysteem installeren, met een telefoonverbinding naar een centrale). Dat deden niet alle buren. Een Nederlandse familie kwam voor de oplevering, richtte hun huis in met de eerste spullen, ging lekker lang lunchen om die stap te vieren en kwam terug in een volledig leeggeroofd appartement. Ze konden tv, witgoed, kleding en alle andere spullen opnieuw aanschaffen. Tegenwoordig is dat anders. Bovendien eist de verzekeraar geen spijlen meer. Alle nieuwgebouwde huizen worden nu zonder raam- en deurtralies opgeleverd. Dat neemt niet weg dat ze een functie hebben. Goede vrienden van ons kregen te maken met een inbraak die plaatsvond via de enige deur (zijingang) zonder spijlen. Daar zitten nu ook rejas voor, wel 21ste eeuwse strakke, moderne. 

Als je denkt dat dit het ergst is dat je als huiseigenaar in het buitenland kan overkomen, moet je het grappige boek lezen van de Nederlandse cabaretier Bert Visscher. Het is getiteld ‘Italianen kunnen niks’. Net als wij houden van Spanje, houdt Visscher van Italië. Hij kocht met zijn echtgenote een vakantiehuis op het Italiaanse platteland, in de buurt van Napels; met prachtig uitzicht op de Apennijnen. Hun avontuur begint in een Groningse pizzeria waar Bert bevriend raakt met Paolo. Met hem gaan ze een keertje naar Italië. Niet om een tweede huis te kopen maar ze raken er wel in verzeild. Als zijn vrouw ook valt voor het optrekje op die plek, kan Bert zijn geluk niet op. ‘Jubel en trompetten, confetti, dansmariekes, topless bediening, de Snollebollekes, de Heer is mijn herder, oosters en champagne, winnende staatslot, Edelweiss, rondje voor de hele zaak, drie wijzen uit het Oosten…’ 

Die euforie is maar van korte duur. De ellende begint al bij de ondertekening van het koopcontract. Daarna komen ze in contact met een uiterst onbetrouwbare aannemer, de verbouwing loopt heel fout en erg uit. De terrastegels worden zo verkeerd geplaatst dat er enorme lekkage in het huis ontstaat en de aannemer blijkt met de noorderzon vertrokken. De nieuwe huiseigenaar koopt een tweedehandsauto die na een paar weken op blokken -zonder wielen- op het parkeerterrein achter het huis staan. ‘Ik vertrek’, een tv-programma dat bol staat van het leedvermaak bij de Nederlandse kijker die liever op de bank blijft zitten, is er niets bij. Alberto (zo heet Bert voor zijn Italiaanse intimi) gaat met kenmerkende luchtigheid en humor met alle tegenslagen om. Zolang de lokale Italianen maar een onovertroffen kop koffie blijven schenken. Dat kunnen ze als de beste. Het helpt overigens als je een woordje Italiaans spreekt, Bert... 

Terug naar España. Als die spijlen eenmaal vastzitten aan je Spaanse casa, moeten ze worden onderhouden. Het is een allemachtig vervelend klusje want er zitten versieringen, bochten en krochten in die het schuren en verfen tot gedoe maken. Maar ja, je wilt niet tegen verroeste spijlen aankijken. Dat is pas echt gevangenis! Op een dag zullen we ze wellicht verwijderen (maar nu nog niet). 

Vóór de voordeur hebben we een stalen constructie met spijlen waaraan een hor is bevestigd. Dat antivliegenscherm lieten we zelf aanbrengen, de rejas waren er  voordat we La Casita kochten. De hor moest worden verwijderd voordat we de voor- en achterkant van de spijlen goed konden schuren en verven. Er zat een schroef aan de onderkant van de deurklink die onmogelijk kon worden losgedraaid. Daar was overheen geverfd. Zelfs de sterke handen van buurman Jan kregen dat niet voor elkaar. 

Dan moest de klink er maar helemaal af. Dat was gemakkelijker gezegd dan gedaan. Het is een solide stalen greep die je niet zomaar afzaagt. Jan zaagde en zaagde met een kleine maar scherpe ijzerzaag maar de stalen pin gaf niet mee. Wat aanvankelijk leek op een klusje van tien minuten bleek een klus van bijna een uur te zijn. Maar het lukte! De deurgreep lag op enig moment op het terras, die gaf de strijd eerder op dan wij.

Pas daarna kon het schuren beginnen. Die klus deed ik met mijn Black & Decker Mouse, een handzame schuurmachine voor de vrouwenhand. Mijn liefje vermaande mij mijn verfkloffie aan te trekken. Dat bestaat uit een t-shirt dat ik ooit kocht in de uiterst kleurrijke wijk La Boca, Buenos Aires. Het is een volkswijk in het zuiden van de hoofdstad met vooral Italiaanse roots. Grote stromen volksverhuizers uit Genua vertrokken in de 19de eeuw naar Argentinië. Het is toevallig dat Genua aan de voet van de Ligurische Apennijnen ligt, de plek waar Bert Visscher zijn hart verloor en neerstreek. Het verhaal gaat dat de nieuwe bewoners van La Boca hun huisjes in felle kleuren verfden om de sores van hun dagelijkse leven in een nieuw land op te vrolijken. Wij vonden het een heel leuke ervaring om door die wijk te lopen. Wel overdag, na zonsondergang wordt dat afgeraden. (Te gevaarlijk.) 

In Argentinië werden gisteren presidentsverkiezingen gehouden. De extreemrechtse kandidaat Javier Milei won. Deze 53-jarige man met rockster-allures wordt wel vergeleken met Donald Trump. De economische crisis in het land was dit jaar het belangrijkste verkiezingsthema. De armoede nam in de afgelopen jaren alsmaar toe en giga-inflatie leidde ertoe dat twee van de vijf Argentijnen inmiddels onder de armoedegrens leven. De nieuwe president wil de peso vervangen door de dollar en is voor versoepeling van de wapenwetgeving. Ik houd mijn hart vast...

Terwijl ik het schuurmeisje speelde (😊) op een zonovergoten terras, zorgde mjn liefje voor aanvoer van verf, kwast en koek en zopie. Overigens was de eerste poging om de stalen deurklink te vervangen vruchteloos. Dat kan nog wel een dingetje worden. Tja.   

We hebben nog één stel spijlen te gaan. Dat is echter niet zoveel werk omdat die onder de overkapping zitten, aan de zuidkant van het huis. Daar hebben zout en vocht minder invloed; er is dus minder roest. Al ben ik niet zo'n klusser, mooi geschilderde rejas geven wel veel voldoening. We laten de buitenkant  opgeschilderd en van binnen schoongeboend achter als we binnenkort lekker lang gaan overwinteren. Wanneer, waar en hoe lang lees je in Winterklaar – deel 2.

 

Thalassaphilia*

Terwijl de kinderen in Nederland met winterjassen zingend langs de deuren gingen vanwege Sint Maarten, zaten wij in badkleding op het strand aan de Middellandse Zee. Het was die dag 27 graden Celsius, weer een record. Het zeewater koelde in de afgelopen periode drastisch af. De ene dag was het nog 25 graden Celsius, de andere was het opeens 15 graden. Hè? Hoe kan dat? De verklaring las ik onlangs in een lokale krant. Sinds enige tijd waait hier de poniente, de koelere westenwind die van de Atlantische oceaan afkomstig is. Die blaast het nog relatief warme oppervlaktewater verder de zee op. Dat betekent dat water uit grotere diepte naar het oppervlakte komt en dat water is veel koeler dan het oppervlaktewater.

We gingen dit jaar voor het eerst naar het strand met stoelen en een koelbox. De parasol lieten we thuis. Dat klinkt gek maar het is waar. We zegen net achter de duinrand neer, een aantal meters achter vier hengels. Als er iets zou worden gevangen, zaten we eersterangs om het te zien. Dat leidde tot grappige situaties... Er passeerden die dag veel strandwandelaars die -bijna- allemaal dachten dat wij de eigenaren van de hengels en de kayak waren. In sommige ogen zag ik waardering (had ik maar zo’n vrouw), in andere enige vorm van ongeloof. (Wat hebben die ouwe wijven met vissen?) 

De mannen van wie de hengels, de kayak, de tassen, de tafel met allerhande spullen, de koelboxen, de zakken met brood en de blikjes drank wèl waren, zaten ongeveer 20 meter bij ons vandaan. Niet op het strand maar op de stoep, naast hun auto. We groetten hen vriendelijk toen we aankwamen, we vroegen hen wat de opbrengst was toen wij het strand verlieten. Nul vis. Dus geen lekker vismaaltje vanavond? Nee, aardappelen en eieren, zei een van hen met een grote grijns op zijn gezicht. Hij kon er kennelijk niet mee zitten. Ze zaten urenlang samen te kletsen, alsof hun hengels niet bestonden. Ook wij kletsten samen, alsof er geen hengel stond. 

Het waren prachtige luchten en dat hoort bij deze tijd van het jaar. Een groot aantal wolken leek op een UFO. Ze hingen als platte, witte schijven laag aan het firmament. Na een minuut of vijf veranderde dat beeld, na tien minuten waren de UFOs opgelost. Daarna ontstonden er nieuwe. Prachtig, niet alleen voor een fanatieke wolkenstaarder als ik.

Onze Britse vrienden Pat & Sue zitten elke dag op het strand. Die dagelijkse gang noemen ze 'going to the office' en daar moeten we altijd om grinniken. Ze zwemmen ook nog steeds in zee al betreurden ze de val in temperatuur. Ze vertelden ons dat ze op die dag aan de horizon zogenaamde ‘mirages’ zagen. Het zijn luchtspiegelingen die onstaan als er een groot verschil is tussen de temperatuur van de lucht en die van het water. Licht wordt anders afgebogen door warme lucht dan door koude. Fata Morganas nemen de kijker in het ootje. Je denkt dat je in de verte een schip ziet maar dat verandert weldra in een varend flatgebouw. Of het schip blijkt ineens gespiegeld in de lucht te hangen, dus ondersteboven. Zelf heb ik het nog nooit meegemaakt aan het plaatselijke strand maar ik ken het verschijnsel wel van andere plekken op de wereld. 

Zo schijnt de legende van de Vliegende Hollander te zijn ontstaan. Het zeilschip werd gespiegeld en leek in de lucht te varen. Er wordt ook wel gezegd dat de ondergang van The Titanic werd veroorzaakt door dit verschijnsel. De extreem koude lucht boog het licht dusdanig af dat er een valse horizon ontstond en de ijsberg ongezien bleef. 

Foto: J. Thompson

Dit is ook de tijd van de grote groepen trekvogels die van het hoge noorden van Europa naar het zuiden trekken. Dagelijks komen er honderden mantelmeeuwen over onze hoofden gevlogen. Sue, ook een grote vriendin van gevederde vriendjes, zat laatst op haar balkon en meende drie kraanvogels te zien overvliegen. Daar zou het wel de tijd voor kunnen zijn, vertelde ik haar. Onlangs ontdekte ik de crane radar, een GPS-systeem waarmee je kraanvogels met een tag realtime kunt volgen op hun route van Scandinavië naar Frankrijk en Spanje, de overwinteringsgebieden. Sinds het kouder werd in het hoge noorden, begon hun vogeltrek naar het zuiden. Dan floept er plotseling een groen licht aan in hun hersenpan en beginnen ze te vliegen. Deze vogels halen 49km/per uur, soms in groepen van honderd of meer. Op het moment van bloggen is een groot aantal van hen net Parijs gepasseerd. 

Op zondagochtend luisterde ik weer naar het programma 'Vroege Vogels' op de internetradio toen ik presentator Menno een oproep hoorde doen aan Nederlanders die werkzaam of woonachtig zijn in het buitenland. De redactie wil een speciaal programma gaan maken over vogelaars buiten de landsgrenzen. Nu hopen ze waarschijnlijk op exotische verhalen uit Peru, Nieuw-Zeeland en Papoea Nieuw-Guinea maar ook ik reageerde. Ik stuurde een mail met wat verhalen over de vele gevederde vriendjes in mijn eigen woonomgeving, in nabij gelegen natuurparken, vergezeld door een aantal foto’s van eigen hand. De eerste reactie ontving ik van een van de redacteurs van het programma. Ze zouden contact met mij gaan opnemen. Ondertussen kreeg ik een tweede mail van een andere redacteur en verslaggever. Of ze mij een keertje zouden mogen bellen? ¡Claro que sì! Ik ben benieuwd. (Wordt vervolgd.) 

Vorige week was ik even in Laguna Lo Monto, een kleine plas die in onze gemeente ligt en waar vaak trekvogels zijn te zien. Daar ontmoette ik de Britse natuurfotograaf John Thompson die daar was met een vriend. De beide heren waren helemaal in jagersuitrusting, met vogelsjaals om, hoeden met speldjes erop en loodzware camera’s met enorme lenzen. We raakten aan de praat over vogelen en over het gebied waar we op dat moment stonden. Dat kan wel iets meer onderhoud gebruiken, daarover waren we het eens. Zij hadden eerder een uitgebreid rapport aan de gemeente geschreven over de teruglopende waterkwaliteit, achterstallig onderhoud van de kanten en andere technische details maar er gebeurde tot dusver weinig mee. “It‘s all about politics”, meende John. De politieke partij die voorheen en nu de scepter zwaait (Partido Popular) heeft natuurbehoud niet hoog -genoeg- op de prioriteitenlijst staan. Natuur en milieu lijkt zo nog steeds een linkse hobby te zijn. Tja.

Op enig moment vroeg ik hem waarom hij de ramen van zijn geparkeerde auto open had gelaten. Toen ik aankwam, vond ik het verdacht dus ik keek even door het raam aan bestuurderskant of daar geen dooie lag. Je weet maar nooit. Niks of niemand te zien. John keek mij niet begrijpend aan dus ik herhaalde mijn vraag. Waarom stonden zijn autoramen open? Ik dacht dat hij ter plekke een hartverzakking kreeg. “Oh shit”, er lagen twee dure camera’s in de kofferbak. Hij wist niet hoe snel hij naar zijn auto moest rennen. Gelukkig liep het goed af. Er was daar kennelijk geen 'kiekendief' (;-)) in actie! 

Hij gaf mij zijn kaartje bij het afscheid. John maakt mooie natuurreizen en legt de bijzonderste foto’s vast op een eigen website. Daar trof ik bovenstaande foto aan van de twee vliegende kraanvogels, gespot in midden-Spanje. In het recente boek van Tommy Wieringa las ik dat een fotograaf een luie schilder is. Als je ziet in welke bochten een fotograaf zich soms wringt voor het mooiste plaatje, kan ik niet anders dan het hiermee oneens zijn. 

Door hun vertrek was het gebied helemaal voor mij. Er bevinden zich daar vijf uitkijkposten die ieder een andere hoek op de waterplas biedt. Zo ontdekte ik een tjiftjaf in een rietkraag. Mijn allereerste. Joehoe! Het is een klein bruingeel vogeltje dat is te herkennen aan de zang: het roept tjif-tjaf ♪. Zo dacht ik het diertje te herkennen. We maken vorderingen als vogelaar! Door die roep behoort de tjiftjaf tot de zogenaamde onomatopeeën (vernoemingen via klanknabootsing). Dit fragiele diertje overwintert hier of in Portugal of Noord-Afrika. In mijn vogelboek las ik dat het vooral 's nachts vliegt. Het vrouwtje trekt eerder zuidwaarts dan het mannetje. Rond april-mei keert het naar het noorden terug. 

Boven zee is er nu regelmatig een ellenlange sliert vogels net boven het wateroppervlakte te aanschouwen. De kijker ziet dan een lange, witte lijn bewegende stippen net boven het wateroppervlakte. Het zou kunnen dat er iets bijzonders gebeurt op de riffen die voor onze kust liggen. Bijvoorbeeld dat inktvissen hun eitjes leggen en dat vogels op die lekkernij afkomen. In dit seizoen raak ik niet uitgekeken.

*Dit is de klinische term voor liefde voor de zee

Geen verbale bokspartijen

Dit wordt een longread (bijna 5.000 woorden). 

Nog twee weken te gaan! Op 22 november worden weer landelijke verkiezingen gehouden in Nederland. In de aanloop hiernaartoe komt er dan een persoonlijke mailwisseling tot stand met Nederlanders buiten de landsgrenzen en de gemeente Den Haag. Ik kijk er telkens naar uit, sta te popelen om mijn democratische plicht jegens het Vaderland te vervullen; net als  13,3 miljoen andere stemgerechtigden van 18 jaar en ouder. Zelfs na een bijna 20-jarig bestaan als ex-pat. Je kunt wel uit Nederland vertrekken maar Nederland vertrekt nooit (helemaal) uit jou. 

Die oranje enveloppen stemmen vrolijk. Het gaat altijd ergens om tijdens landelijke verkiezingen maar deze keer zeker! Als eenling legt mijn stem niet zoveel gewicht in de schaal maar het geeft mij naderhand het recht om te mopperen op politici. Daar is de blogger in mij blij mee. Het zijn roerige tijden, er heerst een flink aantal crises in het land die voortvarend moeten worden aangepakt en opgelost. Dat is extra stimulans om te gaan stemmen. Bovendien moet het land snel gaan vergroenen en verduurzamer. 

En er gaat een nieuwe minister-president aan het roer staan. Die wordt doorgaans geleverd door de partij met de meeste kiezersstemmen. De vorige, Mister Teflon, die het record vestigde als langstzittende premier liet kabinet Rutte IV vallen op de kwestie van gezinshereniging na migratie. Dat was onnodig want er was bijna een akkoord met de coalitiepartners maar toch deed hij het. Was het eigenbelang? Cartoonist Bas van der Schot van de Volkskrant meende een aantal weken geleden al van wel... Als we de geruchten mogen geloven, wacht hem volgend jaar een nieuwe, grote uitdaging als topman van de NAVO. Het laten vallen van het kabinet was in ieder geval niet in het belang van het land. Eerlijk gezegd denk ik wel dat het vertrek van Rutte uit de Nederlandse politiek ruimte maakt voor nieuwe ontwikkelingen en hoofdrolspelers en hopelijk veranderingen ten goede.

Er verscheen een nieuwe politieke partij aan het firmament die zich Nieuw Sociaal Contract noemt, aangevoerd door ex-CDA’er Pieter Omtzigt. Zelf heb ik inmiddels mijn twijfels over het vernieuwende karakter van deze partij (CDA 2.0?) maar Omtzigt is een capabel Kamerlid dat zijn dossiers kent en de burger serieus neemt. Of hij een goede partijleider is, moet nog blijken. Twee linkse partijen gingen samenwerken en vormen nu GL-PvdA (Groenlinks-Partij van de Arbeid) met de ervaren politicus Frans Timmermans die uit Brussel terugkeerde om partijleider te worden. Hij ambieert het premierschap, daar is hij duidelijk over. Een groot aantal andere partijleiders stapte op. Kortom, veel veranderingen. 

Een van de gevolgen van deze nieuwe lichting politici is hopelijk ook dat er nieuwe inzichten ontstaan. Deze keer lijkt er meer aandacht te zijn voor een rustiger manier van campagne voeren. Meer op de inhoud, minder op de persoon. We krijgen als kiezer dan ook meer inhoudelijke gesprekken tussen politieke leiders te zien en te horen. Een goede ontwikkeling, wat mij betreft. Een beetje sparren blijft leuk en een politiek commentator of presentator van een praatprogramma die een politicus het vuur aan de schenen legt, is eveneens oké. Dat is hun job. Een van de leukste commmentatoren vind ik Kees Boonman die wekelijks op de radio de Haagse politiek doorneemt. Zijn tongue-in-cheek manier van duiden vind ik grappig en verfrissend. 

Als het meer over de inhoud gaat, is er tevens gelegenheid partijleiders te vragen naar hun principes en morele standpunten (als ze die hebben...). Als het meer over de inhoud gaat, hoor je of een partij concrete doelen en plannen heeft om heikele kwesties in het land en hoofdpijndossiers op te lossen. Met clichés en platitudes bereik je niks en niemand. Dat ondervond Caroline van de Plas (BBB) in de afgelopen weken. Haar partij zakte flink in de peilingen. 

Gisteren las ik in de krant dat een commissie van de Nederlandse Orde van Advocaten een vergelijkend onderzoek deed naar 18 verkiezingsprogramma’s- Tien van die programma’s blijken over de schreef te gaan, ze blijven niet binnen de rechtsstatelijke lijnen; ze houden zich niet aan nationale en internationale wetgeving. Ook het programma van nieuwe partij NSC. Door maximaal 15.000 statushouders per jaar te willen, doet deze partij -net als BBB (Boerburger-beweging)- een voorstel dat rechtsstatelijk gezien niet toelaatbaar is. Ook voorstellen op andere terrein schuren. Levenslange celstraf (SGP), chemische castratie voor pedoseksuelen (Denk), taakstrafverbod voor geweldplegers tegen hulpverleners (VVD). Goed om te weten als kiezer, vind ik. De partijen die zich wel aan wettelijke regels houden, zijn D66, GL-PvdA, CU, PvdD, SP, Volt en BIJ1. 

Meer dan de helft van de Nederlandse kiezers schijnt deze keer te zweven; een hoger percentage dan ooit. Met name jongeren twijfelen over hun partijkeuze. Wat ik ontluisterend vind, is dat de VVD met nieuwe partijleider Dilan Yeşilgöz-Zegerius aan kop gaat in de laatste peilingen. Mensen willen veranderingen? Het lijkt er niet op! Ik hoorde een deskundige op de radio zeggen dat Nederland in de kern een oerconservatief land is. Daar lijkt het wel op!

Zelf ben ik als kiezer geen zwever maar ik bekijk de veranderingen in het politieke speelveld met belangstelling. Ook ik vulde de StemWijzer en andere gidsen in die helpen bij het maken van je keuze. In mijn geval geven die een consistent beeld: altijd progressief, vaak (in meer of mindere mate) links van het midden. Ik ga niet schrijven welke partij mijn voorkeur heeft, wel dat ik principieel stem op een vrouw en bij voorkeur op iemand uit de LGBTI-gemeenschap. Wat ik wel met je wil delen, is dat ik als kiezer de minste overeenkomsten heb met JA21. 

Dit jaar zijn er grote thema's waarover een standpunt moet worden ingenomen om tot een afgewogen keuze te komen: bestaanszekerheid, kansengelijkheid, woningmarkt, migratie, gezondheidszorg, klimaat, duurzaamheid. 

Journalistiek platform De Correspondent dat dit jaar 10 jaar bestaat, ontwikkelde een richtlijn voor de zwevende kiezer. Negen correspondenten bogen zich over de belangrijkste onderwerpen en legden elke politieke partij langs de lat. Welke partij zet wiens belang op de eerste plaats? Welke standpunten huldigt men en hoe duidelijk is men daarover in het verkiezingsprogramma? Wat zijn de plannen? De journalisten gaven partijen blauwe, grijze en rode ballen. Een blauwe bal staat voor expliciete steun aan thema X, de rode voor geen prioriteit of geen plan of actie op dat thema. Een grijze bal wordt toegekend aan een middenmoter: een beetje blauw, een beetje rood. (De hieronder ongenoemde partijen zijn de middenmoters.)

Wonen: dit onderwerp lijkt voor veel kiezers het belangrijkste thema van de aanstaande Tweede Kamerverkiengen. Bijna alle politieke partijen willen dat er vóór 2030 bijna 1 miljoen nieuwe huizen worden gebouwd. Die huizenbouw ligt al jaren stil vanwege de stikstofproblematiek. Maar wonen gaat niet uitsluitend om aantallen huizen. Het gaat ook om betaalbare huurwoningen voor lage en middeninkomens. Welke groep krijgt prioriteit van het woonbeleid van partijen? D66, GL-PvdA, SP, PvdD, CU, DENK en BIJ1 leggen due prioriteit bij betaalbare huur en bij kwetsbare groepen. 

VVD, CDA, FvD en JA21 krijgen een rode partijbal. Voor volkshuisvesting leggen zij de prioriteit bij huiseigenaren.

Zorg: wat doen partijen om ervoor te zorgen dat professionele èn informele zorgverleners (bijvoorbeeld mantelzorgers en anderen die onbetaalde zorg verlenen) de toenemende vraag aankunnen? Wie zetten in hun programma stappen om dit doel te bereiken? Zijn het dan grote of bescheiden stappen in die richting? D66, GL-PvdA, PvdD, CU, Volt en BIJ1 slagen daar het best in. 

VVD, CDA, PVV, FvD, JA21 en SGP bieden in hun programma’s nauwelijks of geen steun aan professionele en informele zorgverleners. 

Asiel en migratie: iedere politicus verkondigt meer grip te willen krijgen op migratie, of het nu om vluchtelingen, arbeidsmigranten of buitenlandse studenten gaat. Maar hoe dan? Moeten we Nederland minder aantrekkelijk maken? Nederlands invoeren als voertaal op universiteiten? Moet arbeidsmigratie aan banden worden gelegd? Landelijk of in Europees verband? D66, CU, Volt en BIJ1 houden in hun programma een duidelijk pleidooi voor meer legale migratieroutes om irreguliere migratie -met name voor asielzoekers- te beperken. (GL-PvdA en PvdD zijn hier de middenmoters.) 

VVD, PVV, CDA, BBB, FvD, JA21, DENK, SGP en SP willen een afname van alle legale migratieroutes. 

N.B. uit een recente peiling van I&O Research blijkt dat Nederlandse kiezers qua migratie eenduidig zijn. Van rechts tot links is er de duidelijke wens om migratie in te perken. Ter verdere info: het aantal asielzoekers zal dit jaar meer dan 50.000 bedragen, naast ruim 800.000 arbeidsmigranten en ruim 120.000 buitenlandse studenten (HBO en universiteit).

Klimaat: welke partijen hebben ambitieuze, rechtvaardige èn uitvoerbare klimaatplannen (drie criteria)? Wie wil dat Nederland klimaatneutraal wordt in 2040 of eerder? Bijna alle partijen onderschrijven de klimaatdoelen van het Parijs-akkoord. D66, GL-PvdA, PvdD, Volt en BIJ1 willen dat Nederland klimaatneutraal wordt in 2040 of eerder en zetten in op het belasten van grootvervuilers, het beschermen van lage inkomens en op burgerparticipatie in de energietransitie. Een aantal van hen heeft uitvoerbare klimaatplannen die personeelstekorten in de energietransitie willen aanpakken, het overbelaste stroomnet en stikstofvrijstelling willen verbeteren. 

PVV, FvD, SGP en JA21 hebben geen concrete doelen. (De middenmoters zetten overigens in op klimaatneutraliteit in 2050.) 

N.B. Uit recent onderzoek in opdracht van de Volkskrant blijkt dat driekwart van de Nederlandse kiezers een stevig beleid tegen klimaatverandering wil. Ze willen wel het groen maar niet de pijn. Daarvoor wijzen ze naar bedrijven, naar de Nederlandse overheid en naar Europa. Mensen zoeken dus naar (andere) sterke schouders die de kosten van het klimaatbeleid kunnen dragen.   

Landbouw: moet Nederland de stal van Europa blijven? De veehouderijsector stoot teveel stikstof uit, met enorme negatieve gevolgen voor natuur en mens. De noodzakelijke landbouwtransitie (en de woningbouw!) loopt vast omdat er tot dusver geen knopen werden doorgehakt. Nederland importeert heel veel krachtvoer en gebruikt heel veel kunstmest. Bovendien wordt 80% van de vleesproductie geëxporteerd. Dat is een onhoudbare situatie. D66, GL-PvdA, PvdD, Volt en BIJ1 hebben uitgewerkte (concrete) plannen om een einde te maken deze situatie. 

VVD, PVV, CDA, FvD, SGP, JA21, DENK en BBB willen geen einde maken aan het feit dat Nederland de stal van Europa is. Zij hebben geen plannen en dus ook geen serieus alternatief. 

Consumptie: welke partijen maken zich hard voor eerlijke en duurzame producten? Kijk om je heen: veel spullen die je thuis hebt of gebruikt, worden elders ter wereld gooedkoop gemaakt en grootschalig geïmporteerd. Veel komt niet van Nederlandse bodem. Bovendien dragen Nederlandse bedrijven vaak geen verantwoordelijkheid voor de misstanden in de productieketens. D66, GL-PvdA, CDA, SP, PvdD, CU en Volt zetten zich in voor eerlijke en duurzame productie. Veel van deze partijen zijn tegen ontbossing en voor verantwoord ondernemen.

VVD, PVV, FvD, JA21 en NSC spreken zich in hun verkiezingsprogramma niet uit voor een wezenlijke inzet voor eerlijke en duurzame producten. 

Big Tech: welke partijen pleiten voor publieke alternatieven voor grote tech-bedrijven als Google, Meta (van Facebook, Whatsapp en Instagram), X (Twitter) en anderen? De producten van die bedrijven vormen een bedreiging voor de democratie en voor mensenrechten. Wie zetten stappen in de richting van een publieke digitale infrastructuur die de publieke belangen beter waarborgt dan nu het geval is? D66, GL-Pvda en SP doen dat. Daarbij moet wel worden vermeld dat geen van die partijen echter een routekaart in hun programma heeft om er te komen. 

PVV, FvD, SGP en JA21 krijgen een rode bal. Zij hebben geen wezenlijke maatregelen in hun programma om meer grip te krijgen op Big Tech. 

Diversiteit: welke partijen zetten zich actief en expliciet in voor personen van de LHBTI-gemeenschap? D66, GL-PvdA, PvdD, Volt en BIJ1 betonen zich hierin voorvechters. Deze partijen hebben concrete maatregelen om de gelijkheid van gender- en seksuele minderheden te garanderen, zijn willen meerouderschap en draagmoederschap wettelijk beschermen en vruchtbaarheidsbehandelingen vergoeden. Daarnaast moet er een verbod komen op de zogenaamde ‘homogenezing’ (conversietherapie). 

PVV, FvD, CU, SGP, DENK en JA21 zijn tegenstanders van gelijkheid voor deze gemeenschap. 

Onderwijs: welke partijen zetten zich nadrukkelijk in voor jongerenwelzijn op basis- en middelbare scholen? Wie heeft concrete plannen om de mentale gezondheid van jongeren te verbeteren? Het zijn PvdD, CU, DENK en Volt die plannen opnamen in hun verkiezingsprogramma. 

VVD, PVV, CDA, SP, FvD, SGP, JA21, BIJ1 en NSC krijgen een rode partijbal op dit thema. Zij beschrijven weinig of geen concrete maatregelen in hun programma's. 

Mij viel op dat de verkiezingsprogramma’s van BBB en NSC op geen enkel thema een blauwe bal ontvingen. Tot voor kort verkondigde BBB dat ze de nieuwe premier van het land in huis haalden (in de persoon van ex-CDA’er Mona Keizer). Deze partij zakte inmiddels flink in de peilingen dus die droom viel in duigen. 

Dat geldt niet voor NSC, de partij van Pieter Omtzigt. Die staat te boek als grootste kanshebber om de grootste partij te worden maar over of hij zelf premierskandidaat is, zwijgt hij in alle toonaarden. Het zou niet om ‘het poppetje’ moeten gaan, vindt hij. Maar dat is toch onzin? De Nederlandse kiezers hebben er recht op te weten wie straks in het Torentje gaat zitten namens hen. Niks daarover zeggen is kiezersbedrog, wat mij betreft. Nee, dit is geen stemadvies. Wel info voor zwevers. 

Vorige week ontving ik een vriendelijke herinnering uit Den Haag. Dat ik mijn oranje envelop-met-inhoud niet moest vergeten. Mijn liefje en ik hadden die van ons toen al ingestuurd. Ruim op tijd. Niet port-betaald, ons bin (en blijft) zuunig. Dit worden spannende verkiezingen.

 

Un balcón al Mediterráneo

Twintig jaar lang reden we er langs zonder te stoppen. Met enige regelmatig zei ik dat we er toch een keertje moesten afslaan. Tot dusver gebeurde dat niet. We komen langs de afslag als we van vliegveld Alicante naar huis rijden, als we gaan vogelen in Clot de Galvany en als we naar de provinciehoofdstad gaan voor een uitje. Je kunt je dus voorstellen hoe vaak we die plek passeerden. Maar het is nooit te laat om te stoppen. (Met of voor wat dan ook!) 

Op Allerheiligen -1 november, een nationale feestdag hier- besloten we weer vogels te gaan kijken in natuurpark Clot de Galvany (bij Gran Alacant). Ik stelde deze keer voor dat we eerst stopten om de vuurtoren te bekijken. Ook zij vond dat een goed idee. We sloegen dus -eindelijk- af en zetten koers naar het lichtpunt, over een deels slechte toegangsweg van ruim vier kilometer lengte. Er zaten hier en daar enorme gaten in het nogal smalle wegdek. Slalommen was geboden om assen, banden en wielkassen te sparen, oppassen voor egoïstische en incapabele tegenliggers evenzeer. Op een paar honderd meter van de vuurtoren bevond zich een parkeerplaats waar we de auto stalden. 

We waren daar die dag niet de enigen. Wat een volk was er op de been! Sommige Spaanse bezoekers droegen een boeket bloemen met zich mee. Ik vermoed dat zij daar, aan de rand van de Middellandse Zee, hun overledenen gingen eren. Wellicht familieleden van vissers die vergingen of anderen die er verdronken? Mijn liefje las uit een lokale krant voor dat op de dag van Allerheiligen in Elche 45.000 mensen de begraafplaatsen van hun overleden dierbaren bezochten. (Allerzielen op 2 november is hier geen vrije dag.) Op de begraafplaats van Torrevieja stond de hele parkeerplaats langs de N-332 op de ochtend van ons uitje mudvol. Na dat bezoek is het voor velen de gewoonte om buñuelos (heiligenbotten) te eten, een soort zoete donut. Men eert hier de doden jaarlijks op die manier. Zo gebeurt het ook in Mexico en menig Zuid-Amerikaans land. Ik vind het wel een mooie traditie.

Ondanks de drukte waren we blij dat we waren afgeslagen voor een bezoek aan de vuurtoren. Dat statige witte gebouw staat waar vroeger een Romeinse wachttoren stond. Ik vond het leuk om te lezen dat de eerste lamp in de vuurtoren werd verlicht met olijfolie. Deze toren stamt uit 1858 en werd in recente jaren opgeknapt. Het ligt mooi tussen oude pijnbomen die typisch zijn voor grote delen van de Spaanse kustlijn. Het stadsbestuur van Santa Pola investeerde €300.000 in het verfraaien van de omgeving van de vuurtoren en in de aanleg van een wandelpad naar de uiterste oostpunt van de kaap. Dit is de meest oostelijke punt van de provincie Alicante. Architectenbureau RAS uit Elche tekende voor het ontwerp. De loopbrug is zodanig geplaatst dat het deels boven de Cabo de la Sierra de Santa Pola uitsteekt zodat je het idee hebt dat je op het balkon van de Middellandse Zee staat en boven zee zweeft. Het doet zijn naam als ‘skywalk’ eer aan. Mijn liefje checkte hoe hoog we daar stonden: 140m boven zeeniveau. 

Op een plaatselijk infobord las ik dat deze kaap een fossiel koraalatol is dat zes miljoen jaar geleden werd gevormd (eind Mioceen) toen de Middellandse Zee opdroogde. Je kunt nog steeds riffen zien liggen in het kristalheldere water; ideaal om er te snorkelen. Deze kaap steekt ver uit in zee zodat je op een heldere dag ver naar het noordwesten en zuidoosten kunt kijken. De luchten in deze tijd van het jaar zijn fantastisch qua blauw en qua wolken. Wolken geven sowieso perspectief aan een foto, vind ik. Recht tegenover het uitkijkpunt (el mirador) ligt het eiland Tabarca (dat we een paar keer eerder bezochten met de ferry). De leuke loopbrug van Santa Pola was die dag niet de enige verrassing. 

De stadsgemeente investeerde ook in het herstel en de verbetering van de overblijfselen en ruïnes van de militaire nederzetting die daar werd gebouwd tijdens de Spaanse Burgeroorlog. Daarmee ging ook een wereld voor mij, liefhebber van geschiedenis, open. De verhalen die zich tijdens die oorlog afspeelden in Santa Pola, zouden boeken kunnen vullen. (Die zijn ook verschenen in het Spaans.)

We bekeken daar twee zogenaamde ‘baterias’ van dichtbij al ben ik niet per se liefhebber van militair gedoe. Op die plekken stond voorheen luchtafweergeschut van de Spaanse Republikeinen. Als ik de borden niet had gelezen, had ik ze afgedaan als betonnen rommel met lelijke graffiti. Die installaties zijn met elkaar verbonden door diepe tunnels. Er bevonden zich daar ook schuilplekken voor bange Santapoleros. De tunnels hadden wanden van een à anderhalve meter dikte dus ze waren bestand tegen vijandige bommen. 

De Spaanse Burgeroorlog brak uit in juli 1936 en Santa Pola kwam in de Republikeinse zone terecht. Dat was hoofdzakelijk doordat het in Alicante gestationeerde militaire regiment niet in opstand kwam tegen de toenmalige regering, alhoewel generaal en plaatselijk bevelhebber José García Aldave in die eerste dagen zeker zijn twijfels had. (Voor wie het niet weet of is vergeten: de Spaanse Burgeroorlog begon met de rebellie van een groep rechtse generaals tegen de linkse regering.) 

Santa Pola wijdde zich destijds vrijwel uitsluitend aan de visserij. De Republikeinse regering nam na de opstand van de Franquistische generaals alle vissersboten en -bedrijven in beslag zodat vissers ambtenaren werden. Sommige van hen werden opgeroepen om te vechten aan het front of aan boord van oorlogsschepen. Aan het einde van de oorlog was de hongersnood daar niet zo erg als in veel andere delen van Spanje maar in Santa Pola begon men ook gebrek te krijgen aan basisproducten. Er werd veel geruild met buursteden als Elche (meel), Vega Baja (groenten) en Alicante (rijst). De provincie Alicante was voor de Republikeinen het belangrijkste distributiecentrum van voedselvoorraden aangezien de meeste goederen via de haven van Alicante aan land kwamen. 

Langs de hele kust van de provincie werden 60 luchtafweerinstallaties geplaatst. Radar bestond destijds nog niet dus het ging om andere vormen van vroege detectie van vijandige acties en om afweergeschut. Een groot aantal van die installaties werd vernietigd of verging maar in dit gebied werd veel behouden.

Alicante was de laatste provincie die door het leger van Franco werd ingenomen. Dat hield in dat het meer bombardementen door de lucht en op zee kreeg te verduren dan andere provincies van Spanje. De bloedigste aanval van het leger van Franco vond in mei 1938 plaats op de hoofdstad Alicante; daarbij vielen meer dan 300 doden. De vijandige vliegtuigen -gevlogen door Franquisten en fascisten van de Italiaanse bondgenoot Mussolini- stegen op van het vliegveld van Mallorca en kwamen over Santa Pola binnen (17km ten zuiden van Alicante). Ze lieten er 90 bommen vallen. 

In de eerste maanden van 1939, toen de Republikeinen de oorlog hadden verloren, probeerden velen van hen naar het buitenland te vluchten om de Franco-repressie te ontlopen. Ze verlieten Spanje onder andere via de haven van Santa Pola, ontsnapten aan boord van lokale vissersboten. Ze vluchtten naar Noord-Afrika, heel vaak naar Orán (Algerije). Sommige van deze vluchtelingen hadden pech, onder andere 100 burgers en belangrijke Republikeinse militairen die op de vissersboot ‘El Gallo’ werden onderschept door een van Franco’s marineschepen. Ze werden gevangengezet in een van de concentratiekampen op Mallorca. De vissersboot werd met kanonvuur tot zinken gebracht.   

Als je daar staat op een dag waarop de doden in Spanje worden herdacht, op zo’n mooi punt aan de kust van Alicante (onze eigen provincie), realiseer je je die oorlog en de vele slachtoffers des te meer. Ik dacht ook aan de bloedige conflicten die nu woeden aan de grenzen van Europa. Daarna had ik geen zin meer om vogeltjes te kijken.