Birdnerd

Dit was vroeger een scheldnaam, tegenwoordig is het een geuzennaam. Het lijkt erop dat sinds corona menig mens natuur en vogels veel meer ging waarderen. Elk nadeel heeft z´n voordeel. Van onze vriend Ger in Nederland ontving ik afgelopen week een mooi vogelboek met veldgids. Hij is lid van de Nationale Postcode Loterij en die organisatie stuurde alle klanten een cadeau, als dank voor hun deelname. Eind jaren´90 was de ijsvogel bijna uitgestorven in mijn vaderland. Mede dankzij de steun van NPL aan natuurorganisaties keerde de ijsvogel terug in het land. Sindsdien is deze vogel hét symbool van de loterij. Ger vond het meer een geschenk voor mij dan voor zichzelf en daar ben ik blij mee. Het boek kwam tot stand in samenwerking met Vogelbescherming Nederland. Als amateurvogelaar ben ik wel even zoet met dit informatieve en rijk geïllustreerde vogelboek. Ook de veldgids is erg leuk: niet alleen omdat die handzaam is, met elke QR-scanner kun je de bijbehorende vogelgeluiden afluisteren!

Dit voorjaar werd in Spanje de gierzwaluw verkozen tot vogel van 2021. Je zou denken dat dit geen bijzondere keuze is maar wie beter kijkt en over de piepkleine vogel leest, komt tot een andere conclusie. Het diertje brengt namelijk bijna het hele leven vliegend door, is niet of nauwelijks aan de grond te zien; tenzij het gaat broeden. Ze vliegen af en aan in onze straat. Je herkent de zwaluwen aan hun sikkelvormige vleugels en luide kreten. Bij minder goed weer vliegen ze laag dus dan kun je ze goed bekijken. Deze soort zwaluw is hier net zo gewoon als de Spaanse huismus maar wij kijken niet op pretentieloze vogelsoorten neer.

Vorige week blogde ik over onze huismus BoWo I (Bolletje Wol de Eerste). Toen dacht ik nog te maken te hebben met een vrouwtje. Inmiddels weten we beter. Op een dag zag ik een wollige huismus op een soortgenoot landen. Het bleef niet bij die ene keer. Was dat BoWo, daar bovenop? Die gedachte had ik nog niet uitgesproken over de vogel draaide zich naar mij toe, keek mij aan en leek daarmee te zeggen: “kijk maar eens goed, dit ben ik ook!” Ik herkende het gevleugelde vriendje aan zijn diepzwarte bef en luide getjilp. Ik pakte de telefoon en schoot enkele plaatjes. Het zijn niet mijn beste van de week maar het bewijs van BoWo´s testosteron c.q. machismo is geleverd. In het vogelboek van Ger las ik dat deze mussensoort heel honkvast is. Eenmaal ergens geland, blijven deze vogels hun hele leven op dezelfde plek.

Nu ben ik zelf een door de wol geverfd pottenkindje dus ik weet van het bestaan van zogenaamde ‘butches’. Voor wie het niet weet of het verdrong: in mijn tijd waren butches vrouwtjes die zich gedroegen en/of zich voordeden als mannetjes maar het in biologische zin niet waren. Zelf was ik in mijn jonge jaren een nogal stoere meid maar ik voelde mij nooit een jongen. Ik voelde ook nooit behoefte om van sekse te veranderen.

Tegenwoordig noemen we zo iemand (onder andere) non-binair: vrouw noch man. We spreken dan niet meer over ‘hij’ of ‘zij’ maar over ‘hen’. Op hun verzoek bezigen we de meervoudsvorm voor een enkele persoon; als een soort pluralis maiestatis. Op de Volkskrant-redactie kwam in de afgelopen weken regelmatig een ingezonden brief binnen over de aanspreekvorm voor non-binairen. Een aantal brievenschrijvers stelde nieuwe, diffusere begrippen voor maar doorgaans blijft men dicht bij de gebruikte aanduiding. Eén iemand in de krant stelde ‘gij’ voor als alternatief; dat vind ik persoonlijk een aardige optie. Maar ik ga er niet over; dat moet iedere hen maar zelf bepalen. Als ik een recente taaltrend mag geloven, beleven we momenteel hoogtijdagen voor de afko´s. Zou een non-binair mens in lijn hiermee de persoonsvorm ‘nobi’ kunnen waarderen?

Onlangs kwam een trending artikel voorbij waarin bioloog, slangenmens-op-steroïden en Naturalis-professor dr Freek Vonk werd geïnterviewd. Hij was onlangs op de Galapagos-eilanden voor opnames, de bofkont. Op het eiland Isabela (ons bekend) hadden hij en zijn crew zeeleguanen gefilmd. Aan het einde van de filmdag ontdekte hij een groep bijzondere vogels op de lavarotsen. Het bleek te gaan om Galapagos-aalscholvers, de grootste van alle 29 soorten die er bestaan. Deze vogel verloor in de loop van de evolutie het vermogen om te vliegen maar kent op en onder water zijn gelijke niet! Net als hun soortgenoten drogen deze aalscholvers hun verenpak door met de vleugels gespreid in de zon te staan. Vonk vond het opmerkelijk genoeg om erover te praten. Het is een beeld dat ook op mijn netvlies staat gegrifd. Net als de staalblauwe ogen van deze vogels. 

Dit weekend wordt overal World Migratory Day gevierd. In Amerika noemen ze het The Global Big Day. Deze mondiale dag laat men in Spanje samenvallen met vogelteldagen waaraan het grote publiek kan deelnemen. Tegelijkertijd is het vandaag de start van de Nationale Vogelweek in Nederland. Eerder deze lente deed men hier een landelijke studie en vogeltelling, georganiseerd door de organisatie SEO Birdlife (die is gelieerd aan de Nederlandse Vogelbescherming).

Dat vond plaats in het kader van de 25ste verjaardag van het Spaanse Sacre-project waarin onderzoek wordt gedaan naar het beheer van de nationale vogelstand. Daaraan deden meer dan 1.000 vrijwilligers mee. Al lezend trof ik enkele leuke weetjes in het rapport aan. Zo begon dit type onderzoek in het Verenigd Koninkrijk al in 1962 en in Nederland in 1984. Het Centraal Bureau voor de Statistiek van Nederland is bovendien de leverancier van de statistiekprogramma´s en rekenmodellen die voor alle vogeltellingen in heel Europa worden gebruikt. Wat minder verheugt, is dat er relatief weinig valt te vieren. Het blijkt dat van de meer dan 100 getelde vogelsoorten 37% van de meestvoorkomende soorten in Spanje een matige tot zeer ongunstige staat van instandhouding heeft. Ook het aantal gierzwaluwen blijkt met 27,2% te zijn afgenomen in de afgelopen jaren. Die achteruitgang brengt men vooral in verband met klimaatverandering en niet duurzame land- en tuinbouwpraktijken.

SEO Birdlife (seo.org) heeft een piekfijne website waar je honderden vogelsoorten met hun Spaanse benaming aantreft. Je kunt ook voor Engelse benamingen en uitleg kiezen. Je vindt er webcams van bijzondere vogelspots, natuurparken voor vogelaars en meer. Wij trekken er later vandaag op uit om in een vogelwalhalla (parque nacional ´Lagunas de lo Monte´) in de buurt te gaan tellen en fotograferen; vooral voor de eigen lol. 

We moeten dit weekend nog binnen de provinciegrenzen blijven maar vanaf aanstaande maandag gaan die open. De avondklok blijft bestaan maar begint voortaan twee uurtjes later (om 24:00 uur); dat doet men om de lokale horeca iets meer lucht te geven. We mogen per die datum ook vier mensen thuis ontvangen en met zes aan tafel in een restaurant. Vanaf 10 mei wordt het bestuur van deelstaat Valencia verantwoordelijk voor alle hierna te nemen lokale coronamaatregelen. De Spaanse staat legt zijn bijzondere bevoegdheden neer. 

Regiopresident Ximon Puig doet het, wat ons betreft, al lang heel goed in deze coronacrisis. Op dit moment heeft deze autonome Spaanse regio de laagste besmettingsgraad ter wereld per 100 inwoners. Puig was en is niet bang strenge maatregelen te nemen uit verantwoordelijkheid voor de medemens en deinst niet terug ze te laten voortduren. Hij laat zich niet onder maatschappelijke druk zetten om te versoepelen als dat hem (en zijn adviseurs) onverstandig lijkt. Hij is een standvastig leider die zijn rug recht houdt en dat waarderen mijn liefje en ik zeer in deze man. 

Ons eerste uitje over de grens staat gepland. We gaan naar een stadje in Murcia dat niet lang geleden werd uitgeroepen tot een van de mooiste van het land: Moratalla. We gaan zelf zien of dat terecht is. Sowieso hebben ze daar eeuwenoude rotskunst die ons intrigeert. Maar voordat het zover is, ging gisteren de tweede prik (vaccin) in de arm van mjn liefje. Ook zij mag weer frank en vrij uitvliegen. Joehoe!