Translate

zondag 2 juni 2024

Vanity Wall

Onlangs las ik een lang en intrigerend interview met Michiel Vos (53) in de Volkskrant. Onze man in Amerika noemt zichzelf geen journalist maar wat is hij dan wel? Amerika-duider, naar eigen zeggen. Hij is getrouwd met Alexandra Pelosi (dochter van) en ze wonen met hun twee zonen in New York. Vos is schoonzoon van Nancy Pelosi (1940), de voormalig spreekster van het Huis van Afgevaardigden in Washington D.C. 20 jaar lang was zij een gezaghebbende Democrate. 

Vos schreef een nieuw boek over zijn ervaringen en bevindingen aldaar, getiteld ‘Vos in de VS’. Sinds hij filmmaakster Alexandra Pelosi leerde kennen en ze verliefd werden, maakt hij deel uit van een invloedrijke Amerikaanse politieke clan met Italiaanse roots. Nancy is de Godmother, Michiel (‘Meheel’) naast schoonzoon ook dienend lid van de familie. De schoonfamilie is hecht en bemoeit zich overal mee. De familie komt op de eerste plaats en er is een code: je valt elkaar nooit af. Die positie brengt hem op plekken waar andere correspondenten nooit zullen komen. Maar die heeft een prijs... 

Je moet kennelijk een half miljoen dollars per jaar verdienen wil je überhaupt op Manhattan kunnen wonen. Amerikanen kijken ook altijd of je iets doet waar de ander iets aan heeft. Alles is een opportunity, en als die opportunity er niet is, ‘what are we wasting our time for?’ 

Het Amerikaanse systeem is transactioneel: jij zet je in voor de clan en zelf gebruik je dan de ervaringen die je meemaakt voor het werk voor radio en tv. Als Vos naar een geldinzamelingsavond komt, wordt er van hem verwacht dat hij een praatje maakt met de vrouw die een Rembrandt aan de muur heeft hangen. Want hij is een Europeaan, dus hij weet iets over kunst. En over die ontmoetingen schrijft hij dan in zijn boek. Als hij ergens is als familielid, is hij daar niet als journalist. Hij kan gebruiken wat hij ziet, maar als er iets nieuwswaardigs wordt gezegd, houd hij zijn mond. De clan gaat voor. 

Vos zijn Nederlandse moeder, lerares Frans, was niet onder de indruk van de Amerikaanse cultuur. Ze keurde Amerika af. Hij werd Amerikaan (in zijn doen en laten), zette zich -in haar ogen- teveel in voor de Italiaans-Amerikaanse clan. Van huis uit was hij namelijk niet zo familiegericht. Echtgenote Alexandra was geen ‘delicate little flower’, ze viel niet goed bij de Nederlandse familie. Grote gebaren, luid, bepaald geen muurbloempje. Zelf zegt Alexandra daarover ‘I’m a little much for the Dutch’. De relatie tussen de nuchtere Hollandse moeder en de veramerikaniseerde zoon verslechterde in de loop van de tijd. Maar dat gleed van hem af, Vos is niet van de confrontatie. (Zijn moeder overleed eind 2023; ze vergaven het elkaar tenslotte...) 

Als je in Amerika iets voorstelt, de juiste mensen kent, dan wil je dat tonen. Daarvoor richt je dan een Vanity Wall in je huis in. Daar schamen Amerikanen zich niet voor, zij kennen überhaupt nauwelijks schaamte. Vos noemt het leven in Amerika sowieso één groot fotomoment, altijd met een brede glimlach. 

Vos noemt dat het bevrijdende van zijn nieuwe (schoon)moederland. Europeanen vinden dat wellicht plat en vervelend maar ergens is het ook heerlijk, aldus de geïnterviewde. Als Vos zo’n IJdelheidswand in huis zou willen hebben -er staat daar nu alleen een foto van zijn beide zonen met president Joe Biden- dan zou er genoeg zijn om op te hangen: hij en George W. Bush, Bill Clinton, Barack Obama, Donald Trump en Joe Biden. Hij sprak ze allemaal en ging met hen om. Maar hij wil dat niet. 

Als de veroordeelde crimineel Trump de presidentsverkiezing later dit jaar zou winnen, verhuist het gezin Vos naar Nederland. Michiel zelf is verrast door dit antwoord van zijn echtgenote. Zij heeft geen zin in weer vier jaar gebrul. Bovendien kan het gevaarlijk (persoonlijk) worden voor een lid van de gehate ‘linkse’ elite; zeker eentje met de achternaam Pelosi. Hun exitplan heet ‘Amsterdam’. 

Guttegut wat een land, wat een cultuur... 

Mijn liefje en ik reisden relatief weinig door dit land dus een Amerika-kenner ben ik zeker niet. Bezoeken aan New York en Los Angeles vond ik wel boeiend. Nooit zal ik vergeten dat de Amerikanen (en de Canadezen) Nederland bevrijdden van de nazi’s en veel goeds deden voor het economisch herstel in Europa na de Tweede Wereloorlog; in Nederland de Wederopbouw genoemd. Dat zorgde voor een zekere lotsverbondenheid tussen de VS en Europa. Daar ben ik ze dankbaar voor en dat zal ik altijd blijven. Maar echte liefde werd het nooit tussen de States en mij. 

Als vreetlezer met een bijna onstilbare leeslust en een nogal eclectische smaak (al zeg ik het zelluf) kwam ik onlangs in aanraking met boeken van de Amerikaanse auteur en historicus Dee Brown (1908-2002). Dat was na lezing van het boek ‘De maand van de bloemendoder’ van historicus David Grann. Dat gaat over witte Amerikanen die mensen van de Osage-stam (Indianen) doodden om hun olierechten in de jaren ’20 van de vorige eeuw. De Engelse titel is ‘Killers of the Flower Moon’ dus ik weet niet hoe die Nederlandse titel tot stand kwam...

Hoe het ook zij, daarin trof ik een verwijzing aan naar de boeken van Brown. Een groot deel van diens leven bracht hij overdag door als bibliothecaris. Daarmee had hij directe toegang tot primaire bronnen en dat hielp hem bij het schrijven. Dat droeg ook bij aan zijn internationale doorbraak. Brown schreef wereldberoemde fictie- en non-fictieboeken, zoals ‘Bury My Heart at Wounded Knee’ (1970), ‘Creek Mary’s Blood’ (1980) en ‘The Gentle Tamers. The Women of the Old Wild West’ (1958). Stuk voor stuk zeer lezenswaardig en boeiend; nog steeds. Door zijn werk veranderde de kijk van de wereld op de westwaartse expansie door witte kolonisten in Amerika. Ik wist wel ongeveer hoe het zat maar niet precies. Het is schrijnend en mensonterend hoe de oorspronkelijke bewoners werden bedrogen en belogen door de kolonisten, hoe ze uiteindelijk werden gedwongen te leven in sneue reservaten. Stank voor dank. Het is ironisch en zelfs cynisch te noemen dat de witte pioniers van de late 16de eeuw, die ‘The Founders’ werden genoemd, Europeanen waren. Tja. 

Ik heb moeite met een aantal aspecten van de hedendaagse Amerikaanse cultuur en maatschappij. De oppervlakkigheid, geldlust en ijdelheid, het doorgeschoten consumentisme, de hardnekkige (institutionele) discriminatie van zwarte burgers, de verslaving aan fossiele brandstof, de politieke verdeeldheid tot op het bot en de liefde voor wapens stuiten mij tegen de borst. Het handjevol Amerikanen dat ik in mijn leven ontmoette (Roni Nan, Jack, Linda, Kirk en Andy) weerspreken mijn voorgaande uitspraken overigens.

Plus het feit dat iemand als Donald Trump president van dat land kan worden. Hij is de eerste president met een veroordeling aan zijn broek, de eerste ex-president met een strafblad. Op de radio hoorde ik recent Amerika-kenner en historicus Willem Post verklaren dat Amerika ‘doodziek’ is. 'Things are going to get ugly'... 40% van de Amerikanen verwacht dat er in hun land een burgeroorlog zal uitbreken in de komende tien jaar.   

In tegenstelling tot Vos heb ik zelf wèl een vanity wall in mijn huis. Die bevindt zich op een wand van mijn 'denkkamertje'. Het is er niet een van ons met BN’ers of andere bekende wereldburgers, alhoewel we weleens met een internationale beroemd op de foto gingen. Het is een pronkplek met bijzondere herinneringen. 

De foto’s die ik nam van mijn liefje, tijdens onze eerste twee vakanties samen (Schiermonnikoog en voormalig Joegoslavië). Het eerste zelfgefreubelde verjaardagskado dat ik haar gaf. Een serie opgeraapte veren van favoriete vogels. Een vogelhuisje dat we ontvingen van Haagse vrienden toen we verhuisden naar onze huidige plek aan de Costa Blanca en andere memorabele kadootjes. Beeldjes van schildpadden in allerlei materialen (het gelukssymbool van mijn liefje). Een houten briefopener en een kunstzinnig bewerkt ei uit Afrika.  Typische souvenirs uit andere landen. Heel veel zelfgeraapte schelpen van over de hele wereld. Een foto van mijn veel te vroeg overleden vriendin Nelly en mij. Tekeningen van de Bali kids en een staatsieportret met de Balinese familie. Mijn lidmaatschap van de Cloud Appreciation Society, de wereldwijde Club van Wolkenstaarders. Dingen die mij na aan het hart liggen.


Geen opmerkingen:

Een reactie posten