Jingi Wallah*

De beste olijfolie ter wereld komt dit jaar weer uit Spanje. Er was onlangs een beurs in New York en daar werd ‘Olisone’ verkozen tot de beste; niet voor de eerste keer. Deze biologische olijfolie komt van een olijfboomgaard in Andalusië, waar de olijven met de hand worden geplukt. Deze biologische extra virgin olie is  hier verkrijgbaar bij supermarktketen Lidl voor nog geen €5. Hoe leuk is dat?!

Eindelijk weer iets van hoge kwaliteit dat niet duurder is geworden of in een kleinere verpakking is gestopt voor dezelfde prijs. Dat is namelijk wat heel veel gebeurt in Spanje: de afmetingen van de verpakking reduceren om zo de prijs van vóór de stijging gelijk te houden. (Maar mij hoor je niet klagen, hoor...) 

De duurste tomaat ter wereld wordt ook in Spanje gekweekt en verbouwd. Het gaat om de ‘huevo de toro’ (vrij vertaald: de stierenkloot), een oude variëteit die in leven is gehouden door boeren in de Guadalhorce-vallei, in de provincie Málaga. Deze  stierenkloot is nogal onregelmatig van vorm maar sappig en vlezig, met een dunne schil en weinig zaden. Deze tomaat moet voor het beste resultaat worden gekweekt in de buitenlucht. In diezelfde streek wordt ook een andere ouderwetse tomatenvariant verbouwd: de Tepel van Venus. (El pézon de Venus.) Als je de vrucht ziet, weet je meteen waarom. Ze weten daar wel raad met bijzondere benamingen! 

Een van de bijzondere eigenschappen van de stierenkloot is dat die zichzelf kan bevruchten. (Dat zou een mooie oplossing zijn voor mannen met een kinderwens!) Een andere bijzonderheid is dat de plant een lage productiviteit heeft ten opzichte van andere soorten. De plant van de pruimtomaat geeft bijvoorbeeld tien à twaalf kilo vruchten per struik maar die van de huevo de toro slechts vijf à zeven (drie in het geval van ecologische tomaten). Dat zou als een nadeel kunnen worden beschouwd maar zo komt er juist meer smaak in de tomaten terecht. 

In de afgelopen dagen spraken we regelmatig samen en met anderen over de herkomst van groenten en fruit. Dat was naar aanleiding van het besluit van Lidl om per 1 januari 2023 geen verse producten meer met het vliegtuig te vervoeren. Bij vliegen wordt 50 keer meer broeikasgas uitgestoten dan bij het transport per schip. Ook andere supermarkten in Nederland willen hun ecologische voetafdruk gaan verminderen door meer groenten en fruit over zee te (gaan) vervoeren. Dat zijn kleine stappen in de goede richting. 

Wij kopen bij voorkeur lokale producten, dat wil zeggen van Spaanse bodem, maar er zit echt weleens een product in de winkelwagen dat van (heel) ver komt. Onze Britse buren lieten zich verleiden tot witte asperges die uit Peru bleken te komen, een Nederlandse vriendin sprak over Pink Lady-appels uit Nieuw-Zeeland, wij vielen recent als een blok voor prachtige vers gevangen tong die uit Nederland bleek te komen. Het zijn alledrie voorbeelden van lichte waanzin... 

Met onze Britse vrienden spraken we over het importeren van groenten (zoals de witte asperges) uit Zuid-Amerika. Ook zij eten bij voorkeur lokale producten. Wel las ik onlangs in een krantenartikel dat, als er geen groenten of fruit uit een land als Peru worden geëxporteerd, vele lokale families hun hoofd moeilijker boven water kunnen houden. Daar komt het verlies van inkomsten en banen hard aan. Maar als iedereen in de wereld local for local produceert èn consumeert tegen een eerlijke prijs, is dat probleem grotendeels opgelost, lijkt mij. Als is lokaal geproduceerde voedsel niet per definitie duurzamer. Neem tomaten. Die kunnen  goedkoper vanuit Zuid-Spanje naar Nederland worden vervoerd dan dat ze in een warmgestookte en felverlichte kas in het Westland worden gekweekt. 

De Nederlandse appelkwekers kunnen de energieprijzen voor opslag in energieslurpende koelhuizen niet meer dragen dus de appels worden in het slechtste geval niet meer van de bomen geplukt. Kun je dan niet beter iets organiseren zodat consumenten de appels mogen ophalen (of zelf plukken) voor een goede prijs? Ik weet zeker dat er animo voor is. Maar we moeten als consument ook andere prioriteiten gaan stellen. Als we echt winst willen boeken op klimaat, moeten we accepteren dat niet alle soorten het hele jaar door kunnen worden gegeten. Een seizoensgebonden eter is beter. 

Recent werd in de Valenciaanse gemeenschap de Koning Jaume I-prijs uitgereikt aan de maker van een hamburger met paëllasmaak. Het hapje bestaat uit een gepaneerde kipfilet gemarineerd in rozemarijn, safraan, paprika en citrus, met garrofón-hummus (veelgebruikte peulvrucht, oorspronkelijk uit Peru), gerookte en gefrituurde artisjokken, afgemaakt met tomatensaus met knoflook en rozemarijn. Mij klinkt het als een smakelijk hapje in de oren. Vanaf 8 november wordt deze hamburger geserveerd in de stad, vooral om jongeren te interesseren. 

Het kookprogramma Masterchef Australia op de Nederlandse tv is gevorderd tot de Top6; de vrouwen zijn ruim in de meerderheid. Eind augustus begon het met een groep van 24: 12 Favorieten en 12 Fans. We tellen rap af. Mijn vorige blog die hieraan was gewijd, ging over mijn favoriete Fan, amateurkok Harry Tomlinson. Ik had de blog nog niet gepubliceerd of bij de eerstvolgende eliminatieronde vloog ze eruit. (Moest ik daar voortaan voorzichtig mee zijn?) De favoriete Favoriet van vriendin Bernadette in Nederland, Tommy Pham, overkwam iets vergelijkbaars. Ook hij legde het loodje kort nadat ik hem in een blog opvoerde. 

Alleen Favoriet Billie McKay is nog in de race. Onze Billie! Desalniettemin kwam ze met haar vele kwaliteiten al driemaal in een eliminiatieronde terecht. Telkens redde ze zich op overtuigende wijze uit die benarde situatie. Deze jaargang is wel hemeltergend spannend en emotioneel. Wellicht omdat de helft van de deelnemers elkaar goed kent en soms zelfs vrienden werden? Er wordt wat afgesnikt op (èn voor) de buis!   

Eerder deze week was er weer een afvalronde tussen de Favorieten Julie, Billie en Mindy. Twee eerdere winnaressen, drie toppers. Mindy deed voor het eerst mee in 2012 en werd toen zevende. Deze kookprofessionals moesten een cake maken van chocoladekoningin Kirsten Tibballs. Girl Power! Ze zette de kandidaten iets buitenaards voor, getiteld ‘Cherry on Top’. Onder de cloche zat een donkerbruine chocoladedoos met acht chocoballen en twee kersen erop (die geen kersen waren). Ze kregen drie uur en 15 minuten de tijd om Kirstens gelaagde taart na te maken. Op zich is nadoen niet mijn favoriete manier om een finaleplaats te winnen maar ik heb wel ontzag voor eenieder die zoiets kan bedenken en maken. Het recept zat boordevol lastige technieken.   

In voorbereiding op mijn blog typte ik alvast het een en ander over Mindy Woods. Dat ze in deze jaargang vertelde over haar Aboriginele bloed dat door de aderen stroomt. Zij is een ‘Bundjalung dubai’, een vrouw van de Widjabul Wiabul-natie en directe afstammeling van koning Jack Kapeen. Mindy is eigenaresse van Café Karkalla, een restaurant in Banyam Baigham (omgeving Byron Bay, New South Wales), waar vooral wordt gekookt met lokale producten en inheemse ingrediënten. “De oudste van de wereld”, zoals Mindy zelf trots zei. Ze leeft er met haar echtgenote Rachelle. Ze trouwden in 2017, het jaar dat Australië het homohuwelijk legaliseerde. Haar restaurant gaat ook op het reislijstje. (Na zes keer Down Under te zijn geweest, zijn we nog niet klaar met dit land.) Het was Mindy die eruit vloog. Haar taart bleek te compact; ze had de bovenlaag tijdens de bereiding te hard in de taartvorm gedrukt. Zo eindigde ze wederom als zevende. Wéér een kandidaat vertrok waarover ik voor de eerste keer zou gaan bloggen! 

Het mag een klein wonder heten dat er nog twee amateurkoks in de race zijn: Keyma Vasquez Montero uit Melbourne en Daniel Lamble uit Darwin. Keyma is huisvrouw, moeder van twee kinderen en heeft roots in Venezuela. Ze is goed in de bereiding van zeevruchten, van Latijns-Amerikaanse en Caribische gerechten als ceviche, empanadas en veel meer. Ze groeide van een getalenteerde maar soms onzekere kandidaat uit tot een ware creatieveling. De roodharige, soms wat onhandige maar grappige Daniel is ex-mijnwerker en thans brandweerman. Hij leerde koken van zijn vader. Daarnaast volgde hij YouTube-filmpjes voor de fijne en technische kneepjes. Het legde hem geen windeieren. Zijn droom is om een pop up food truck te hebben waarmee hij kokend door Australië wil gaan reizen. Typical, Dan. Hoe ver gaat hij het schoppen? Mijn blog zal weldra tot hun ondergang leiden. (Ha-ha...) Volgende week vindt namelijk de finaleweek plaats.

*Dit betekent ‘Hallo and Welcome’ in de inheemse taal van Mindy’s volk. De foto in de header is een typisch voorbeeld van Aboriginele rotskunst.