Translate

zondag 12 juni 2022

♫ Naar de karrek, na de karrek...

zei de dominee. Nee, ik kom niet uit een protestants gezin, ik werd katholiek opgevoed. Ik werd gedoopt, ging naar een katholieke lagere school (Pius X), op zondag met mijn vader naar de kerk en ter communie en zong in het kerkkoor. In de familie hadden we een heeroom en een tante zuster die bij de missie waren, volgens mij in Afrika. Op de middelbare stopte mijn gang naar de rooms-katholieke kerk, al was mijn school vernoemd naar een man die werd vereerd in de katholieke kerk en vier eeuwen na zijn dood heilig werd verklaard (Thomas More).

Onlangs bezochten we de kerk van de Heilige Drie-eenheid (Santísima Trinidad) van San Pedro del Pinatar; een buurgemeente net over de provinciegrens aan Murciaanse zijde. We zien de torenspitsen al heel veel jaren schitteren in de verte en rijden er bijna wekelijks langs maar nooit stapten we er naar binnen. Dat is opmerkelijk als je bedenkt dat we tijdens onze buitenlandse reizen altijd tenminste één kerk van enige importantie bezoeken. We mogen dan heidense meiden zijn, als de kerk- of kathedraaldeuren openstaan, stappen we binnen. We steken dan een kaarsje op voor deze en gene en nemen even plaats in een kerbank. 

De eerste keer dat het goud van die torens ons tegemoet schitterde, dachten we dat het om een moskee ging. Maar als je naderbij komt, zie je de kruizen goed. Het was buurman Jan die ons vertelde over deze kerk (en hij is de maker van de bovenste foto). Vooral de grote doopvont in het midden van het gebouw oogstte verwondering. We besloten zelf op onderzoek te gaan. Alleen op maandagochtend is dit gebedshuis open voor bezoekers.

De kerk is rond, binnen vielen de kleurrijke glas-in-lood ramen op, net als het houten schip en de glazen koepel waardoor je de wolken ziet. Het intens blauwe tapijt op de grond, de stemmige schilderingen met veel goud op de wand achter het altaar vielen eveneens op. Daar tref je 14 scenes die het leven van Christus verbeelden. In tegenstelling tot de architectuur, deden de panelen klassiek aan vanwege hun Byzantijns lijkende iconografie. 

Voor de deur stond een kleine, oudere Spanjaard te roken. Was hij de koster? De man die bezoekers rondleidt? Ik wist het Spaanse woord daarvoor niet maar ik liep op hem af en vroeg of hij iets kon vertellen over de prominente aanwezigheid van het grote, in de vloer verzonken doopvont in het midden van de kerk. Wat gebeurt daar precies? Hij gooide zijn peuk weg en stak van wal. Driemaal per jaar worden daar kinderen en volwassenen gedoopt. We waren net een dag te laat om de laatste sessie van dit kalenderjaar mee te maken! 

De eerstvolgende keer is op de eerste dag van het nieuwe jaar. De vorige doopsessie was rond Pasen, de belangrijkste week in dit land. Het dopen gebeurt vroeg in de ochtend (rond 5:00 uur), de bomba blaast dan warme lucht de kerk in, de vloerverwarming staat aan. De kleintjes worden gedoopt in hun geboortekostuum, volwassenen dragen een lendedoek. Iedereen wordt driemaal ondergedompeld, naar de Vader, Zoon en Heilige Geest. Het is toch apart dat ik die drie mannen met hoofdletters schrijf... Het katholicisme kun je uit je leven bannen maar sommige gewoonten zijn nooit helemaal weg! 

De muurschilderingen zijn het werk van de Spanjaard Kiko Argüello (1939). Deze ontwerper en schilder blijkt een beroemdheid te zijn in Spanje en daarbuiten. Hij beschilderde heel veel kerkmuren wereldwijd. Jerusalem, Belén, Madrid, Parijs, Tokio, New York, Chicago, Boston, Düsseldorf en Auschwitz, om er een paar te noemen. Zijn volledige naam is Francisco José Gómez de Argüello y Wirtz. Hij werd geboren in Léon, studeerde aan de Koninklijke Academie van Schone Kunsten in Madrid en zette in de jaren '60 van de vorige eeuw een beweging op die nog steeds actief is over de hele wereld.    

Door een diepe persoonlijke crisis tijdens zijn studentenjaren veranderde Argüello van atheïst in een vurig pleitbezorger van het rooms-katholicisme. Dat ging zo. Het onrecht in de wereld baarde hem al zorgen vroeg in zijn leven. Als jong volwassene kwam hij in contact met een theatergroep die hem inleidde in het filosofisch denken van de Fransman Jean-Paul Sartre. De wereld was absurd, het leven evenzeer. Als beginnend kunstenaar won hij op zijn 22ste een grote nationale prijs, verscheen op tv maar dat alles liet hem koud. Niks in het leven vond hij de moeite waard. Na een verdere zoektocht vond hij het  gedachtengoed van de Franse filosoof Bergson, van wie hij de analytische filosoof omarmde. Zo belandde God in zijn hart.

Hij ging in 1968 werken in een sloppenwijk van Madrid, met zigeuners en gemarginaliseerde armen. Met zijn echtgenote María Hernández zette hij de Neocatechumenale Weg op, ook wel ‘De Weg’ genoemd. De beweging verspreidde zich naar andere delen van Spanje en daarna buiten de landsgrenzen. Men richt zich op de verspreiding van het rooms-katholicisme in kleine gemeenschappen van maximaal 50 personen, op plaatsen met weinig of geen katholieke aanwezigheid. De doop speelt er een belangrijke rol.

Na meer dan 30 jaar werken in meer dan 100 landen, werd het neocatechumenaat dat Argüello en zijn vrouw ontwikkelde door paus Johannes Paulus II erkend als 'een effectief middel tot katholieke vorming voor de samenleving en de huidige tijd'. Naast de roeping van families die in deze gemeenschap werden gevormd en die werden uitgezonden, heeft deze bewegimg ook bijgedragen aan meer dan 100 missionaire seminaries over de hele wereld. 

De twee gezinnen uit San Pedro die op missie gingen naar Oekraïne zijn sinds de oorlog tijdelijk terug op het Spaanse honk. Dat snap ik al kunnen ze daar momenteel juist wel spirituele bijstand  gebruiken! Anderen werden uitgezonden naar Kazachstan, China, Zuid-Afrika, Equatoriaal Guinea, Noorwegen en Paraguay. Het opmerkelijkst was dat we op een overzicht van families die namens De Weg op missie gingen in het buitenland, een foto zagen van het grote, kinderrijke gezin van Josué en Laura. Zij blijken sinds 2018 in Groningen hun missiewerk te doen. Huh?! Dat is de geboortegrond van mijn liefje, die zich zo laat voorstaan op haar heidense afkomst...    

De verhalenverteller wilde per se een foto van ons maken, met al het fraais van ‘zijn’ kerk om ons heen. Ik gaf mijn camera maar dat vond hij maar een moeilijk ding. Als hij dacht af te drukken, zette hij het ding uit en andersom. Toen het eindelijk lukte, leek het alsof het Heilige Licht door mij heen scheen. Heel apart. Hij vond het een mislukte foto. Tja. 

De eerder deze week overleden Brits-Portugese kunstenares Paula Rego (1935) is een tijdgenoot van Kiko Argüello. Ze hebben meer gemeen. Rego leed aan diepe depressies. Zij ging haar demonen te lijf met behulp van jungiaanse psychoanalyse. Ze overleed vredig na een kortstondig ziekbed, in haar Londense huis, omringd door dierbaren. 

Beide kunstenaars schilderden klassieke scenes in de kunst. Ondere andere die waarin aartsengel Gabriel de Maagd Maria vertelt dat ze een baby krijgt (ook te zien in de kerk van San Pedro). Argüello deed dat uiterst klassiek, Rego schilderde dit doek in 2002. Bij haar is Maria geen volwassen, passieve luisteraar maar een kwetsbare adolescent in schooluniform. Het nieuws lijkt het jonge meisje te choqueren. Hoe technisch knap Argüello´s werk ook is, ik geef de voorkeur aan Rego´s schilderij. Door de Australische kunstcriticus Robert Hughes werd zij ooit omschreven als de beste, nog levende schilderes van de vrouwenervaring. Dat stopt nu helaas.



Geen opmerkingen:

Een reactie posten