Verre vrienden en goede buren

Voor iemand die al meer dan 20 jaar verre vrienden heeft, roept de Hollandse tegeltjeswijsheid ‘Beter een goede buur dan een verre vriend’ wel enkele vragen op. Die verre vrienden hebben we omdat mijn liefje en ik destijds het Vaderland verlieten om achtereenvolgend in verschillende buitenlanden te gaan wonen. In de loop van de tijd hielden sommige vriendschappen op te bestaan vanwege afstand, werden sommige juist hechter en ontstonden er nieuwe. Mijn liefje en ik spraken over ieders definitie van een vriend of vriendin. De mijne komt hierop neer. Iemand op wie je blind vertrouwt, een persoon met wie je graag samenbent en voor wie je een of andere vorm van liefde voelt. Het is als Willeke Alberti zingt: ♫ samen zijn, samen lachen, samen huilen, leven door dichtbij elkaar te zijn, samen zijn is sterker dan de sterkste storm, gekleurder dan 't grauwe om ons heen ♫ 

Tijdens de jaren in Nederland die daaraan vooraf gingen, raakten we na elke verhuizing wel bevriend met een buur maar slechts in een uitzonderlijk geval bleef die vriendschap bestaan tot de dag van vandaag. (Dat betreft Ger in Kijkduin.) Het is wellicht een van de soorten vriendschap die het gemakkelijkst ontstaat. Ik weet niet hoe vaak dat gebeurt maar ik realiseer mij dat daaraan ook gevaren kleven: het contact kan gemakkelijk teveel worden; je ziet elkaar immers dagelijks.

Tijdens onze omzwervingen in Australië, Zuid-Amerika en Azië maakten we hier en daar kennissen die we soms weerzien. We houden contact met ieder van hen. Ik ben ervan overtuigd dat zij goede vrienden zouden zijn geworden als we dichterbij hadden gewoond. Dat is, denk ik, een passende definitie van het begrip ‘kennis’: iemand die je waardeert maar wat verder van je afstaat dan een vriend. Dit soort kennissen terugzien, bleek soms ook na lange tijd alsof het laatste contact gisteren was. Je pakt de draad samen weer snel en gemakkelijk op maar missen deed je elkaar in de tussenliggende periode niet. 

In Spanje, het land waar we alweer zeven aaneengesloten jaren wonen -na een korte stop in Indonesië- bouwden we bestaande vriendschappen verder uit en sloten we nieuwe vriendschappen. Naar dat laatste gingen we niet expliciet op zoek maar het pakte zo uit en daarmee prijzen we ons gelukkig. In veel gevallen gaat het om vriendschap met Nederlanders. Tijdens het dieptepunt van de coronacrisis, het strenge huisarrest in Spanje, ging ik smachten naar een weerzien met vooral mijn Nederlandse vrienden. Mijn liefje en ik zaten opgesloten, niemand kwam langs en er vlogen geen vliegtuigen. Onze wekelijkse videogesprekken waren pleisters op een wond. Nu we steeds meer mogen en onze vrienden langzaamaan weer binnendruppelen, mis ik alleen nog de bear hug. Het gangbare Hollandse drie keer zoenen hoeft wat ons betreft nooit meer maar elkaar stevig en lang vasthouden, staat hoog op mijn wensenlijst! 

Hoe graag ik hier ook bevriend zou willen raken met een Spaanse persoon, het kwam er tot dusver niet van. Ik denk niet dat daarvoor een reden is, anders dan dat ik niet veel moeite deed om er eentje te vinden. Een spontane ontmoeting die aan beide zijden beklijft, zou ideaal zijn. Mijn ervaring is tot nu toe dat menige lokalo nogal bang is voor een mogelijke taalbarrière en dan liever op afstand blijft. Het tegendeel is ook waar: als men doorkrijgt dat je een mondje Spaans spreekt, is de waardering groot. Het zaadje van een prettig contact is dan gepoot. Onze vroegere Engelse kapper Lee deed die moeite wel. Hij en zijn man zochten contact op sociale media en gingen daarna uit met hun nieuwe contact(en). In eerste instantie om te praten en de taal beter onder de knie te krijgen. Dat groeide uit tot vriendschap en allerlei gezamenlijke uitjes en daarover vertelde hij dan. Zijn queeste kwam op mij soms nogal geforceerd over; dat zegt waarschijnlijk meer over mij dan over hem. Ik gun iedereen vriendschappen want ik weet uit eigen ervaring hoe mooi en verrijkend ze zijn!

We boffen met een flink stel goede buren. Voor corona bracht onze Surinaamse buurvrouw Beppie ons wekelijks een hapje uit eigen keuken. Zij hebben op hun beurt ook Indonesische vrienden dus er kwam ook weleens iets onze kant op uit die culinaire traditie. Dat stopte tijdens corona en daarmee waren we het volledig eens. Met een handjevol Britten genieten we maandelijks van een buurtlunch; sommigen zien we vaker. Corona haalde ook hierdoor een dikke streep en zolang we niet allebei zijn gevaccineerd, nemen we geen deel aan dat uitje. De leukste komen ook langs voor een kopje koffie, thee of een glaasje bier of wijn op het terras. De meesten zijn kennissen, een enkeling noem ik inmiddels ‘friend’. Een van hen, Sue, brengt ons wekelijks een juweeltje uit haar bakoven. Zij is een meesterbakker. Vooral haar chocoladecake is om te zoenen, al zijn andere baksels vaak te zoet voor mijn liefje. Dat is iets dat we met elkaar overeenkomstig hebben: houden van koken en lekker eten. 

De relatie met onze Deense buren is priller dan die met de Britten maar is in ontwikkeling en dat verheugt ons. Hygge! Zij hebben hun vriendenkring en wij de onze. Zoals ik eerder schreef, zijn we niet op zoek naar nieuwe vrienden maar als die op ons pad komen, koesteren wij ze. Jan & Bente zijn aardig, onderhoudend en gul. Onze conversaties worden interessanter, we leren elkaars cultuur en humor beter kennen. Jan is een handige klusser, bakt heerlijk brood en is een uitstekende kok. Wij helpen hen onder andere met Spaanse taal en bestellingen. We koken regelmatig voor elkaar (en delen hun hond Chilli dan eventjes… 😉) Maar begrijp mij niet verkeerd: dit is geen ruilhandel! 

Om vriendschap te kunnen sluiten, moeten er overeenkomsten zijn; al mogen er zeker ook verschillen bestaan. Denen en Nederlanders zijn in beide gevallen noorderlingen. Ieder van ons groeide op in kleine landen die voorheen zeevarende naties waren. Als volkeren zijn we eigengereid en koppig en hebben we een diepe waardering voor persoonlijke vrijheden. Met een beetje inspanning kunnen we elkaars taal -min of meer- verstaan. In mijn moerstaal praten we over de kop die niet boven het maaienveld mag uitsteken, de Denen hebben de Wet van Jante. (Een heel andere dan de Wet van Jan & Bente!) 

Onze beide vaderlanden maakten in de afgelopen decennia een opmerkelijke opkomst van rechts-populistische politieke partijen mee. In Europese studies over nationalisme komt een andere overeenkomst naar voren. Noordelijke landen zetten zich af tegen zuidelijke: nuchterheid en betrouwbaarheid versus temperament en corruptie. Deze en andere onderwerpen komen regelmatig ter sprake tijdens onze gezamenlijke borrels en etentjes: ergernis over het lawaai dat Spanjaarden maken, over de manier waarop mensen met hun huisdieren, natuur en milieu omgaan, hun acceptatie van ‘mañaña’ als manier van leven en ´s lands gebrekkige digitalisering. Desalniettemin is dit tweede vaderland ons lief.

Spaanse kennissen hebben we hier in ruime mate. In aanloop naar de zomer komen ze zich weer een voor een melden bij onze poort. Zij zijn blij een praatje te maken en als je niet oplet, ben je zo een uur verder en is je gezicht of nek verbrandt. Het weer, eten en de kinderen zijn vaak favoriete onderwerpen. Daarin wijken zij niet af van praatjes met noorderlingen. Taaltip: als je beoogt weg te lopen, doe je dat met “vale, venga, nos hablamos”. De meesten Spaanse kennissen zijn uiterst hartelijk. Juan & Carmen brachten ons afgelopen weekend een grote zak met paraguayas (wilde perziken uit eigen tuin in Murcia), een van de favoriete seizoensvruchten van mijn liefje. Het waren er zoveel dat wij ze op onze beurt deelden met andere buren.

Ook Guillermo & Maria-Victoria uit Madrid meldden hun aanstaande komst (volgende maand) via Whatsapp aan. Zij zijn personen die het begrip ‘Spaanse vrienden’ het dichtst benaderen, wat mij betreft. We kijken uit naar hun komst. Met hen bespreken we tevens de minder luchtige dingen des levens; net als wij doen met onze vrienden uit het noorden. Sinds de Spaanse taalbeheersing van mijn liefje met sprongen vooruitging, ben ik niet meer dé woordvoerder van de familie. ¡Alegría!