Vrede in de aarde!

Wereldwijd gaat er jaarlijks tussen USD $1.4 en 3.3 biljoen dollars (een getal met 12 nullen) publiek geld naar activiteiten die schadelijk zijn voor de natuur, zoals mijnbouw, olie- en gaswinning, visserij en veeteelt. Hoeveel goeds kun je daarmee doen voor de aarde?! 

Dat las ik in een recent verschenen rapport van de Verenigde Naties. Een van de conclusies die je daarin aantreft, is dat 147 landen het eens werden over het feit dat er een radicale koerswijziging nodig is om de biodiversiteit te redden. Dat vond ik een open deur en nogal gemakkelijk. Wie kan het daar nu mee oneens zijn?! Dit VN-rapport heeft betrekking op een van de 17 Millenniumdoelen; in dit geval nummer 15: leven op het land. Men streeft ernaar het leven van planten en dieren in de wereld te bevorderen. Door het herstellen van terrestrische ecosystemen (op het land en in de bodem), het duurzaam beheren van bossen, het bestrijden van woestijnvorming, het stoppen en terugdraaien van landdegradatie en het stoppen van biodiversiteitsverlies. 

De ecosystemen van de aarde zijn van vitaal belang voor het voortbestaan ​​van het menselijk leven. De wereld van nu kampt echter met een drievoudige crisis: klimaatverandering, vervuiling en verlies aan biodiversiteit. In de natuur hangt alles met alles samen. Bij een hittegolf in de Beringstraat en de Golf van Alaska (klimaatverandering) stierf plankton. Het gevolg was dat vissen en kreeftjes minder te eten hadden. Verderop in de voedselketen leden zeevogels honger. Door die ene hittegolf (ze zijn vaker te verwachten) stierven 4.000.000 zeekoeten; de helft van de lokale populatie. Dit is slechts één voorbeeld van het verlies van biodiversiteit. Deskundigen waarschuwen voor het afsterven van hotspots van biodiversiteit, zoals koraalriffen en het Amazonegebied. Bestaande beschermingsmaatregelen schieten bijna overal tekort. 

Deze biodiversiteitshotspots beslaan slechts 2.3% van het landoppervlak van de aarde. 44% van alle planten ter wereld en 35% van alle gewervelde landdieren leeft in deze regio's. Om te worden geclassificeerd als biodiversiteitshotspot moet een regio beschikken over minstens 1.500 endemische plantensoorten en 70% van hun oorspronkelijke natuurlijke vegetatie hebben verloren (meestal als gevolg van menselijke activiteit). Er zijn wereldwijd 36 erkende biodiversiteits hotspots; dat zijn de bruingekleurde gebieden op deze kaart. Er zijn 142 landen in de wereld onder wiens jurisdictie deze hotspots vallen. 

De Andes Mountains Tropical Hotspot is 's werelds meest diverse hotspot. Circa eenzesde van alle plantensoorten ter wereld leeft in deze regio. De gehele archipel van Nieuw-Zeeland is een andere hotspot. Het leven is daar zo geïsoleerd geëvolueerd dat daar vele soorten leven die nergens anders voorkomen. Meer dan 90% van de insecten en 80% van de vaatplanten zijn endemisch voor deze regio. 

Ontbossing en klimaatverandering hebben ook de Himalayas tot een biodiversiteitshotspot gemaakt. In deze regio liggen de hoogste bergen ter wereld. Je vindt er 7.000 plantensoorten en 500 soorten fauna. Veel plant- en diersoorten worden er bedreigd, zijn zeldzaam of sterven uit. Hier tref je dieren aan die alleen daar voorkomen; denk aan de reuzenpanda, de wilde waterbuffel en de zwarthalskraanvogel (foto), de enige alpenkraanvogel ter wereld.  

De Mediterranean Basin Hotspot is eveneens een biodiverse en cultureel rijk gebied.  Deze hotspot strekt zich uit van de Kaapverdische eilanden in het westen tot Jordanië en Turkije in het oosten, en herbergt meer dan 25.000 plantensoorten, een van de belangrijkste gebieden op aarde voor endemische planten. Snelle economische ontwikkeling, een groeiende bevolking en 32% van de internationale toeristen ter wereld zorgen voor ongekende druk op de natuurlijke habitats rondom de Middellandse Zee, verergerd door een gebrek aan effectieve plannings- en beheersystemen.  

Stel je bijeneters (foto), grotsalamanders, gekko's, makaken, libellen en pelikanen voor, allemaal levend in één regio. Sommige daarvan vind je nergens anders op aarde. Aangezien dit gebied in het hart van de drie Afrikaans-Euraziatische vliegroutes ligt, zijn miljoenen trekvogels afhankelijk van deze regio om hun enorme jaarlijkse migraties te voltooien. De van oorsprong Spaanse organisatie Birdlife (nu Birdlife International) is een van de leidende organisaties die lokale natuurbehoudsprojecten begeleid, veelal uitgevoerd door lokale gemeenschappen. Ik voel mij bevoorrecht dat ik heb kunnen rondreizen (en leven) in enkele van deze bijzondere regio’s.   

Een van de radicale beslissingen die we zouden moeten nemen volgens biodiversiteitsexperts, is stoppen met overheidssubsidies geven aan sectoren die bijdragen aan de achteruitgang en vernietiging van de natuur. Daarnaast moet er meer geld naar natuurbehoud en de rekening van de werkelijke kosten van milieuschade moet worden betaald door bedrijven die verantwoordelijk zijn voor die milieuschade. Laat de vervuilers toch betalen! Wie kan hier nu tegen zijn?!

Er was één wereldburger, eentje met vleugels, die zich van al die achteruitgang niets aantrok afgelopen jaar. Ze heet Wisdom en is een albatros. Ze woont op het onbewoonde atol Midway, middenin de Stille Oceaan. Ze werd voor het eerste geringd in de jaren '50 van de vorige eeuw; men schat haar leeftijd op 74 jaar. Welnu, die ouwe taaie legde vorige maand weer een ei. Haar laatste kuiken kwam uit de dop in 2021. Men schat in dat ze minstens drie partners overleefde en dat ze in al die jaren 30 eieren legde. Deze vogelsoort vormt doorgaans een paar voor het leven maar het is ook een feit dat de gemiddelde Laysan-albatros ongeveer 30 jaar oud wordt. Dus zij ging weer op vrijersvoeten, vond een nieuwe boyfriend en dat klikte. Wetenschappers berekenden dat Wisdom tijdens haar leven ruim 5.000.000km aflegde op zee. Wat een wereldreizigster! 

En ter afsluiting hierbij nog mijn eigen positieve eindejaarstip voor meer biodiversiteit. Voor Kerst deden mijn liefje en ik onszelf een stukje boerenland kado. Net als vele anderen maken we ons zorgen over het verlies van biodiversiteit in Nederland (maar ook elders). Tweederde van het Nederlandse grondoppervlak is landbouwgrond; de huidige vorm van landbouw gaat ten koste van planten en dieren. Het Nederland van nu kampt met een drievoudige crisis: klimaatverandering, vervuiling en verlies aan biodiversiteit. Kabinet Schoof gaat die problemen niet oplossen; in tegendeel. 

In dit afbraakkabinet zit de meest incompetente minister van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur ooit. (De 40-jarige Wiersma is lid van BBB en was voorheen lobbyiste voor Big Agro.) Het ontbreekt haar aan visie en duidelijke plannen om de crises in de landbouw effectief te bestrijden. Ze werd onlangs ook nog verkozen tot ‘liegebeest’ van het jaar door Stichting Wakker Dier. Tja.

Dan moeten bezorgde burgers zelf maar actie ondernemen. Via de coöperatie Land van Ons kochten we landbouwgrond om daaraan een betere bestemming te geven. In korte tijd kreeg men al 3.5 miljoen vierkante meter boerenland (350ha) in eigendom. (Voor de goede orde: Nederland heeft meer dan 2 miljoen hectaren 'agrarisch terrein' volgens het CBS.) Direct na aankoop van een perceel maakt een team van lokale vrijwilligers een beheerplan voor herstel van biodiversiteit en landschap. Het gaat om maatregelen als de aanleg van heggen, poelen en akkerranden en het planten  van inheemse bloemen. Een ander team gaat op zoek naar een biologische boer als pachter omdat die geen bestrijdingsmiddelen en kunstmest gebruikt. Dit gebeurt al in bijna alle Nederlandse provincies (er staat een kaart op hun website). Zo kunnen vlinders, vogels en bijen terugkomen en kunnen boeren gezond eten verbouwen. Win-win. Wie is hier nou niet voor?!