“Wist je het al?” Jan-Peter Balkenende en Wen Jiabao, premier van de Volksrepubliek China mogen elkaar! Dat tekende ik gisteravond op uit de mond van de premier die gast was in het programma van Mart Smeets. Smeets meende het niet goed te horen en ik kon mijn oren niet geloven, dus Balkenende herhaalde het maar eens: “Wen Jiabao en ik mogen elkaar”. Hij glunderde terwijl hij het zei. Ik moest denken aan professor dr ir W. Akkermans (van 'ik ben genoemd'), een van de tragi-komische typetjes van Koot en Bie.
Even daarvoor had hij met ogenschijnlijke trots verteld dat hij Wen Jiabao tijdens een zakelijke lunch had aangesproken op de vrijheid van meningsuiting, de mensenrechtensituatie en de minderhedenproblematiek in China. Het is goed dat deze kwesties onder de aandacht worden gebracht. Maar kennelijk had dat 'pittige gesprek' geen consequenties voor de relatie want JP mag Wen Jiabao nog steeds en gelukkig voor JP is het wederzijds.
Ik zag Bettine Vriesekoop zich van Balkenende afkeren, zich bijna verslikkend. Vriesekoop, voormalig tafeltenniskampioene studeerde sinologie na haar sportcarrière en woont sinds een jaar met haar zoontje in Peking om voor NRC kritisch verslag te doen van het leven in China.
Nu begrijp ik goed dat wij onderscheid moeten maken tussen de functionaris en de mens 'achter' de functie. In literatuur mag je ook niet denken dat de ervaringen van een hoofdpersoon in een boek samenvallen met de ervaringen van de schrijver, de mens achter het boek. Zo kan de hoofdpersoon in een boek een rotzak zijn terwijl de schrijver in het echte leven een schatje is.
Maar dat onze premier met droge ogen meent te kunnen zeggen dat hij en Wen Jiabao elkaar mogen, daar vind ik wel wat van. Balkenende is in de hoedanigheid van premier van Nederland in het sportprogramma uitgenodigd en moet dan ook in die hoedanigheid over de premier van de Volksrepubliek China praten. Met zijn uitspraak leek het echter eerder alsof ze goede maten zijn. En dat vind ik zeer ongepast.
Temeer daar wij allen een idee hebben van wat er zoal misgaat in het huidige China onder Wen Jiabao. Er wordt wel gesuggereerd dat de ware macht ligt bij de Vaste Commissie van het Politbureau van de Chinese Communistische Partij en niet persé bij de premier van China maar diezelfde Wen Jiabao die hij zo mag, is wel de voorman van de Volksrepubliek.
Maxime Verhagen, minister van Buitenlandse Zaken en CDA-partijgenoot van Balkenende liet vorige week weten dat de mensenrechtensituatie in China in aanloop naar de Spelen eerder was verslechterd dan verbeterd.
Het land kent -ondanks de economische gigantische sprong voorwaarts- nog steeds grote armoede en hongersnood, heeft het hoogste aantal executies in de wereld, zet kritische advocaten, bloggers, sociale activisten gevangen, martelt politieke dissidenten, onderdrukt de Tibetanen en andere buurvolkeren.
En dan het beleid om de eigen politieke invloed in het buitenland te vergroten: China steunt de criminele regering van Mugabe in Zimbabwe, steunt het Soedan (Darfur) van de etnische zuiveringen en de vermeende genocide, de militaire junta van Birma. “Need I say more?” Allemaal landen waarvan de regeringen zich geenszins om het lot van hun eigen mensen bekommeren.
Dat alles lijkt mij meer dan genoeg reden om kritisch te blijven en afstand te houden van dit China en dus ook van haar premier. Balkenendes zelfbedachte leus 'fatsoen moet je doen' had hij op zijn eigen gedrag moeten toepassen. Kun je je als politiek leider met goed fatsoen laten voorstaan op de persoonlijke relatie die je hebt met een leider van een regering met zulk verwerpelijk beleid?
