Hele en halve waarheden

Foto: Liutaurus Strimatis (AP)

Heh-heh… de kandidaten zijn bekend: Donald Trump en Hillary Clinton gaan strijden om het presidentschap van de Verenigde Staten. Ik hoop vurig dat zij wint. In de afgelopen weken volgde ik de Amerikaanse politieke conventies op de voet en keek met afkeer naar Trump en zijn aanhang. Hoe kan men zo’n man steunen?! Hij is een haatzaaier, houdt er bizarre standpunten op na over vrouwen, Hispanics, moslims, journalisten en buitenlandse mogendheden. Zijn kennis van de wereld is minimaal, zijn fascinatie voor wereldleiders met dictatoriale trekjes ronduit creepy. En het homohuwelijk: eerst was hij voor, inmiddels is hij tegen; dat typeert de man ook. Afgelopen week stond er een zeer kritisch artikel over Trump in The Washington Post. Deze onafhankelijke krant haalde ongekend hard uit naar de Republikeinse kandidaat. Het somde in details op hoe ongeschikt de man is voor de functie en wat een risico hij zal zijn voor de wereld.

Journalist Tony Schwartz, de ghostwriter van Trumps autobiografische boek ‘The Art of the Deal’ (1987), zei eerder deze week “I put lipstick on a pig”. Hij heeft veel spijt van zijn bijdrage aan het boek dat Trump in de schijnwerpers zette. Als hij het zou overdoen, zou het een heel ander boek worden. Wat zou de titel dan zijn? “The Sociopath”. “I genuinely believe that if Trump wins and gets the nuclear codes there is an possibility it will lead to the end of civilization.”

Niet alleen lees ik graag literaire werken, ook het genre (auto)biografie kan mij bekoren. Annejet van der Zijl is 's lands ongekroonde koningin van de historische biografie, ook de Amerikaanse journalist Walter Isaacson beheerst het genre. Maya Angelou schreef prachtig over haar leven, Ernest Hemingway deed dat, net als W.G. Sebald, Charles Darwin, Konstantin Paustovsky, Nelson Mandela, David Eggers, Malcolm X, Anne Frank, Hillary Clinton, George Orwell, Stephen King, Barack Obama, Elie Wiesel en vele, vele anderen.

Soms moet je iets slechts lezen om te weten wat goed is. 

Tijdens de presidentiële voorverkiezingen las ik werk van journalist Edward Klein. Hij schreef ‘Blood Feud: The Clintons vs. The Obamas’ (2014) en ‘Unlikeable: The Problem with Hillary’ (2015). Klein is geen kleintje op zijn vakgebied: hij werkte 60 jaar als journalist, waaronder zeven jaar als redacteur van Newsweek, tien jaar als hoofdredacteur van New York Times Magazine -in de tijd dat het tijdschrift voor het eerst de Pulitzerprijs won- en 26 jaar als schrijver voor Vanity Fair. Met zo’n achtergrond zou hij in staat moeten zijn tot het schrijven van objectieve, op feiten gebaseerde biografieën. In de loop van de jaren werd Kleins duim echter groter en zijn pen rechtser en venijniger.

In het voorwoord van beide boeken legt de auteur verantwoording af over zijn gebruik van anonieme bronnen. Hij verklaart omslachtig dat hij iedere bron meermalen interviewde om accuratesse en consistentie in hun uitspraken te controleren en te garanderen. Het spraakmakende materiaal dat hij in zijn boeken opvoert, wordt naar verluidt mogelijk gemaakt door een hechte samenwerking met een groep getalenteerde onderzoekers. Persoonlijk bouwde hij relaties op met bronnen in en om het Witte Huis, zowel in het Clinton- als het Obama-kamp; bronnen die hij zegt koste wat het kost te willen beschermen. Tja. Professionele journalistiek is gebaat bij transparantie, serieuze journalisten doen aan bronvermelding. Klein niet.

Hij stelt in zijn boek ‘Blood Feud: The Clintons vs. The Obamas’ dat beide families elkaars bloed wel kunnen drinken al behoren ze tot dezelfde politieke partij. Op de boekomslag staan de beide echtparen op hun ongunstigst afgebeeeld. Klein spiegelt Barack af als een kille en arrogante opportunist, iemand die zichzelf ziet als De Messias, een man die niet bereid is tot samenwerking en compromissen en neerkijkt op politieke tegenstanders. Als president maakt Obama niet veel klaar, aldus Klein. Hij is omringd door ongekwalificeerde mensen. De belangrijkste persoon in zijn entourage is Valerie Jarrett, een zwarte vrouw uit de Amerikaanse elite die nooit binnen- of buitenlandse politiek bedreef maar desalniettemin functioneert als zijn belangrijkste adviseur. Zij en Barack zouden de Clintons diep haten. Zij zou de beschermende moeder zijn die hij miste in zijn jeugd. Klein schuwt ook de psychologie van de koude grond niet.

De weerzin tussen Bill en Barack zou zijn begonnen toen Obama Clinton in 2008 uitmaakte voor racist en Clinton Obama’s politiek als “the politics of trash” bestempelde. Klein schrijft dat Obama Clinton in de aanloop naar zijn herverkiezing vroeg om steun tijdens het Democratische congres; hij stond er toentertijd belabberd voor in de peilingen. Clinton, nog steeds een van de belangrijkste politici van deze tijd, schreef een vlammende speech die bijdroeg aan de herverkiezing van Obama. De heren spraken toentertijd een wederdienst af: Barack zou Hillary steunen in haar opmars naar de presidentsverkiezingen van 2016. Klein beweert dat Obama zich niet aan die afspraak hield. De Democratische conventie van afgelopen week toont het tegendeel. Gisteren hoorde ik op het journaal dat Obama de hele maand oktober vrijaf gaat nemen om samen met Clinton op campagnepad te gaan. 

Net als de Clintons, ambiëren de Obama’s een politieke dynastie na hun vertrek uit het Witte Huis, aldus Klein. Hij schetst dat hun streven vooral door politieke motieven is ingegeven; hij zou de linkse agenda van de Democratische Partij blijvend willen beïnvloeden en zo Hillary Clinton voor de voeten lopen. Obama zelf zei in een recent interview dat hij nog twee jaar in Washington DC wil blijven zodat zijn jongste dochter haar school daar kan afmaken. De oorspronkelijke uitgever van ‘Blood Feud’ haalde het boek begin van dit jaar uit de markt omdat de bronnen en aantekeningen van Klein door juristen niet konden worden geverifieerd.

In ‘Unlikeable: The Problem with Hillary’ verklaart Klein het hoe en waarom van de breed gevoelde antigevoelens jegens Hillary Clinton. Als vrouw, echtgenote en functionaris deugt ze niet. Ze is licht ontvlambaar, kan de harten van mensen niet raken, is een vrouw die liegt wanneer het haar uitkomt. Kortom: een mens zonder principes. Hij heeft een (negatieve) mening over haar leeftijd, haar kapsel, haar kledingkeuze. Pff. Als minister van Buitenlandse Zaken was ze ineffectief. Ondanks haar één miljoen vliegmijlen was ze drukker met de Clinton Foundation en de voorbereidingen op de presidentscampagne dan met haar baan, aldus Klein. Wederom een vreselijke boekomslag, zowel qua kleuren als qua beeld. 

Deze inmiddels 80-jarige journalist zei recent op Fox News over Hillary Clinton: “I think the problem really is that this is a woman that wants to be president. But I don’t think she knows the difference between the truth and a lie.” Een opmerkelijke uitspraak voor iemand die de leugen tot waarheid verhief.

Obama zei tijdens de Democratische conventie dat er geen vrouw of man is met betere kwalificaties voor het presidentschap dan Hillary Clinton (“not me, not Bill, nobody”). Het is hoog tijd dat het glazen plafond wordt verbrijzeld. 

Hillary for President!