High in the sky

Terwijl ik op de dag van Dodenherdenking vooral in mijn eigen gedachten leefde, leek het hier buitenshuis wel oorlog. Nou ja, min of meer. Er werd geoefend in de lucht voor de vliegshow die de dag erna zou plaatsvinden in de gemeente San Javier. 

Het San Javier Air Festival is een evenement dat onregelmatig plaatsvindt maar dat zijn oorsprong vindt in het feit dat die plaats aan de Mar Menor het opleidingsinstituut huisvest van de Spaanse luchtmacht. Koning Felipe VI volgde er zijn opleiding, zijn dochter en kroonprinses Leonor gaat dat op termijn ook doen als onderdeel van haar 3-jarige opleiding. Voor als ze staatshoofd wordt. Ik heb wel een beetje medelijden met haar... De Nederlandse kroonprinses Amalia is -ondanks al het gedoe om haar heen- vrijer in haar vervolgkeuze(s)! 

Op zaterdag was het een komen en gaan van individuele vliegtuigen en teams in de lucht. We liepen telkens even naar buiten of keken omhoog om te zien om wat voor formatie(s) het ging. Iedereen leek zijn oefenrondje te doen. Als amateurfotografe besloot ik mijn kruit droog te houden. De plaatjes zouden de volgende dag wel komen. In Spanje zou het zondag ook Moederdag zijn dus er werden nogal wat kijkers verwacht. Hier was het prachtig weer. Een dikke laag zonnebrandcrème was voor die dag vereist. 

Over iets wat op een vliegshow leek in Santiago de la Ribera (onderdeel van San Javier), blogde ik in 2010 voor het eerst. Toen streken we neer op het strand van la Ribera, tegenover de kazerne van de piloten. Het was destijds zeer spectaculair qua internationale teams en soorten toestellen. Daar zag ik onder andere F1 Mirages met een bloedgang ondersteboven vliegen. Door het voortdurende, oorverdovende lawaai (geluidsinstallatie en motorengebrul) was een goed gesprek onmogelijk.  

Dit jaar besloten we te gaan kijken vanaf het strand van Lo Pagan, dichter bij huis maar wel op afzienbare afstand van het verwachte epicentrum van de capriolen. We bonden twee klapstoelen achterop de fietsen en reden naar een van de Chiringuitos langs de Mar Menor. Daar maken ze likkebaardend lekkere kleine gefrituurde inkvisjes, 'chipirones' genoemd. Bij aankomst bleek de favoriet niet open te zijn; dat was een tegenvaller. We hadden geen etenswaar bij ons maar waren wel van plan tot het einde te blijven (15:00 uur). Dus we reden subiet naar de naastgelegen wandelboulevard om daar een goede zit- en kijkplek te kiezen waar ook een hapje en een drankje werd geserveerd. We hadden mazzel. Er was nog een tafeltje vrij bij een Spaans restaurant, first line en met twee parasols boven onze hoofden. 

De show zou om 10:30 uur beginnen maar de klok tikte voort zonder dat er iets aan het firmament was te bespeuren. Nou ja, op veel Andouin-meeuwen na. Wij zijn die vertragingen inmiddels gewend, onze Deense buurman -nog?- niet. Hij zat elders aan de boulevard en appte ons dat hij in afwachting was van het spektakel. Misschien wendt dat voor sommige Noord-Europeanen nooit. Heel veel Spanjaarden deden zich tegoed aan churros met chocoladesaus, een klassieke nationale ochtendsnack. Wij drinken als Nederlanders een kopje koffie met een koekje, zij doen dit.

Ruim na 11:00 uur zag ik parachutes met rookpluimen in de Spaanse kleuren aan de hemel verschijnen. Het waren mannen van Team Papea, de acrobatische parachutetak van de Spaanse luchtmacht. Ze cirkelden om elkaar heen, hielden een grote Spaanse vlag in hun midden vast en daalden vervolgens ieder afzonderlijk af aan een vliegend dekbed in de nationale kleuren. De kop was eraf! 

Het vliegevenement kwam erg langzaam op gang, dat moet worden gezegd. We hoorden van diverse buren dat zij voor 12:00 uur alweer thuis waren. Het was inderdaad saai na de aftrap maar wij wisten dat dit zou veranderen. 

De gele ambulancehelicopter van Murcia (een Bell 412) deed reddingsoperaties met kikvorsmannen in het water maar wij konden niet zien wat zich daar afspeelde. Er waren tevens helicopters van de lokale politie en de Civiele Garde aanwezig. Deze toestellen worden gebruikt voor maritieme patrouilles, zoek- en reddingsacties op open water en voor grenscontrole. Als wij het geluid van een helicopter in de verte horen, vermoeden we dat er weer een boot(je) met vluchtelingen over de Middellandse Zee in aantocht kan zijn. De helicopterpiloten lieten zien hoe laag over het water en hoe snel de toestellen kunnen vliegen, hoe ze vertikaal en horizontaal kunnen stijgen en dalen (met de cockpit naar beneden hangend) en achteruit en zijwaarts kunnen vliegen. Niet spektaculair maar wel goed. De autogyros die later in het programma optraden, zijn opvolgers van de eerste ontwerpen van de Spaanse civiel ingenieur Juan de la Cierva uit 1923. 

Op dit soort uitjes komen twee soorten bezoekers af: vliegtuigspotters en dagjesmensen. Er kwamen Cessna’s over van de Koninklijke Aeroclub van Sevilla en de Antonio Quintana Stichting; vernoemd naar een Spaanse luchtmachtpionier. Deze stichting zet zich in voor het behoud van de Spaanse luchtvaartgeschiedenis en -cultuur. Er vlogen toestellen van de Air Foundation van de Valenciaanse Gemeenschap (een club die zich inzet voor behoud en promotie van luchtvaarterfgoed). Voor de spotters was er onder andere de Super Saeta, een van de eerste jets die in de jaren ’50 van de vorige eeuw werden gebruikt in het opleidingsinstituut van San Javier. Een Spanjaard in het publiek meende dat roofvogels gemakkelijker waren te fotograferen! Ik moest erom grinniken. 

Bij het optreden van het Zwitserse team, ‘PC-7’ genoemd, begon het er op te lijken, wat mij betreft. Dit 9-koppige team, een topattractie in de internationale vliegenierswereld, is een toonbeeld van Zwitserse precisie. Zoals zij in formatie kunnen bewegen! Het is het enige pilotenteam ter wereld dat dit soort optredens erbij doet. Alle piloten vliegen normaliter als militairs in F18s.

Zij vliegen voor deze 'hobby' in een bepaald type turboprop (Pilatus), dat weleens het toekomstige toestel van Spanje’s Adelaarspatrouille zou kunnen worden. Deze foto vond ik wel een van de leukere foto’s van de dag (al zeg ik het zelluf). Van links het beeld binnenvliegend, met het zonnetje op de cockpits. Ik kon de piloten goed onderscheiden. Meer foto's van deze dag zijn te zien in mijn webalbum. 

Het 6-koppige Britse ‘Team RAAF’ (niet vernoemd naar de vogel!) liet zien hoe je een patrouillevlucht uitvoert. Het lijkt zo simpel om in formatie te vliegen maar ze gaan snel en er past geen stoel in de onderlinge ruimte tussen de vleugelpunten. Je moet stalen zenuwen hebben en vooral heel veel oefenen.   

Voorts aanschouwden we de doldwaze verrichtingen van individuele acrobatiekpiloten uit Frankrijk en Spanje. Een van hen spande de kroon, wat mij betreft. (Later meer over hem.) Recht omhoog, om de as draaiend, tollend, ondersteboven vliegend. Regelmatig in nevelen gehuld. Maar de capriolen waren goed te volgen met mijn telelens. 

En toen moest het klapstuk nog komen: de ‘Patrulla Águila’, de Adelaarspatrouille! Dat 7-koppige team, opgericht in 1985, is de plaatselijke favoriet. De commandant van deze groep is een 40-jarige vrouw die Rocio Torres heet. 

Het team deed de ‘cobra’, een riskante slangenbeweging in de lucht, de schroevendraaier (spiralerend omhoog en quasi-vallend naar beneden), ondersteboven vliegend, in ruitformatie, als team van drie recht op elkaar invliegend en op het laatste moment uiteen. De afsluiter was een vlucht waarbij ieder toestel rook uitstootte en zo de kleuren van de Spaanse vlag vormden. Volgend jaar viert deze patrouille zijn 40-jarig bestaan. Dat zal wel tot een feestje in deze contreien leiden. Het bestuur van San Javier wil van deze vliegshow een jaarlijks evenement maken. (Daarover heb ik wel gemengde gevoelens, ondanks ons enthousiasme.) 

De piloten vlogen regelmatig over onze hoofden in Lo Pagan, niet alleen over Santiago de la Ribera. Een aantal van hen woont er, ze vliegen dus voor eigen publiek en daarvoor kregen ze regelmatig applaus. Ik zie hen ook wel een beetje als 'onze jongens'... Wij keerden tevreden huiswaarts van een onderhoudend dagje aerobatiek. 

De volgende ochtend stond in de Murciaanse krant ‘La Verdad’ dat er 180.000 bezoekers op deze show waren afgekomen. Mijn liefje maakte mij er tevens op attent dat een van de aanwezige vliegeniers met zijn toestel was neergestort, later op de dag. Hij overleefde dat niet. Het gaat om de Spaans-Franse acrobatiekpiloot Olivier Masurel. Het ongeval vond plaats tijdens zijn terugreis later op zondag naar vliegveld Matilla de los Caños (Valladolid), zijn trainingsbasis. Een gier vloog de cabine van zijn vliegtuigje binnen. De vogel overleed ter plekke. Masurels toestel stortte neer nabij Alcázar de San Juan (Ciudad Real) waar het op de grond in brand vloog. Wat triest... Masurel werd 42 jaar oud. 

Ik bekeek mijn foto’s van de vorige dag nog eens goed en kwam tot de conclusie dat ik de meeste foto’s maakte van hem en zijn toestel. Hij was een van de eerste deelnemers die je met zijn capriolen op het puntje van je stoel bracht als toeschouwer. Recht omhoog, dood punt bereiken, loodrecht naar beneden, loopings, veel rook. 

Zijn glanzend oranje toestel (‘burned orange’ heet die kleur volgens mij; pun not intended) stak die dag goed af tegen de intens blauwe lucht. (De verschillen in kleur op de foto worden verklaard door de camerastand ten opzichte van het licht.) Masurel had een passie voor acrobatiek in de lucht vanaf jonge leeftijd en bereikte de top van de internationale aerobatiekwereld. 

Het vliegtuig dat hij bestuurde, was een zeer toepasselijk model voor zijn gedurfde stijl; zo las ik in de krant. Lichtgewicht, extra krachtige motor, uiterst wendbaar. Naast deelname aan dit soort vliegshows was hij ook een graag geziene gast bij anderssoortige internationale evenementen vanwege zijn vaardigheid en moed, aldus de Spaanse luchtvaartvereniging. Hij bleek sinds vorig jaar wereldkampioen te zijn in een bepaalde categorie luchtacrobatiek. De organisatie van het evenement van San Javier verklaarde zich ‘verwoest’ te voelen door het nieuws over dit noodlottige ongeval. Men sloot de mededeling af met ‘Vlieg hoog, lieve Olivier’. Mooi gezegd.