Achtâh de dùine

Wat boffen we met dit weer! In het bloedhete Spanje zouden we nauwelijks buitenkomen; daar stappen we voornamelijk de hitte in om een duik in zee te nemen. En dan haasten we ons weer terug naar huis, naar de relatieve koelte. Toeristen hebben het er momenteel zwaar. Hier verleidt de aangename temperatuur ons tot lekker actief buiten zijn. We lopen dagelijks minstens 10km. En slapen met open raam is ook een genot.   

Illustratie: Eline van Strien

Een van de eerste dingen die we deden sinds we terug zijn in Den Haag, is onze vriend Ger in Kijkduin bezoeken. Ooit waren we daar buren. Het gaat al een tijd niet goed met hem. Hij lijdt aan COPD; dit is een vernauwing van de luchtwegen als gevolg van ontstekingen in en schade aan de longen. Dit zorgt voor toenemende gezondheidsproblemen. Ger is graatmager en maakt niet meer zoveel grappen... Golfen gaat niet meer, fietsen evenmin. Al maanden komt hij niet meer buiten. Op deze manier je laatste levensfase moeten doorbrengen, wens je niemand toe. Een dergelijk sneu verloop realiseer je je niet als je je eerste saffi opsteekt als puber. Hoe gek het ook klinkt, Ger rookt nog steeds. Hij noemt dit nog zijn enige afleiding. 

Dit is wat nicotineverslaving met een mens doet. De tabaksindustrie veroorzaakt al jarenlang zoveel leed. Je moet wel een criminele inborst hebben om daar te werken! Jaarlijks overlijden in Nederland ruim 19.000 mensen aan een ziekte of aandoening die door roken is veroorzaakt. Als buur vroegen we hem regelmatig om te stoppen. Uit vriendschap. Totdat hij genoeg kreeg van onze bemoeienis. Daarna hebben we het onderwerp nooit meer bij hem aangesneden. De vriendschap was belangrijker dan de boodschap. Ger deed vele pogingen om te stoppen, tot aan hypnose door Rosta Rostelli toe. Het mocht allemaal niet baten. 

Een rookvrije generatie in Nederland lijkt thans verder weg dan ooit. Dat las ik onlangs in een ontluisterend Volkskrant-artikel over het toenemend aantal jongeren dat vaapt. Via één vape krijgen ze soms meer nicotine binnen dan na een heel pakje sigaretten. Omdat een kinderbrein nog niet volledig is ontwikkeld, worden jongeren supersnel verslaafd. Tabaksfabrieken lijken dat opzettelijk te doen. Activiste en longarts Wanda de Kanter stelde daarin onder andere: ‘Longen zijn gewoon niet bedoeld voor wat voor rook dan ook.’ 

Voordat we bij Ger binnenstapten, hadden we voor de deur een kort weerzien met andere voormalige buren van deze nog steeds leuke woonwijk. Deze wijk werd in de beginjaren ’90 van de vorige eeuw op een grote parkeerplaats net achter de duinen een kleine woonwijk uit de grond gestampt, onder aanvoering van de toenmalige wethouder Stadsvernieuwing en Ruimtelijke Ontwikkeling Adri Duivesteijn. Het waren de eerste ecowoningen van Den Haag. De eerste paal die werd geslagen, had de kleuren en het ontwerp van een Mondriaan. Ergens in een fotomap heb ik nog een foto van hem met bouwhelm op in de cabine van een graafmachine. 

Kijkduin mag dan vanwege recente grootschalige bouw- en verbouwprojecten niet meer de familiebadplaats zijn van weleer, onze voormalige woonwijk is dat nog wel. Er wonen ruim 20 jaar later nog veel dezelfde personen als toen en dat zegt veel. We kwamen Japanse Coby en Hans & Irene tegen en kletsten even bij. Er is niets Japans aan deze Coby maar er woonde nog een vrouw met die voornaam aan ons plein dus om de conversatie te vergemakkelijken, kreeg de ander een voorvoegsel. Ze woonde enige tijd in Japan met haar telecom-man. Wim, eveneens een verstokte roker, overleed aan uitgezaaide longkanker. 

Zelf zei ik wel een beetje jaloers te zijn dat er nu zeehonden op het strand van Kijkduin zijn te spotten. Een niet eerder geconstateerd bord langs de duinrand maakte mij hierop attent. De ironische Hans had meteen zijn commentaar klaar: die dieren heeft nog nooit iemand gezien! Dat moet wishful thinking zijn van het huidige gemeentebestuur. Wat daar straks wel te zien is, zijn de vrouwen die meedoen aan de Tour de France Femmes. Die start op 12 augustus in Rotterdam en voert onder andere naar Den Haag/Kijkduin. Overal in de stad hangen kanariegele wielershirts met opdruk. Deze ronde finisht op de Alpe d'Huez, ook een ‘Nederlandse’ plek vanwege de jaarlijkse KWF-sponsoractie Alpe d'Huzes. 

De dag erna besloten mijn liefje en ik de Haagse Markt te bezoeken. Daar waren we in een heel ver verleden een keer verdwaald geraakt. Deze overdekte markt is, naar verluidt, de grootste van Europa. Ik heb geen idee hoe ze dat meten en weten. We namen de tram er naartoe en stapten voor de ingang uit. Het eerste beeld was, zoals ik mij dat voorstelde: veel Hagenezen en bewoners met een niet-Nederlandse achtergrond. (Daar is niks mis mee, begrijp mij niet verkeerd.) We liepen gang na gang af en waren teleurgesteld over de weinige kraampjes met bijzondere producten of spullen. Veel flutkleding, schoeisel en keukengerei. Helemaal achterin stonden een paar goed uitgeruste visbanken en mooie groentekramen. Die waren aanlokkelijk. De rest vond ik nogal saai. 

In het hart van deze markt staat een frietkraam van Bram Ladage, een Rotterdammer die in de jaren '60 van de vorige eeuw de eerste in Nederland was met een rijdende frietkraam op de markten van de stad aan de Maas. Tegenwoordig is zoon Rocco Ladage baas in het bedrijf. De friet met schilletje is beroemd, gemaakt van aardappelen die speciaal voor hen worden verbouwd in de Hoeksche Waard. We bestelden een kleine Bram en die was nog te groot voor ons tweeën. Met een dot mayo erop, the full Monty. Een smakelijk product waarvan we smikkelden!

's Avonds gingen we naar het Omniversum om een film over Zuid-Amerika te zien, getiteld ‘To the Root’; de beelden zouden worden ondersteund met live-muziek van Argentijnse muzikanten (Nación Ekeko) die Colombiaanse instrumenten bespelen. Tenminste, volgens de beschrijving op de website. Dat leek mij nou typisch iets voor ons! We lagen die avond achterover naar de koepel te staren, in klein gezelschap. De ervaring was heel anders dan de beschrijving deed vermoeden. Er was geen muzikant te bekennen. Af en toe herkende ik een Andes-piek, een palmboom of de jungle. De felgekleurde visuals schoten door de lucht. Deel 2 van de ‘film’ bestond uit een productie met uitsluitend fractals (een bepaald soort meetkundig figuur.) Als kijker had ik het idee onder water, over ijsschotsen en door grotten te vliegen. De maan was roze-rood met zwarte vlakken, de luide muziek -uit speakers- was uiterst opzwepend. Het was een psychedelische ervaring, laat ik het daarbij  houden. Met dank aan kunstenaar Tatoaraoz. Daar kon geen joint tegenop. Je kunt deze voorstelling beter ‘Through the Roof’ noemen. We konden hierna wel een drankje gebruiken. Dat namen we bij het naastgelegen Berlage.  

De dag erna wandelden we door het Zuiderpark, op zoek naar de plaatselijke beeldengallerij. De laatste keer dat we hier waren, was in een voorgaand jaar voor de Parade. We gingen er jarenlang naartoe. Dit jaar liep dit aparte festival af voordat we in de stad aankwamen. Overal in het park waren kinderen en volwassenen aan het picknicken en barbecuen. Een goed alternatief als je alleen over een piepklein balkon of helemaal geen buitenruimte beschikt. Als je de boel maar achter je kont opruimt. Er waren meer vogels dan mensen; de niet weg te denken meeuwen en twee soorten ganzen (de Canadese en de Nijlgans). Die hebben het hier ook naar hun zin, zij streken definitief neer in de stad achter de duinen. De mooiste stad achter de duinen! Het is goed om hier terug te zijn.