Belachelijk

In Maleisië las ik in een lokale krant over een internationaal onderzoek dat was gedaan naar lachen. Conclusie: lachen is gezond. Dat wist ik al wel maar uit dat onderzoek bleek tevens dat een mens gemiddeld 47 keer per dag lacht. Dat lijkt mij rijkelijk veel. Nu zijn er vele soorten lach, zelfs een innerlijke. Glimlachen doe ik dagelijks want mijn liefje kan komisch uit de hoek komen. Haar lach ik het vaakst toe alhoewel de oprechte Balinese glimlach eveneens om een reactie vraagt.

Soms lach ik om muzelluf, niet alleen als ik grappig ben. Een mens moet zichzelf met een korreltje zout nemen. Lachen als uiting van spanning heb ik naar mijn weten nooit gedaan. Schaterlachen doe ik sporadisch; dat vind ik meer iets voor in het gezelschap van goede vrienden. Met de jaren werd ik serieuzer. Er zijn dagen waarop ik het gemiddelde niet haal.

Het lachen verging mij toen ik recent in de Jakarta Post las over een rechter die deel uitmaakt van de Hoge Raad van Zuid-Kalimantan. In Indonesië is men momenteel drukdoende nieuwe rechters aan te stellen voor de Supreme Court die zitting houdt in Jakarta. Nu heb ik al ervaringsdeskundige geen Hoge Pet op van hogeraadsleden of van welke gerechtelijke macht dan ook in dit land. De ingewijde weet waarom ik dat schrijf.

Landelijk werden 24 kandidaten geselecteerd maar er is slechts plaats voor acht rechters. Die kandidaten werden allen ondervraagd door een commissie die moet bepalen of ze geschikt zijn voor de verantwoordelijke positie. Daarvoor moest eenieder de zogenaamde fit-and-proper test doen; zowel schriftelijk als mondeling. De betreffende rechter kreeg de vraag voorgelegd wat hij vindt van hogere straffen voor veroordeelde verkrachters. Dit is wat hij antwoordde (hou je vast):

“Consideration needs to be taken thoroughly for the imposition of the death penalty for a rapist because in a rape case both the rapist and the victim enjoy it.”

(Vertaling: de doodstraf is wellicht te zwaar voor een verkrachter want het slachtoffer zou er eveneens van hebben genoten.)

Niet alleen lachte hij om zijn eigen opmerking, een flink aantal mannen van genoemde commissie lachte met hem mee. Dat is wat ik noem ‘improper behaviour’ dus: gezakt voor de test. En voor de baan. Misschien zelfs wel voor het leven!

Ik weet niet hoe het uitlekte maar er barstte vervolgens een storm van maatschappelijke woede los in Indonesië en daarbuiten. Ondertussen kwamen publieke acties tegen hem op gang, in kranten en tijdschriften maar ook op sociale media als Facebook en Twitter. Er zijn in dit land 50 miljoen Facebook-gebruikers en het aantal Twitter-gebruikers staat wereldwijd op plek 6. Er werd grootschalig opgeroepen de man niet te verkiezen voor die belangrijke, hoge functie.

Niet veel later bood hij publiekelijk zijn excuses aan. Zijn vrouw en dochters waren ook boos op hem geworden. Hij was nerveus geweest en had met zijn ‘grap’ het ijs willen breken. Zelfs als vader van dochters kon hij kennelijk niet bedenken dat zijn misogyne opmerking niet door de beugel kon. De laatste berichten over hem zijn dat hij niet is geselecteerd voor de baan, dat hij voor een Ethische Commissie zal moeten verschijnen en dat hij daarna wellicht uit zijn huidige functie zal worden gezet. Volgens de betrokken instanties niet vanwege publieke druk... Tja.

Het is geen incident, het is het topje van de ijsberg. Vrouwenrechten worden veelvuldig met voeten getreden in de Republiek Indonesië. Dagelijks staan daarover artikelen in de krant. Vorige week stond er een artikel in de Bali Post met als titel 'No heaven for women and children in Bali'. 

Het aantal gevallen van huiselijk geweld en van seksueel misbruik op het eiland van de Goden nam in de afgelopen maanden schrikbarend toe ten opzichte van vorig jaar. In de Balinese traditie is geweld door mannen tegen -hun- vrouwen gebruikelijk en acceptabel. “Very much so. The patrilineal family system and the caste system are both obeyed and glorified in Balinese families.” In een boekje met eeuwenoude volkssprookjes en legenden uit Indonesië (van M. Prick van Wely), trof ik een verhaal aan over een vader die accepteert dat zijn dochter door de raja wordt verkracht...

Enige tijd geleden opperde een Indonesische politicus dat vrouwen voortaan alleen nog maar schrijlings op de brommer mogen zitten. De wijdbeense zit zou teveel van hun lichaam onthullen en mannen aanleiding geven tot seksueel wangedrag. Met andere woorden: als je wordt aangerand of verkracht, is het jouw eigen schuld. Om dit soort opvattingen valt niet te lachen. Het is om te grienen.