Onverwerkt verleden

Wijnand Duyvendak moest onlangs als parlementariër aftreden vanwege zijn radicale verleden, zijn politieke acties in de jaren '80 van de vorige eeuw die andere mensen leed had berokkend. In zijn laatste interview riep hij andere actievoerders op zich maatschappelijk te verantwoorden en afstand te nemen van toentertijd ondernomen illegale acties. Wij, voormalig activisten, zouden gebaat zijn bij oprechte verwerking van ons verleden... Ik kon die oproep niet negeren.

Alice Schwarzer, Duitse feministe van het eerste uur, oprichtster en hoofdredacteur van het vrouwenblad 'EMMA' heeft het altijd heerlijk gevonden een eigen tijdschrift te hebben. Maar ze is er inmiddels mee opgehouden en dat deed ze op een memorabele wijze want ze zei: “Ik kan schrijven wat ik wil en anderen kunnen ook schrijven wat ik wil...” Schwarzer kwam in 1977 voor het eerst uit met haar blad en ik kocht het eerste nummer.

Al tijdens mijn middelbare schooltijd droeg ik de vrouwenzaak een warm hart toe. Toen ik eenmaal op kamers woonde, besloot ik actief te worden in de vrouwenbeweging. Ik ging wonen in een studentenhuis in Delft dus het werd de Delftse beweging. Er waren in die tijd veel vrouwengroep actief: Vrouwen tegen Seksueel Geweld, Blijf-van-mijn-lijf, Vrouwenradio, Delft Potterie. Ik besloot mij aan te sluiten bij de vrouwen van de radio.
Het uitzenden vond elke dinsdagavond plaats; het was in die tijd een illegale activiteit dus we moesten regelmatig van zendlocatie veranderen. Er reed op de dag van de uitzending een politieauto door het centrum met een grote mast op het dak die moest opvangen waar we precies zaten. Ik heb die bus vaak door het raam van het zendadres zien rijden maar ze hebben ons nooit op heterdaad kunnen betrappen. Wij plakten stickers in de binnenstad -ook illegaal- om aandacht te vragen en luisteraars te trekken; ons logo was een in zwart-wit uitgevoerde Mona Lisa met een koptelefoon op. De begin- en eindtune van het wekelijkse programma heette 'Protection' en werd gespeeld door een Duitse vrouwenband. Het was een strijdbaar nummer dat ons altijd in de juiste stemming bracht.

We deden alles zelf: de techniek, de knoppen, de teksten, de interviews, de live presentatie. We konden zeggen wat we wilden. Menig uitzending was onvergetelijk. Over één uitzending wil ik wel wat meer vertellen. Het betrof een uitzending waarin Toos v.d. Hurk werd geïnterviewd. Zij was toentertijd lerares in het Zuiden des Lands en was de eerste vrouw in Nederland die vanwege haar homoseksualiteit was ontslagen. En dat was (en is) natuurlijk een schande! Er was een grote demonstratie voor haar georganiseerd, wij zouden onze uitzending aan haar en de situatie wijden en ik presenteerde die.

In die tijd was ik een groot fan van de Franse (feministische) striptekenares Claire Bretécher. Sinds 1978 tekende ze vrouwen en hun dagelijkse leven. Ik heb nog steeds een aantal van haar albums in mijn boekenkast. Er is een hilarische scène in het album 'Les Mères' die ik zo goed mogelijk zal beschrijven. Het gaat over een alleenstaande moeder met twee kids die een man heeft leren kennen die voor het eerst bij hen op de koffie komt. De kinderen krijgen van hun (nerveuze) moeder aanwijzingen over hoe ze zich moeten gedragen. Er is één ding dat ze vooraf moeten weten: de bezoeker heeft een vreemdvormige neus en daar mogen ze niet naar kijken en niets over zeggen! De kinderen gedragen zich voorbeeldig, het bezoek loopt op rolletjes totdat ma mierzoet aan haar bewonderaar vraagt: 'hoeveel klontjes in je neus'?

Het interview met Toos van de Hurk verliep langs dezelfde lijnen.
In die tijd was 'The Incredible Hulk' als serie op de Nederlandse televisie te zien. Voor wie het niet meer weet: het was een boom van een vent die groen werd en uit zijn kleding knapte als hij boos werd. “Als ik de achternaam van Toos nu maar niet verkeerd uitspreek” was mijn mantra van de dag. Aan mijn radiocollega's had ik op dat punt ook niet veel steun; sterker nog: de pesterijen waren niet van de lucht. In de openingszin ging het dan ook direct mis: ik kondigde haar aan als “Toos van de Hulk”... Incredible! Het was een èchte Freudiaanse verspreking: ik zei datgene wat ik absoluut niet wilde zeggen op dat moment. Het deed mij groen uitslaan van ellende.
Ik heb het kennelijk nóg niet verwerkt.